سیما شفیعی علویجه

"در پژوهش حاضر 90 صفحه وب از طریق جستجو در موتورهای جستجوی عمومی (گوگل، یاهو، و ام‌اس‌ان) به عنوان نمونه انتخاب شدند و میزان حضور عناصر ابرداده‌ای (هسته دابلین و ابرنشانه‌های زبان نشانه‌گذاری فرامتن) در این صفحات و وجود رابطه معنادار بین حضور عناصر ابرداده‌ای و نوع موتور جستجو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج، نشان‌دهنده حضور بسیار کم عناصر ابرداده‌ای هسته دابلین و ابرنشانه‌های زبان نشانه‌گذاری فرامتن در صفحات بازیابی شده می‌باشد، که بیانگر کاربرد بسیار کم عناصر ابرداده‌ای در صفحات وب است. به‌علاوه، یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد رابطه معناداری بین نوع موتور جستجو و حضور عناصر ابرداده‌ای وجود ندارد، و این بدان معنا است که موتورهای جستجو از نظر لحاظ کردن ابرداده‌ها در بازیابی منابع وب، تفاوت معناداری با یکدیگر ندارند. "

هدف: عناصر ابرداده ای دابلین کور و مجموعه ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن موجود در رکوردهای حاصل از پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان مقایسه شده اند. روش/ رویکرد پژوهش: فیلدهای موجود در صفحات جست وجوی پایگاه های اطلاعاتی پزشکی Pubmed، Medline Ovid، MD Consult ، Medline Plus، Iranmedex و Pars Medline ایران و جهان، و سپس رکوردها مربوطه از لحاظ کاربرد عناصر ابرداده ای بررسی شدند. فیلدهای ابرداده ای موجود برای جست وجوی منابع اطلاعاتی در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان، و نیز عناصر ابرداده ای به کاررفته در منابع موجود در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان مقایسه شدند. از روش تحلیل محتوا برای بررسی عناصر ابرداده ای به کاررفته در رکوردهای بازیابی شده و همچنین از روش های آماری توصیفی و آزمون های همبستگی متغیرها برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: از عناصر ابرداده ای دابلین کور و ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن در صفحات بازیابی شده بسیار کم است. همچنین اغلب ابرنشانه های مشاهده شده عناصری بودند که در طراحی پایگاه اطلاعاتی به کار رفته بودند و پایگاه اطلاعاتی در سازماندهی رکوردهای خود به این عناصر توجهی نداشته است. این امر در همه پایگاه های اطلاعاتی به جز پایگاه اطلاعاتی Medline Plus مشاهده شد و تنها در پایگاه اطلاعاتی Medline Plus عناصر ابرداده ای دابلین کور وجود داشت. این عناصر عبارتند از: عنوان، موضوع، ناشر، تاریخ، نوع، شناسگر، زبان، رابطه. همچنین، در مدارک بازیابی شده از پایگاه های اطلاعاتی پزشکی تخصصی همه ابرنشانه های زبان نشانه گذاری فرامتن به جز عنصر حق مؤلف به کار رفته بود. بیشترین میزان کاربرد این عناصر مربوط به عناصر عنوان، نوع منبع، توصیف، پدیدآور، روبوت و کلیدواژه است. بیشترین تعداد فیلد ابرداده ای مربوط به پایگاه اطلاعاتی Pubmed و کمترین تعداد مربوط به پایگاه اطلاعاتی Medline Plus بود. فرضیه پژوهش مبنی بر وجود ارتباط معنی دار بین عناصر ابرداده ای موجود در منابع اطلاعاتی و فیلدهای ابرداده ای موجود برای جست وجوی منابع اطلاعاتی در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی پزشکی ایران و جهان، براساس آزمون مجذور کای تأیید شد. نتیجه گیری: فیلدها و عناصر ابرداده ای در پایگاه های اطلاعاتی پزشکی ایران و جهان بسیارکم و نامناسب به کار رفته اند؛ درحالی که هرچه فیلدها و عناصر ابرداده ای بیشترگسترش یابند، جست وجو و بازیابی رکوردهای دقیق تر با نیاز کاربران بیشتر امکان پذیر خواهد شد. در پایگاه های اطلاعاتی پزشکی ایران توجه کمتری به این عناصر در بازیابی اطلاعات شده است.