سید مهرداد سیدین

مقدمه: کتابخانه عمومی به عنوان نهاد اجتماعی خدمت رسان درصورتی که بتواند با ارائه خدمات مورد انتظار افراد جامعه، اعتماد آنها را جلب نموده و به عنوان مرکز اجتماع محلی مطرح شود در ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی موفق خواهد بود، بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی کتابداران بر افزایش وفاداری اعضا با واسطه گری مسئولیت اجتماعی کتابخانه ها انجام شده است.روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی، پیمایشی با رویکرد کمی است. جامعه آماری شامل تمامی اعضای کتابخانه ها و 127 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانه های عمومی استان مرکزی بود. نمونه به صورت تصادفی ساده، برای کتابداران، 95 نفر و برای اعضای فعال کتابخانه، 384 نفر محاسبه شد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه ناهاپیت و گوشال (1998)، مسئولیت پذیری اجتماعی کارول (1991) و وفاداری مشتری کاروانا (2002) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزارهای اس پی اس اس نسخه 25 و لیزرل نسخه 8/8 و برای آزمون فرضیه های پژوهش از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد.یافته ها: ازآنجایی که مدل پیشنهادی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار بود، ازاین رو نتایج اجرای مدل اندازه گیری تحلیل مسیر سرمایه اجتماعی کتابداران، مسئولیت اجتماعی کتابخانه ها و وفاداری اعضا، مدل مفهومی پژوهش را تأیید کرد. همچنین برازش لازم و اثرگذاری و پیش بینی اثربخشی سرمایه اجتماعی کتابداران بر مسئولیت اجتماعی کتابخانه ها و نقش آنها بر افزایش وفاداری اعضا وجود دارد.نتیجه گیری: ارتباط معناداری بین سرمایه اجتماعی کتابداران و مسئولیت اجتماعی کتابخانه های عمومی بر وفاداری اعضا وجود دارد، درنتیجه تلاش در جهت معرفی و شناسایی جایگاه سرمایه اجتماعی کتابداران و مسئولیت اجتماعی کتابخانه ها در تقویت و افزایش وفاداری اعضا در کتابخانه های عمومی دارای اهمیت قابل توجهی است. 

هدف: آگاهی از وجود رابطه بین یادگیری سازمانی و توانمندسازی کتابداران کتابخانه های عمومی استان مرکزی می باشد. روش پژوهش: پژوهش به شیوه پیمایشی، توصیفی انجام شده و جامعه آماری شامل 146 نفر از کارکنان شاغل در کتابخانه های وابسته به اداره کل کتابخانه های عمومی در استان مرکزی بوده اند. گردآوری داده ها به شیوه سرشماری بوده است. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات پرسش نامه توانمندسازی اسپریتزر و پرسش نامه یادگیری سازمانی نیف می باشد و در پژوهش حاضر مقدار آلفای کرونباخ به دست آمده برای هر دو پرسشنامه 93/0 بوده است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و فریدمن استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که رابطه همبستگی قوی و مثبت بین احساس معناداری شغل با یادگیری سازمانی، بین احساس شایستگی و یادگیری سازمانی، بین احساس استقلال با یادگیری سازمانی، بین احساس مؤثر بودن در شغل با یادگیری سازمانی و بین احساس اعتماد به همکاران و یادگیری سازمانی در بین کتابداران کتابخانه های عمومی استان مرکزی وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که یادگیری سازمانی بر توانمندسازی (معنی دار بودن شغل، احساس شایستگی در شغل، استقلال، مؤثر بودن در شغل و اعتماد به همکاران) مؤثر است و می تواند مبنایی برای تدوین راهبردهای مناسب منابع انسانی در زمینه یادگیری سازمانی و توانمندسازی کتابداران باشد و کتابخانه های عمومی با بهره گیری از نتایج حاصله، می توانند در دنیای نوین رقابتی که همواره در حال تغییر است به حیات خود ادامه دهند.

