نقد و بررسی ساختار تقابلی در رساله «لغت موران» سهروردی
آرشیو
چکیده
نظام تقابلی در سطوح واژگانی و معنایی در جهت آموزش با ابزار خطابه و غیر آن، همواره در ادبیات و دین کاربرد داشته است. بسامد چنین ساختاری در ادبیات عرفانی، تعلیمی و دینی دیده می شود. در ادبیات فارسی، عرفان یکی از بسترهای مهم کاربرد این ابزار زبانی است. در رساله لغت موران شیخ شهاب الدین یحیی سهروردی، اندیشه های عرفانی و آن چه سالک در مسیر به آن نیاز دارد، با استفاده از ابزار تقابل، در بستر ادبی تمثیل (با اشخاص حیوانی و غیر آن) تبیین شده است. موران، لاک پشت ها، عندلیب، جنّ، انسان، خفّاش، آفتاب پرست، هدهد، بوم و طاووس مهم-ترین نقش آفرینان این تمثیل هستند که با استفاده از ابزار کلامی مناظره و محاوره، به طرح پرسش و تبین پاسخ آن درباره موضوع نور و تاریکی می پردازند. در این مقاله کوشش شده با هدف ترسیم کارکرد ابزار بیانی تقابل، به روش توصیفی تحلیلی ساختار و محتوای رساله لغت موران بررسی گردد.، حاصل کار نشان می دهد با این که در ظاهر، به لحاظ ساختاری، پیوندی میان دوازده روایت طرح شده در رساله وجود ندارد، پیوند موضوعی و اتصال محتوایی میان این سازه ها برقرار است. رابطه بالقوگی انسان تا رسیدن به کمال، در قالب تمثیل خورشید و ماه، سوژه ذهنی شیخ اشراق در محور این رساله است و در قالب دوازده مکالمه به عینییت رسیده است. آن چه در تقابل گرایی سهروردی اهمیت دارد، هنجارشکنی وی در شکل دهی به روابط است که سبب شده، تمثیل ها در عین جدایی، دارای یک وحدت ساختاری و محتوایی در پیشبرد معنا و در نتیجه وحدت موضوعی اثر گردند.Criticism of contrastive structure in Moran's treatise on vocabulary
The comparative system has always been used in literature and religion, both at the level of words and at the level of meaning, in order to teach with oratory and other tools. The frequency of such a structure in education-based literature is drawn to the audience in the context of persuasion, warning, encouragement, warning and evangelism. In Persian literature, mysticism is one of the important platforms for the use of this language tool. Sheikh Shahab-al-Din Suhrevardi (549-587 AH), in the treatise on the vocabulary of Moran, mystical thoughts and what the seeker needs in the course of mysticism, using the tool of contrast and also in the literary form of fable. And the parable is explained. Ants, turtle, nightingale, jinn, human, bat, chameleon, hooded, canvas and peacock are the most important actors of these traditions. The expressive tool used in this work is debate and conversation. This research has analyzed the connection of active and non-active elements with the content after examining the 12-fold structure of Moran's vocabulary narrative with analytical-descriptive method. The result of the work shows that although there is no structural link between the twelve narratives presented in the treatise, there is a thematic link and content connection between these structures. The relationship between human potential and perfection in the form of the allegory of the sun and the moon is the subject of Sheikh Eshraq's focus in this treatise, which has been objectified in the rhetorical and not the narrative structure of twelve narrations.
تبلیغات
