گستره مفهومی ولیّ بیمار در تبصره 2 ماده 495 قانون مجازات اسلامی 1392 (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
قانون گذار در تبصره 2 ماده 495 قانون مجازات اسلامی، ولیّ بیماران ناهوشیار را جهت رضایت درمان یا برائت از خسارات، ولیّ خاص همانند پدر و ولیّ عام (مقام رهبری) معرفی می نماید. این تبصره برگرفته از متون فقهی است و سؤالی که درخصوص تبصره مزبور وجود دارد، این است که مقصود از ولیّ خاص، چه کسی است؟ آیا اقارب بیمار صلاحیت امضای برائت نامه پزشکی را دارند؟ پژوهش حاضر که به روش تحلیلی توصیفی نگاشته شده است، با بررسی موارد استناد در کلام فقیهان، به این نتیجه می رسد که آیه «أُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَی بِبَعْضٍ» را می توان به عنوان یک قاعده عام در پاسخ به سؤال فوق پذیرفت و در فرض بیهوشی بیماری که از تحت ولایت خارج شده است نیز می توان برای اخذ برائت به خویشانش مراجعه کرد. بررسی های حقوقی و فقهی از جمله تدقیق در موارد استعمال و استناد فقهای امامیه به آیه مذکور از طریق عمومیت بخشیدن به آیه و یا تنقیح مناط و همچنین قاعده «لاضرر» و تأمل در رویه حاکم بر فضای پزشکی کشور در حال حاضر، این فرضیه را قوت می بخشد که منظور از ولیّ در این تبصره، ولیّ قهری نبوده، بلکه رضایت یکی از بستگان درجه یک بیمار (ولیّ عرفی)، از نظر فقهی و حقوقی، صحیح و موجب معافیت پزشک از مسئولیت خواهد شد.The Conceptual Scope of Guardian of Patient in Note 2 of Article 495 of the Islamic Penal Code 2013
The legislator in Note 2 of Article 495 of the Islamic Penal Code, introduces the guardian of unconscious patient in order to consent to treatment or discharge (action regarding quittance) of certain damages as the father and the public guardian and authority (the Supreme Leader). This Note is derived from jurisprudential texts, and there is a question regarding the mentioned Note, who is meant by specific guardian? Do the patient’s relatives have the entitlement to sign the medical clearance? The present research which is written in an analytical-descriptive method, concludes by examining the cases cited in the jurisprudent’s theology that the verse “But those of [blood] relationship are more entitled [to inheritance]” (Arabic: وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَی بِبَعْضٍ, Transliteration: waoloo alarhami baAAduhum awla bibaAAdin) can be accepted as a general rule in response to the above question, and in the assumption of the anesthesia of the patient who has been removed from under the authority can also be referred to his relatives to obtain clearance. The legal and jurisprudential studies such as diligent search in cases of application and citation of the mentioned verse by the Jaʿfarī jurists by generalizing the verse or rectifying or isolating the effective cause as well as the rule of prohibition of detriment (Arabic: لا ضَرَرَ, principle of harm) and think carefully about the practice governing the medical condition of the country at the present time, reinforces the hypothesis that the meaning of the guardian in this note is not a natural guardian (compulsory guardian) but is the satisfaction of one of the patient’s first-degree relatives (customary guardian) which is jurisprudentially and legally is correct and will exempt the physician from liability.
تبلیغات