هدف : آگاهی از وجود رابطه بین فرهنگ سازمانی و انگیزش شغلی با رضایتمندی شغلی کتابداران کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی استان های مرکزی و همدان می باشد. روش پژوهش : این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی - تحلیلی انجام گرفت و با توجه به ماهیت اهداف و سؤال های پژوهشی دارای رویکردی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه های دانشگاه آزاد اسلامی استان های همدان و مرکزی است. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری اطلاعات پرسش نامه فرهنگ سازمانی دفت، پرسش نامه انگیزش شغلی هَکمَن و اُلدهام و پرسشنامه رضایت شغلی می باشد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان داد که از میان مؤلفه های 6 گانه فرهنگ سازمانی در بین کتابداران کتابخانه های وابسته به طور مشترک بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه تأکیدهای استراتژی بود. از میان مؤلفه های 11 گانه انگیزش شغلی در بین کتابداران دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه ارتباط بوده و در بین کتابداران دانشگاه آزاد اسلامی مرکزی بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه ماهیت کار است. از میان مؤلفه های 6 گانه رضایتمندی شغلی در بین کتابداران کتابخانه های وابسته به طور مشترک بیشترین میانگین مربوط به مؤلفه مسئول مستقیم بوده است. در بین متغیرهای فرهنگ سازمانی و انگیزش شغلی از دیدگاه کتابداران کتابخانه های دانشگاهی استان همدان میانگین متغیر فرهنگ سازمانی از میانگین انگیزش شغلی بیشتر است ولی در بین کتابداران کتابخانه های دانشگاهی استان مرکزی میانگین متغیر فرهنگ سازمانی از میانگین انگیزش شغلی کمتر است. نتیجه گیری: بین فرهنگ سازمانی و انگیزش شغلی با رضایتمندی شغلی و همچنین با سابقه خدمت کتابداران کتابخانه های وابسته رابطه مثبت و معنی داری به دست آمد. بین متغیرهای سن و تحصیلات با رضایتمندی شغلی از دید کتابداران کتابخانه های وابسته به طور مشترک ارتباط معنی داری موجود نمی باشد.

هدف پژوهش بررسی وضعیت محتوای پایان نامه های تحصیلات تکمیلی رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی موجود در دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران شمال، علوم و تحقیقات تهران، علوم و تحقیقات اهواز و همدان به منظور تعیین سیر موضوعی در هر مقوله در طی سال های 1372– 1386 و تعیین تعداد پایان نامه ها به تفکیک دانشگاه ها، سال نگارش، جنسیت، صفحه، روش شناسی پژوهش و وضعیت استنادها می باشد. روش پژوهش تحلیل محتوا است که با استفاده از سیاهه ی وارسی، گردآوری اطلاعات صورت گرفت. جامعه ی آماری پایان نامه های مورد بررسی شامل 524 پایان نامه می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین تعداد پایان نامه هامربوط به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و کمترین آنها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان بوده و میانگین صفحات پایان نامه ها در سال های مورد بررسی بیشتر بین 107 – 137 صفحه است. بر اساس جنسیت، تعداد پایان نامه های نگارش شده توسط زنان دو برابر مردان است و روش پیمایشی بیشتر از سایر روش ها استفاده شده است. پراستفاده ترین ابزار گردآوری اطلاعات در پایان نامه ها، پرسشنامه و آمار توصیفی پرکاربرد ترین روش آماری در پایان نامه های مورد بررسی است. نرم افزار اس پی اس اس بیشترین روش تجزیه و تحلیل اطلاعات بوده و میانگین استنادها در پایان نامه ها 70/39 درصد و نسبت استفاده از منابع فارسی به کل منابع 06/70 درصد و نسبت استفاده از منابع لاتین به کل منابع 94/29 درصد است. در پایان نامه ها مقوله ی «کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی» بیش از سایر مقوله ها و مقوله ی «حفاظت و نگهداری» از همه کمتر بکار گرفته شده است.