ناهید ظریف صنایعی

مقدمه. از مراحل مهم در طراحی آموزشی، انتخاب روش تدریس است. مدرس بعد از انتخاب محتوا و قبل از تعیین وسیله، باید خط مشی مناسب تدریس را انتخاب کند و در این تصمیم گیری، باید به سه موضوع «ماهیت و طبیعت فراگیران»، «محتوای موضوع» و «محدودیت های زمانی» توجه داشته باشد. یکی از روش هایی که سابقه طولانی در نظام های آموزشی دارد، تدریس به روش سخنرانی است. ارایه اصول، مفاهیم و حقایق به طور شفاهی از طرف مدرس و یادگیری از طریق گوش کردن و یاداشت برداشتن از طرف فراگیر، اساس این روش را تشکیل می دهد و توضیح و توصیف پدیده ها از سوی مدرس نقش عمده ای دارد. روش سخنرانی دارای اصول و مراحل، آمادگی (از نظر تجهیزات، عاطفی و زمان)، مقدمه (ایجاد رابطه بین معلم و شاگرد و جلب توجه)، محتوا و متن (جامع بودن محتوا، سازمان دهی منطقی محتوا، استقرار توجه شاگردان در طول ارایه محتوا) و جمع بندی است که در صورتی که این مراحل به خوبی و با مهارت و انگیزه اجرا گردد، می تواند تاثیر مطلوب و اثربخشی بالایی در فراگیران داشته باشد. نتیجه گیری.

فرایند آموزش عالی در هر جامعه ای از اهمیت زیادی برخوردار است. دانشگاه های عصر حاضر با یک دگرگونی عمده مواجه هستند. کمبود بودجه، افزایش شمار دانشجو، تغییر جمعیت دانشجویی، نیاز های آموزشی متنوع و جدید اجتماع، به تغییرات سازمانی نیاز دارد؛ تغییراتی که با نیازهای جدید هماهنگ باشد. با آموزش از دور، امکان «یادگیری بدون محدودیت زمانی و مکانی» متناسب با نیازهای دانشجو فراهم می شود. این پژوهش با هدف ارائه مدل مفهومی یاددهی یادگیری از دور در آموزش عالی صورت گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد درک قابلیت های فناوری و نظریه های یادگیری به ویژه نظریه سازه گرایی و همین طور نظریه استقلال و تعامل در آموزش از دور، عوامل اثرگذار در طراحی یادگیری از دور اثربخش در آموزش عالی است. در این مدل راهبردهای یاددهی یادگیری فعال فردی و گروهی و بازخورد به موقع، با کمک فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) و هشت نوع تعامل، با توجه به مبانی نظری و رسالت دانشگاه های حاضر طراحی شده است. از دیگر مواردی که این مدل بر آن تأکید دارد، ارزشیابی آغازین، تکوینی و تکمیلی است. در محیط یادگیری از دور اثربخش، ارزشیابی باید بخشی از فرایند یادگیری تلقی شود و بازخورد حاصل از آن برای بهبود یادگیری به کار رود. برای اعتبار بخشیِ ویژگی های تعیین شده، از نظرات صاحب نظران آموزش از دور در دانشگاه های پیام نور، شیراز، علم و صنعت و امیرکبیر استفاده شده که درصد بالایی از نمونه آماری ویژگی های مذکور را تأیید کرده اند.