فرهاد مهران

هدف توسعه حساب های کار به دست آوردن تصویر کامل و سازگار از وضعیت بازار کار و نظم دادن و مرتب کردن آمارهای اشتغال در هر کشور است. مهم ترین متغیرها و مولفه های حساب های کار، اشتغال، ساعت کار و درآمد حاصل از اشتغال است. حساب اشتغال یکی از مهم ترین مولفه های حساب های کار است که در این مقاله برای اولین بار به حساب اشتغال در ایران براساس پیشنهادات سازمان جهانی کار و تجربه کشورهایی مانند هلند، استرالیا، ایتالیا، دانمارک و سوئیس پرداخته شده است. هدف اصلی این مقاله، ارائه برآورد جامع از کل اشتغال در کشور براساس تمام منابع اطلاعاتی موجود است. برای رسیدن به این هدف، آمار اشتغال از آمارگیری های خانواری و آمار اشتغال از آمارگیری های کارگاهی با هم مقایسه و درنهایت با استفاده از رویکرد پایین به بالا تلفیق می شوند تا یک تصویر سازگار از تعداد و ویژگی های اشتغال ایجاد شود. آمارهای حاصل از حساب های کار، داده های بهبودیافته و سازگارتری را برای تحلیل های کلان اقتصادی بازار کار به خصوص در تحلیل بهره وری و ارتباط بین اشتغال  و رشد اقتصادی فراهم می کند. از آنجا که در سال ۱۳۹۰، منابع آماری متعددی از جمله آمارگیری نیروی کار، سرشماری نفوس و مسکن و آمارگیری های کارگاهی متعدد با هدف دستیابی به جداول داده-ستانده اجرا شده است، بنابراین، سال ۱۳۹۰ به عنوان سال مبنا برای محاسبه حساب های کار در ایران در نظر گرفته شده است.

ایجاد اشتغال پایدار یکی از اهداف مهم هر دولتی است. بنابراین، برنامه ریزی های کلان کشور علاوه بر شاخص های نیروی کار در مقاطع زمانی به شاخص های بیان کننده تغییرات نیروی کار نیز نیاز دارد. یکی از منابع اندازه گیری این شاخص ها، آمارگیری های نیروی کار با نمونه های چرخشی است. آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران با استفاده از نمونه های چرخشی از سال 1384 به صورت فصلی انجام می شود. در این مقاله روش محاسبه جریان نیروی کار برای داده های ایران شرح داده شده است و برآوردها به تفکیک زن و مرد ارایه شده اند. در پایان، این برآوردها برای دوره زمانی 6ساله تحلیل شده اند.