نگاهی بر کتاب «کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او» نوشته غلامرضا رشید یاسمی
آرشیو
چکیده
کتاب «کُرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او» نوشته غلامرضا رشید یاسمی است، که آن را در سال 1316 به درخواست وزرات فرهنگ ایران به رشته تحریر درآورده است. موضوع کتاب چنانکه از عنوان آن پیداست، به تاریخ و مسائل تباری و نژادی قوم کُرد مربوط می گردد. در زمان سلطنت رضاشاه دستگاه فرهنگی حکومت بر اساس یک تمایل شدید و مرموز، غلامرضا رشیدیاسمی، مردوخ کُردستانی و ولادیمیر مینورسکی را مأمور تدوین تاریخ کُرد و تعیین منشأ نژادی و اثبات ایرانی بودن این قوم نمود. نگارنده در مطالعات خود به نکته قانع کننده ای در باره علل این اشتیاق برنخورده است. به عنوان یک احتمال عمده می توان معتقد بود این تمایل شدید حکومت نژادگرا و آریایی باز پهلوی برای اثبات همریشگی نژادی برخی اقوام ساکن در ایران با فارس زبانان، ریشه در علاقه این حکومت برای یارگیری از اقوام غیر ترک ایرانی، جهت طرح ادّعای غلبه جمعیّتی مردم فارس زبان و برادران نژادی آنها در مقابل جمعیّت ترک بوده است. شاید غرض آینده نگرانه ای برای طرح دعاوی ارضی نسبت به اراضی کُردنشین کشورهای همسایه هم در این اشتیاق دخیل بوده باشد. دعوی ارضی نسبت به سرزمین های کُردنشین عثمانی در ادعانامه استرداد اراضی تسلیم شده به کنفرانس صلح پاریس از طرف هیئت ایرانی در مارس 1919 و تأکید بر ایرانی نژاد و ایرانی زبان بودن این قوم شاهد دیگری است، که این گمان را تقویت می کند. نویسندگان سه گانه مذکور به عنوان مؤلّفانی پروژه کار در قبال دریافت اجرت، اسناد و امکانات تحقیق به تدوین تاریخ کُرد بر اساس اصول و معیارهای تعیین شده از طرف حکومت پهلوی پرداخته و تاریخی مشوّش و مجعول برای قوم مذکور ساختند. اساس کار در تدوین این تاریخ بر اثبات ایرانی بودن اکراد بر اساس تعریف خاص نخبگان حکومت از مفهوم ایرانی بودن، اثبات آریایی بودن کُرد و اشتراک نژادی کُرد و فارس، اثبات حضور کُرد در همه جای فلات ایران، ادغام کُرد در جامعه آریایی و فارسی، زیر مجموعه فارسی قرار دادن زبان کُردی، منتسب ساختن برخی سلسله های پادشاهی ایران به اکراد و در نهایت منتسب ساختن کُرد به سلسله یا تمدّن ماد استوار بود. تألیف کتاب «کُرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او» در شرایط خلأ فرهنگی و فقدان آثار مکتوب در موضوع مذکور به انجام رسید و مطالب این کتاب با وجود معایب و اغلاط بسیار، در سایه تبلیغ و پیرایه بندی دیگران قبول عام یافت. متأسّفانه در سایه سوء استفاده مسئولان فرهنگی حکومت پهلوی از موقعیّت خاص تاریخی و خلأ فرهنگی برای تدوین آثار مکتوب بر اساس اصول و علائق آریایی محور و فارسی محور خود و تلاش های بعدی دستگاه های فرهنگی این حکومت در جهت به کرسی نشاندن تاریخ های دست ساز و مجعول خود و استمرار این رویه در دوران بعد از انقلاب اسلامی، این قبیل نوشته های غیر علمی و غیر مستند در جایگاه کتب مرجع نشسته و ساختار فکری و نگرشی جامعه روشنفکری و دانشگاهی ایران را شکل داده و به منابعی برای تدوین کتب بعدی در موضوع خود بدل شدند.A Look at the Book "Kurd and His Racial and Historical Connection" Written by Gholamreza Rashid Yasmi/////// Qulamrza Rəşid Yasminin yazdığı “Kürd və onun irqi-tarixi davamlılığı" kitabına baxış//////// Gulamrıza Raşid Yasmi'nin Yazdığı "Kürd və Onun Irki-Tarihi Devamlılığı" Kitabına Bir Bakış
The book "Kurd and His Racial and Historical Connection" is written by Gholamreza Rashid Yasmi, who wrote it in 1316 at the request of the Ministry of Culture of Iran. As the title suggests, the subject of the book is related to the history and issues of descent and race of the Kurdish people. During the reign of Reza Shah, the cultural apparatus of the government, based on a strong and mysterious desire, commissioned Gholamreza Rashid Yasmi, Mardukh Kurdestani and Vladimir Minorski to compile the history and determine the racial origin and prove the Iranianness of this people. In his studies, the author has not come across a convincing point about the causes of this desire. As a major possibility, it can be believed that this strong desire of the racist and Aryanist Pahlavi government to prove the racial identity of some ethnic groups living in Iran with the Persian speakers is the root of this government's interest in recruiting non-Turkish Iranian ethnic groups to plan It has been claimed that the population of Persian-speaking people and their ethnic brothers is superior to the Turkish population. Perhaps a forward-looking purpose to raise land claims against the Kurdish lands of neighboring countries was also involved in this desire. The land claim against the Ottoman Kurdish lands in the declaration of land restitution submitted to the Paris Peace Conference by the Iranian delegation in March 1919 and the emphasis on the Iranian-race and Iranian-language of this people is another evidence, which strengthens this suspicion.
