کانال آبیاری 7000 ساله در تپه پردیس؟ (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
طی کاوش های دهه 1380 تپه پردیس ورامین، مجموعه یافته های جدید و گاه منحصربه فردی مشاهده و گزارش شد که توجه محققان داخلی و خارجی عضو یا همکار هیئت کاوش را به خود جلب کرد. در سال های بین این کاوش ها یا اندکی پس از پایان آنها، کاوشگران به ارائه دستاوردهای این مطالعات و انتشار تفسیرهای خود از این یافته ها پرداخته و تاکنون به تکرار فرضیات اولیه خود ادامه داده اند. چرخ سفالگری، کوره سفال پزی و کانال آبیاری ازجمله یافته های این کاوش ها بودند که به نظر می رسد کارکرد آنها در همان لحظه کشف تعیین شده و با گذشت زمان تردیدی در ذهن کاوشگران نسبت به ماهیت آنها ایجاد نشده است. بااین حال، ازآنجاکه هویت علوم انسانی و تجربی تغییرپذیری آنهاست، مردود شدن فرض ها و نتایج حاصل از کاوش تپه پردیس هیچ گاه نباید دور از انتظار باشد. ازجمله یافته های کاوش تپه پردیس برشی تقریباً مثلثی شکل در دیواره مجاور محل کاوش بود که به عقیده کاوشگران می تواند نمایانگر یک کانال آب باستانی باشد. بر این مبنا کاوشگران نتیجه گرفته اند که این پدیده، یک سازه مصنوعی و درواقع یک کانال آب برای آبیاری مزارع پیرامون تپه پردیس بوده است. در این مقاله با مروری بر سابقه انتقال آب از قدیم ترین زمان ها تا دوره های اخیر در ایران و نواحی پیرامونی اش و همچنین بررسی دقیق تر این پدیده می کوشیم ماهیت آن را روشن کنیم.A 7000-Year-Old Water Canal at Tepe Pardis?
The 2000s excavations at Tepe Pardis in Varâmin unveiled several noteworthy findings, capturing the attention of researchers associated with or connected to the excavation team. Following fieldwork, excavators promptly published their interpretations of these discoveries, which included the identification of a potter's wheel, pottery kilns, and an irrigation canal. These interpretations, posited at the moment of detection, have persisted over time despite the inherently revisable nature of humanities research. One such interpretation focused on a triangular earthly feature near trench IV at Tepe Pardis, exposed through machinery activities. This feature was initially construed as an ancient irrigation canal operating at the end of the 6th millennium BC. The excavators extrapolated from this assumption to suggest the existence of forms of irrigated agriculture during the Early Chalcolithic Period in the Iranian Central Plateau. Notably, the excavators, in support of their hypothesis, did not present paleo-botany data—an essential set of documents regarded as the most reliable evidence for understanding agricultural practices. This paper aims to critically examine the so-called irrigation canal at Tepe Pardis by conducting a brief review of various water-transferring methods employed in Iran and its periphery from ancient times to the present. The objective is to unravel the true functioning of the feature and to question the validity of the excavator's interpretation.
تبلیغات
