ارزیابی انعطاف پذیری ساختار فضایی شهری در برابر تحولات مربوط به کاربری اراضی (مطالعه موردی: شهر ساری) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ساختار فضایی شهرها موضوع تحقیقات و مطالعات مختلفی در حوزه برنامه ریزی شهری بوده است. این ساختار تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله کاربری زمین است. کاربری زمین در شهرهای ایران عمدتاً در قالب طرح های جامع شهری شکل می گیرند، بنابراین برنامه ریزان شهری در تهیه طرح های توسعه شهری، ضمن حل معضلات موجود، به دنبال ترسیم آینده ای مطلوب و بهینه برای شهرها هستند. تحلیل ساختار فضایی در سطح کلان ابزار مناسبی در این خصوص محسوب می گردد، چراکه یکی از خروجی های اصلی طرح های جامع شهری، نقشه ساختار فضایی شهر است. با این وجود نسبت به تغییرات احتمالی ساختار فضایی ناشی از تغییرات کاربری اراضی در سازمان فضایی شهری تحقیقات کافی در داخل کشور صورت نگرفته است. لذا پژوهش حاضر به دنبال آنست تا میزان انعطاف پذیری ساختار فضایی شهر ساری، به عنوان مرکز یکی از استان های مهم ایران که از نظر تحولات جمعیتی و فعالیتی، از سوی نیروهای مختلف در معرض فشار است را در برابر تغییرات مربوط به پهنه ها مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - علی است. در این پژوهش با استفاده از مستندات موجود به بررسی تغییرات ساختار فضایی متآثر از تصمیمات کمیسیون ماده ۵ شورای عالی شهرسازی و معماری در شهر ساری پرداخته می شود. بدین صورت که ابتدا محدوده سطح مجاز کاربری ها تعیین و چگونگی تغییرات سطح هر کاربری در هر پهنه از نظر مورد قبول بودن و یا مردود بودن تعیین می گردد. سپس از طریق آزمون آماری مک نمار تعیین می شود که آیا تغییرات در مجموع منجر به تغییر پهنه شده است یا خیر. پاسخ این آزمون مجدداً در مقیاس اندازه گیری اسمی به هر پهنه نسبت داده می شود. نتایج تحقیق حاکی از آنست که از ۱۰۱ پهنه موجود در این شهر ۴۸ پهنه به دلیل عبور کردن از حیطه مجاز تعیین شده برای هر یک از کاربری ها، نسبت به طرح مصوب جامع شهری دارای مغایرت هستند. این امر ضرورت تهیه الگوی تعیین آستانه های قابل تحمل در طرح های جامع، مترتب بر اجزای اصلی ساختار فضایی شهر از جمله کاربری اراضی، که به عنوان یکی از خروجی های اصلی طرح جامع در نظر گرفته می شود، را تأیید می کند.Evaluating the flexibility of the urban spatial structure against changes related to land use (Case study: Sari City)
Introduction: The spatial structure of cities has been the subject of various research and studies in urban planning. Land use changes have a great influence on the transformation of spatial structure. Land use in Iranian cities is mainly formed in the form of comprehensive urban plans, so urban planners in preparing urban development plans, while solving existing problems, seek to draw a favorable and optimal future for cities. Spatial structure analysis at the macro level is considered a suitable tool because one of the main outputs of urban comprehensive plans is the map of the city's spatial structure. However, there has not been sufficient research in the country regarding the possible changes in the spatial structure caused by land use changes in the urban spatial organization. Therefore, the current research seeks to measure and evaluate the degree of flexibility of the spatial structure of Sari City, as the center of one of the important provinces of Iran, which is under pressure from various forces in terms of population and activity changes, against the changes related to the zones.
Methodology: The current research is descriptive-causal. In this research, using the available documents, the spatial structure changes affected by the decisions of the Article No.5 Commission of the Supreme Council of Urban Planning and Architecture in Sari City are investigated. In this way, firstly, the range of the authorized level of users is determined and how the level of each user changes in each area is determined in terms of acceptance or rejection. Then, by McNemar's statistical test, it is determined whether the changes have led to a change in the area or not. The answer to this test is again attributed to each zone in the nominal measurement scale.
Results: The results of the research indicate that out of 101 areas in this city, 48 areas are inconsistent with the approved comprehensive urban plan due to crossing the permitted area determined for each of the uses.
Conclusion: This confirms the necessity of preparing a model for determining tolerable thresholds in comprehensive plans, following the main components of the city's spatial structure, including land use, which is considered one of the main outputs of the comprehensive plan.
تبلیغات