As the authors of the three mentioned projects, in exchange for receiving wages, documents and research facilities, the authors compiled Kurdish history based on the principles and criteria set by the Pahlavi government and created a confused and fake history for the said people. The basis of the work in compiling this history is to prove that Akrad is Iranian based on the special definition of the government elites of the concept of being Iranian, to prove that Kurds are Aryans and the racial commonality of Kurds and Persians, to prove the presence of Kurds everywhere on the Iranian plateau, to integrate Kurds into Aryan and Persian society. Putting the Kurdish language under the Persian group, attributing some dynasties of the kingdom of Iran to the Ekrads, and finally attributing the Kurds to the Median dynasty or civilization was based. The writing of the book "Kurd and His Racial and Historical Connection" was completed in the conditions of cultural vacuum and lack of written works on the mentioned subject, and the contents of this book, despite many flaws and errors, were widely accepted in the shadow of propaganda and editing by others.
Unfortunately, in the shadow of the Pahlavi government's cultural authorities' abuse of the special historical situation and cultural vacuum to compile written works based on their Aryan-oriented and Persian-oriented principles and interests, and the subsequent efforts of the cultural institutions of this government to put history on the throne self-made and artificial works and the continuation of this practice in the era after the Islamic Revolution, such non-scientific and non-documented writings sit in the place of reference books and have shaped the intellectual and attitudinal structure of the intellectual and academic society of Iran and become sources They became their subject for the compilation of subsequent books.//////////////
“Kürd və onun irqi-tarixi davamlılığı” kitabı 1316-cı ildə İran Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə Qulamrza Rəşid Yasmi tərəfindən yazılmışdır. Adından da göründüyü kimi, kitabın mövzusu kürd xalqının tarixi, soy və irq məsələləri ilə bağlıdır. Rza şah dövründə hökumətin mədəni aparatı güclü və müəmmalı bir istək əsasında Qulamrza Rəşid Yasmi, Mərdux Kurdestani və Vladimir Minorskiyə tarixi tərtib etməyi, irqi mənşəyini müəyyənləşdirməyi və bu xalqın iranlılığını sübut etməyi tapşırdı. Müəllif araşdırmalarında bu istəyin səbəbləri ilə bağlı inandırıcı bir məqama rast gəlməmişdir. Böyük ehtimal kimi, irqçi və arianist Pəhləvi hökumətinin İranda yaşayan bəzi etnik qrupların farsdillilərlə irqi kimliyini sübut etmək üçün türk olmayan iranlı etnikləri öz sıralarına cəlb etmək marağının kökündə dayandığına inanmaq olar. Qrupların planlaşdırılması Farsdillilərin və onların etnik qardaşlarının əhalisinin türk əhalisindən üstün olduğu iddia edilmişdir. Ola bilsin ki, bu arzuda qonşu ölkələrin kürd torpaqlarına qarşı torpaq iddiaları qaldırmaq kimi perspektivli bir məqsəd də var idi. İran nümayəndə heyətinin 1919-cu ilin martında Paris Sülh Konfransına təqdim etdiyi torpaqların geri qaytarılması bəyannaməsində Osmanlı kürd torpaqlarına qarşı torpaq iddiası və bu xalqın iranlı və irandilli olmasının vurğulanması da bu şübhəni gücləndirən bir dəlildir.
Adı çəkilən üç layihənin müəllifi olaraq əmək haqqı, sənəd və tədqiqat imkanları müqabilində Pəhləvi hökumətinin qoyduğu prinsip və meyarlar əsasında kürd tarixini tərtib edən müəlliflər sözügedən insanlar üçün saxta tarix yaratmışlar. Bu tarixin tərtibində işin əsasını hökumət elitasının iranlılıq anlayışına verdiyi xüsusi tərifə əsaslanaraq Ekradın iranlı olduğunu sübut etmək, kürdlərin ari olduğunu və kürdlərlə farsların irqi ümumiliyini sübut etmək, İran yaylasının hər yerində kürdlərin olması, kürdlərin ari və fars cəmiyyətinə inteqrasiyası, kürd dilinin fars qrupuna daxil edilməsi, İran krallığının bəzi sülalələrinin Ekradlara aid edilməsi və nəhayət, kürdlərin Midiya xanədanlığına və ya sivilizasiyasına aid edilməsi əsaslanırdı. “Kürd və onun irqi-tarixi davamlılığı” kitabının yazılması mədəni boşluq və qeyd olunan mövzuda yazılı əsərlərin olmaması şəraitində başa çatdırılmış və bu kitabın məzmunu bir çox nöqsan və xətalara baxmayaraq, ictimaiyyətdə geniş şəkildə qəbul edilmişdir.
