فریبا رمضانی ویشکی

در پژوهش حاضر، ساختار متن و تصویر فصول کتاب زیست شناسی پایه یازدهم دوره دوم متوسطه سال 1401-1400 با الگوی سلوچ و مک تیگو، مورد تحلیل و واکاوی قرار گرفت. جامعه آماری کتاب زیست شناسی 2 پایه یازدهم است که در سه بخش(متن، تصویر و تلفیق متن و تصویر) و یازده خرده مولفه بررسی شد. پژوهش از لحاظ روش، توصیفی و از نظر نوع، تحلیل محتوا است. نتایج حاصل، نشان دهنده عدم تنوع در ساختار متنی از منظر خطی و غیرخطی است و در کل کتاب، استفاده از ساختار خطی مشاهده می شود. همچنین، کمتر از نیمی از تصاویر به صورت فعال با متن مرتبط بوده و در اغلب صفحات، تصاویر به صورت رنگی و سهم تصویر از متن بیشتر، اما به طور معناداری متناسب با متن ارائه شده است. کمتر از نیمی از تصاویر دقیقا در مجاورت متن مرتبط، مشاهده می شود. بیشتر تصاویر دارای عنوان (بدون ذکر جرئیات) بوده و بیش از نیمی از تصاویر از نوع بازنمایی شده است که اطلاعات فراگیر را معنادارتر می کند. در بسیاری از موارد، امکان استفاده از تصاویر مناسب تر و موثرتر در تشریح مفاهیم و درک آن وجود دارد که لازم است به آن توجه شود.

این پژوهش به روش شبه آزمایشی، با نمونهایی به حجم 50 نفر از دانشجویان پسر استان تهران که به طور تصادفی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند، اجرا شد. برای جمع آوری دادهها، از پس آزمون با روایی مورد قبول کارشناسان و پایایی 68% و چک لیست مشاهده فعالیتها با روایی قابل قبول کارشناسان وپایایی 98% استفاده گردید. چک لیستها توسط 4نفر از اساتید دورهی کارشناسی، با مدرک دکترای زیست شناسی در هر گروه تکمیل شد. دانشجومعلمان در دو گروه به صورت تصادفی جایگزین شدند. یک گروه به شیوه آموزش محور گروه دیگر به شیوه آزمایش محور به مدت دو ماه آموزش دیدند. جهت کنترل متغیرهای مزاحم علاوه بر جایگزینی تصادفی، از یک استاد مشترک در هر دوگروه استفاده گردید. جهت تحلیل داده هااز آزمون یومن ویتنی استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که تفاوت معناداری در دانستنی ها ،مهارتها، نگرشها ،رضایتمندی، بین دانشجو معلمانی که با شیوهی آموزش محور آموزش دیده اند و انهایی که به شیوهی آزمایش محور آموزش دیده اند وجود داشته و فرضیه های پژوهش در سطح اطمینان 95% مورد تأیید قرار گرفت. پس تدریس زیست شناسی به شیوهی آزمایش محور اثر بخش تر است