تحلیل فقهی حقوقی آثار «شرط عوض» در عقد هبه بر مبنای نظریه تقابل تعهدات
آرشیو
چکیده
در بیشتر عقود غیر معوض طرفین می توانند شرط عوض را در قرارداد پیش بینی نمایند. به اعتقاد اغلب حقوقدانان، درج چنین شرطی عقد غیر معوض را به یک عقد معوض تبدیل نمی نماید ولی مسلماً در ماهیت و آثار حاکم بر عقد غیر معوض بی تأثیر نیز نمی باشد. در این مقاله تلاش شده است تا تأثیر شرط عوض در عقد هبه به عنوان یکی از مهم ترین مصادیق قراردادهای غیر معوض مورد بررسی قرار گیرد. از بررسی و مداقه در احکام ویژه هبه معوض می توان دریافت که در کتب حقوقی و فقهی، مبنای مشخصی که بتواند این احکام را توجیه کند بیان نشده است. به اعتقاد ما، احکام شرط عوض و به ویژه مبنای لزوم هبه معوض را می توان بر اساس نظریه «تقابل تعهدات» تبیین و توجیه نمود. بر اساس این نظریه، درج شرط عوض در برخی قالب های آن سبب ایجاد «تقابل تعهدات» در عقد هبه شده و منجر به لزوم «عقد هبه معوض» می گردد.Jurisprudence and Legal Analysis of the Effects of “Consideration Clause” in Donation Contract Based on the Mutuality of Obligations Doctrine
The parties can stipulate the “consideration clause” in the most gratuitous contract. Lawyers believe, with the stipulation of this clause, the gratuitous contracts don’t become a consideration contract, but this clause is effective on the nature and consequences of the contract. In this article, we have studied the effects of the consideration clause in the donation, as a most important of gratuitous contracts. The review of the specific provisions governing the donation with consideration shows that a certain basis that would justify these provisions, is not expressed in the legal and Feq books. The provisions governing donation with consideration, especially the irrevocability of this contract, can be explained and justify on the basis of the “Mutuality of obligations” theory. According to this theory, the stipulation of the consideration clause, in some forms of it, causing the mutuality of obligations in a donation and resulting donation with consideration to be irrevocable.