Təəssüf ki, Pəhləvi hökumətinin mədəniyyət orqanlarının xüsusi tarixi vəziyyətdən və mədəni boşluqdan sui-istifadə edərək öz ari və fars yönümlü prinsip və maraqları əsasında yazılı əsərlər tərtib etməsi və bu hökumətin mədəniyyət müəssisələrinin sonrakı səyləri kölgəsində tarixi taxt-taca çıxarmaq üçün öz istehsalı və süni əsərlər və bu təcrübənin İslam İnqilabından sonrakı dövrdə də davam etdirilməsi, bu cür qeyri-elmi və sənədsiz yazılar istinad kitablarının yerində oturub, fikri və münasibət quruluşunu formalaşdırmışdır. Kitab İranın intellektual və akademik cəmiyyətinin mənbəyinə çevrilir və sonrakı kitabların tərtibi üçün onların mövzusuna çevrilir./////////
"Kürd və onun ırki-tarixi davamlılığı" kitabı, 1316 yılında İran Kültür Bakanlığı'nın isteği üzerine Gulamrıza Raşid Yasmi tarafından yazılmıştır. Adından da anlaşılacağı gibi kitabın konusu Kürt halkının tarihi, soy ve ırk meseleleriyle ilgilidir. Rıza Şah'ın hükümdarlığı sırasında, hükümetin kültürel aygıtı, güçlü ve gizemli bir arzuya dayanarak, Gulamrıza Raşid Yasmi, Mardukh Kurdestani ve Vladimir Minorski'yi tarihi derlemek, ırksal kökenini belirlemek ve bu halkın İranlılığını kanıtlamakla görevlendirdi. Yazar, çalışmalarında bu arzunun nedenleri konusunda ikna edici bir noktaya rastlamamıştır. Büyük bir olasılık olarak, ırkçı ve Aryanist Pehlevi hükümetinin, İran'da yaşayan bazı etnik grupların Farsça konuşanlarla ırksal kimliğini kanıtlamaya yönelik bu güçlü arzusunun, bu hükümetin Türk olmayan İran etnik gruplarını askere alma konusundaki ilgisinin kökeni olduğuna inanılabilir. Grup planlaması Farsça konuşan halkların ve onların etnik kardeşlerinin nüfusunun Türk nüfusundan üstün olduğu iddia edildi. Bu arzunun içinde belki de ileriye dönük olarak komşu ülkelerin Kürt topraklarına yönelik toprak iddialarını gündeme getirme amacı da vardı. İran heyetinin Mart 1919'da Paris Barış Konferansı'na sunduğu toprak iadesi beyanında Osmanlı Kürt topraklarına karşı toprak iddiası ve bu halkın İran ırkına ve İran diline vurgu yapılması bu şüpheyi güçlendiren bir başka delildir.
Adı geçen üç projenin yazarları olarak yazarlar, aldıkları maaş, belge ve araştırma olanakları karşılığında Pehlevi hükümetinin belirlediği ilke ve kriterlere göre Kürt tarihini derleyerek adı geçen halk için karışık ve sahte bir tarih yarattılar. Bu tarihin derlenmesindeki çalışmanın temeli, hükümet elitlerinin İranlılık kavramının özel tanımından yola çıkarak Akrad'ın İranlı olduğunu kanıtlamak, Kürtlerin Aryan olduğunu ve Kürtlerle Farsların ırksal ortaklığını kanıtlamak, Kürtlerin İran platosunun her yerinde bulunması, Kürtlerin Aryan ve Fars toplumuna entegre edilmesi, Kürt dilinin Fars grubuna dahil edilmesi, İran krallığının bazı hanedanlarının Ekradlara atfedilmesi ve son olarak Kürtlerin Medyan hanedanına veya medeniyetine atfedilmesi. dayanıyordu. "Kürt ve ırksal ve tarihi devamlılığı" kitabının yazımı, kültürel boşluk ve söz konusu konuda yazılı eserlerin bulunmaması koşullarında tamamlanmış ve bu kitabın içeriği, birçok kusur ve hataya rağmen, geniş çapta kabul görmüştür.
Ne yazık ki, Pehlevi hükümetinin kültür otoritelerinin özel tarihi durumu ve kültürel boşluğu kötüye kullanarak Aryan odaklı ve Fars odaklı ilke ve ilgi alanlarına dayalı yazılı eserler derlemesi ve bu hükümetin kültür kurumlarının müteakip çabaları gölgesinde tarihin kendi kendine yapılan ve yapay eserlerle tahtına oturtulması ve bu uygulamanın İslam Devrimi sonrasındaki dönemde de devam etmesi, bu tür bilimsel olmayan ve belgelenmemiş yazıların referans kitaplarının yerini alması, entelektüel ve tutumsal yapıyı şekillendirmiştir. Kitap İran'ın entelektüel ve akademik toplumunun kaynakları haline geldi ve sonraki kitapların derlenmesine konu oldu.
تبلیغات
