مطالعات باستان شناختی حوضه سد کانی شینکا، شهرستان پیرانشهر (مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (دانشگاه آزاد)
آرشیو
چکیده
مطالعات باستان شناختی حوضه سد کانی شینکا در شهرستان پیرانشهر تاکنون، طی دو مرحله شامل؛ بررسی های باستان شناختی حوضه آبگیر سد در پاییز سال ۱۳۹۶ و همچنین کاوش به منظور گمانه زنی و خوانش وضعیت لایه های تاریخی - فرهنگی محوطه های شناسایی شده تابستان سال ۱۳۹۹ هجری شمسی انجام گرفته است. در بررسی های باستان شناختی حوضه سد کانی شینکا تعداد ۲۷ محوطه شامل غار، استقرارگاه، قبرستان و قلعه مورد شناسایی قرار گرفت که باتوجه به محدوده حوضه آبگیر سد و همچنین میزان مخاطرات ناشی از احداث و آبگیری سد، در نهایت تعداد ۵ محوطه جهت گمانه زنی و خوانش لایه های تاریخی - فرهنگی انتخاب شدند. مطالعات باستان شناختی حوضه سد کانی شینکا، نشانگر استقرارهایی از دوران پیش از تاریخ (مس - سنگی، مفرغ و آهن)، دوران تاریخی (اشکانی و ساسانی) و دوران اسلامی است. هدف اصلی این نوشتار معرفی و مطالعه محوطه های تاریخی حوضه سد کانی شینکا است تا ضمن معرفی این محوطه ها به مهم ترین عوامل شکل گیری و نحوه پراکنش محوطه ها پرداخته شود. مهم ترین محوطه استقراری حوضه آبگیر سد، به لحاظ میزان گستردگی و همچنین حجم لایه های تاریخی - فرهنگی محوطه گرد شیطان است که دارای شواهدی از دوران مس - سنگی (دالما)، مفرغ و دوران تاریخی است و محوطه گرد موروان با یک برجستگی کوچک دارای شواهدی از دوران مفرغ قدیم است. بخش عمده ای از گستره و لایه های محوطه باوله در اثر فعالیت های کشاورزی در طی سالیان اخیر نابود شده و هم اکنون شواهدی به صورت ضعیف از دوران تاریخی از آن برجای مانده است. محوطه های قلات شختان و قلات مره نیز دارای شواهدی از دوران تاریخی و اسلامی هستند. سایر محوطه ها به صورت تک دوره ای و با حجم کم یافته های فرهنگی قابل مستندنگاری و مطالعه هستند. وضعیت زمین سیمای منطقه و همچنین محل قرارگیری ساختمان و حوضه آبگیر سد کانی شینکا، از جمله مهم ترین دلایل کمییت، کیفیت و همچنین نوع پراکنش محوطه ها به شمار می روند.Archaeological Research of Kani Shinka Dam Basin; Piranshahr City
The archeological studies of the Kani Shinka Dam basin in Piranshahr City were carried out in two stages, including archeological investigations of the dam catchment area in the fall of 2017, as well as exploration to speculate and investigate the condition of the historical-cultural layers of the areas identified in the summer of 2020. In the archaeological survey of the Kani Shinka dam basin, 27 sites were identified, including caves, settlements, cemeteries, and castles, and according to the size of the dam water basin and the number of dangers caused by the construction and drainage of the dam, the number of sites was finally reduced to 5. Receipt. Historical-cultural layers were chosen for speculation and reading. Archeological investigations of the Kani Shinka dam basin indicate settlements from the prehistoric era (iron, bronze, and iron), historical era (Parthian and Sassanian), and Islamic era. The primary purpose of this article is to introduce and review the historical places of the Kani Shinka Ore Dam basin so that while introducing these places, the most important factors of the formation and dispersion of the environments will be addressed. In terms of the extent and volume of historical-cultural layers, the Gerd Sheytan site The is the most extensive site, which has evidence of the copper (Dalma), bronze, and historical periods, and the Gerd Marwan site with little prominence, found evidence of the Old Bronze Age. Much of the extent and layers of the Bawleh site have been lost due to agricultural activities in recent years, and now there is little evidence of its historical period. The sites of Qalat Shakhtan and Qalat Marah also have evidence of the historical and Islamic era. Other sites can be documented and studied in ain a single period with few cultural finds. The topography of the area as well as the location of the building and the catchment area of Kani Shinka Dam is one of the most important types of quantity, quality, and distribution selection.
تبلیغات
