معصومه گل گلی

از دیرباز عصمت پیامبران و ائمه (ع) از مسائل بسیار مهم در قلمروی عقاید دینی و بخش حجیمی از ادبیات دینی و معارف اسلامی را به خود اختصاص داده است. در نگاه شیعه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) از هرگونه رجس و آلودگی مطهرند و از خطا و خطا معصوم هستند. با این حال در دعا ها و مناجات های اهل بیت (ع)  فرازهای است که ایشان به گناهان بزرگ اعتراف کرده اند و به ناله و التماس مغفرت طلبیده اند. یک نمونه از این مناجات ها، دعای ابی حمزه است که منتسب به امام زین العابدین (ع). در نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی نسبت این رفتار پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) را با عصمت بررسی می شود و روشن  شد که میان عصمت و استغفار هیچ تعاند وجود ندارد. یافته ها نشان می دهد که استغفار امامان (ع) نشانه خوف و خشیت آنان از خداوند متعال، نشانه ژرفای معرفت آنان نسبت به خداوند متعال، نشانه تجلی هیبت و عظمت الهی بر قلب آنان، به خاطر قصور در مراتب پیشین، استغفار از زبان امت و احتمالات دیگر که در نوشتار حاضر ذکر شده است. افزون بر آن می توان وجوهی از توبه و استغفار را در نظر گرفت که نه تنها تلائم بلکه بر تلازم عصمت و استغفار دلالت دارد.

شیعه در مسئله خلافت و جانشینی معتقد است که پیامبر (ص) به دستور خداوند، حضرت علی (ع) را برای منصب امامت انتخاب کرده بود. براساس روایات معتبر در منابع شیعی، پیامبر (ص) نه تنها حضرت علی (ع) بلکه بقیه جانشینان آن حضرت و حتی مصادیق و نام آنها را نیز مشخص و به مردم ابلاغ کرده بود، اما این مسئله نزد اهل سنت انکار می شود. آنها تعداد و مصادیق خلفای معرفی شده ازسوی پیامبر اکرم (ص) را رد می کنند. بنابراین، پژوهش حاضر برای روشن شدن حقیقت و اثبات حقانیت امامان دوازده گانه سعی دارد از منابع اصلی و معتبر اهل سنت، تعداد و مصادیق خلفای پس از پیامبر (ص) را بررسی کند و به این سؤال پاسخ دهد که آیا خود پیامبر (ص) درباره تعداد و مصداق جانشینان خود مطالبی به امت فرموده است یا خیر. اگر پیامبر (ص) سخنانی داشته است آیا در کتب اهل سنت این مطالب هنوز هم یافت می شود. براین اساس نوشتار حاضر با روش کتابخانه ای و نرم افزاری و به شیوه توصیفی-تحلیلی در صحاح سته اهل سنت پژوهش کرده است و به این نکته دست یافته که تعداد و مصادیق خلفای دوازده گانه در مجامع روایی اصلی اهل سنت یعنی، صحاح سته، ثبت و ضبط شده و با اندکی تأمل و تفکر، می توان به حقیقت امر دست یافت و براساس همان کتب اهل سنت، تعداد و مصادیق خلفای بر حق پیامبراکرم (ص) را شناسایی کرد.