مطالعه آزمایشگاهی پتروگرافی سفال های محوطه گوریه استانِ ایلام (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
جغرافیایی استان ایلام و قرارگیری آن در مسیر راه های ارتباطی به سایر مناطق، سبب شکل گیری استقرارهای متعددی از دوران پیش از تاریخ تا دوره اسلامی شده است. تاکنون مطالعات آزمایشگاهی براساس پتروگرافی برای تحلیل سفال های دوره ساسانی و اوایل اسلامی در منطقه غرب ایران انجام نگرفته و پژوهش پیش رو منجر به اطلاعات بیشتر محققان نسبت به فرآیند تولید سفالینه ها در دوره های پیش گفته در حوزه مورد مطالعاتی می شود. باتوجه به این که سفال فراوان ترین داده فرهنگی در این مجموعه باستانی بوده است، تعداد 20 قطعه سفال از محوطه گوریه که از لایه فرهنگی کاوش به دست آمده، برای انجام آزمایش پتروگرافی برای پی بردن به فناوری ساختار آنها انتخاب شده است. پرسش های این پژوهش درباره بررسی ترکیبات و ساختار سفال ها (؟)، میزان درجه پخت در کوره (؟) و آگاهی از وضعیت بومی یا وارداتی بودن آنها (؟) است. این آزمایش ها در پژوهشکده حفاظت و مرمت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفته است که بر پایه مطالعات زمین شناسی شهرستان ایوان، می توان نتیجه گرفت که سه ترکیب کوارتز، اکسید آهن و کلسیت در اکثر نمونه های محوطه مشاهده می شوند اگرچه براساس مطالعات صورت گرفته در برخی از سفال ها استثنائاتی وجود دارد. به عنوان مثال در نمونه 5 محوطه گوریه میکا به کار رفته است. همچنین به جزء نمونه 12 گوریه، تمامی سفالینه ها تولید داخل و به عبارتی محلی بوده و مربوط به خود منطقه هستند. بافت سفال در نمونه ها، سیلیتی، پورفیری و سیلیتی ناهمگن است. به جز نمونه های 10، 11 و 12 از سفالینه های محوطه گوریه، کانی کلسیت در خمیره تمامی سفال مشاهده می شوند که نشان دهنده دمای پخت سفال کمتر از 800 درجه سیلسیوس بوده است.Mineralogical Petrography of Pottery from Guriye Area, Ilam Province
The geographical location of Ilam province and its location on the communication routes to other regions led to the formation of numerous settlements in the region, ranging from the prehistoric to the Islamic era. So far, laboratory studies based on petrography have not been conducted for pottery found from the Sassanian and early Islamic periods in the western region of Iran, and therefore the current study will try to gather more information about the production process of pottery in the aforementioned periods. Considering that pottery and its fragments were the most abundant cultural data in this ancient complex, 20 pieces from the Goriya area, were obtained from the cultural context of an excavation, and were selected to conduct mineralogical tests to find out technology behind their construction. The questions of this research are about examining the composition and pottery structure, the degree of fire in the kiln during the baking process and knowing whether they were indigenous or imported. These experiments were conducted at the Conservation and Restoration Research Institute of Iran’s Cultural Heritage and Tourism Organization. Based on the geological studies of Ivan city and petrographic analysis, it can be concluded that the three compounds of quartz, iron oxide and calcite could be seen in most of the samples of the area although based on the studies, there are exceptions in some pottery. In Sample 5, mica from the Guriye area is used. Also, except for Sample 12, all the pottery were domestically produced and in other words were local and belonged to the region itself. The clay texture in the samples was heterogeneous, silitic, porphyry and silitic. Except for Samples 10, 11, and 12 of the Goriya-surrounded pottery, calcite minerals were observed in the paste of all the pottery, which indicated that the oven firing was not more than 800 degrees Celsius.
تبلیغات
