بازسازی نظام اداری - مالی حکومت قاجار در بندر بوشهر (1264- 1305 ه .ق) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
حکومت قاجار وارث نوعی از پراکندگی قدرت در ایران بود. از این رو برای بازگرداندن نظارت بر نهادهای اداری- مالی، سیاست هایی اتخاذ کرد که به پشتوانه ی تخصیص اعتبار ، اجرایی می شد. در راستای این هدف، از ابتدای دوره ی قاجاریه تا پایان پادشاهی محمدشاه در سال 1264 ه.ق اقداماتی برای بازسازی نظام اداری در بندر بوشهر انجام شد و سپس با شروع دوره ی ناصری و صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر، از طریق اختصاص بودجه به مصارف کشوری و لشگری، بازسازی نظام اداری بندر بوشهر پیگیری شد. با بررسی دفاتر «دستورالعمل» و «مفاصاحساب» این دوره، می توان سیر تخصیص بودجه برای بازسازی نظام اداری و مالی بنادر را از ابتدای دوره ی ناصری پیگیری نمود. مطالعه ی این متون سیاقی، سیر سیاست های اداری- مالی حکومت قاجار برای توسعه ی نظام اداری- مالی خود در بندر بوشهر را نشان می دهد. شکل گیری ولایت «بوشهر و مضافات و بنادر» در سال 1305 ه.ق نقطه عطفی در این فرآیند بود. با تشکیل این ولایت، بندر بوشهر بیش از پیش به نظام اداری- مالی حکومت قاجار نزدیک شد. پرسش این پژوهش این است که سیاست گذاری حکومت قاجار برای جای دادن بندر بوشهر در نظام اداری – مالی خود چگونه بود؟ این پژوهش با استفاده از روش کیلومتریک، بودجه ی اختصاص داده شده به مصارف اداری - مالی بندر بوشهر را به عنوان یکی از مؤلفه های مؤثر بر بازسازی نظام اداری- مالی حکومت قاجار در بنادر جنوبی در نظر گرفته است. فرضیه این پژوهش آن است که تشکیل واحد اداری- مالی ولایت «بوشهر و مضافات و بنادر» به عنوان واحدی مستقل از ایالت فارس، امری دفعی نبوده، بلکه برآیندی از روند برنامه ی تخصیص بودجه برای بنادر جنوبی در دور ی ناصری است.Reconstruction of Qajar’s financial-administrative system in Bandar Bushehr (1264-1305 A.H.)
Qajar dynasty was an inheritor of a kind of power dispersion in Iran. Therefore, the policies were adopted to restore supervision over administrative and financial institutions, which were executed with the support of credit allocation. In line with this goal, measures were taken to rebuild the administrative system in Bandar Bushehr from the beginning of Qajar period until the end of Mohammad Shah’s reign in 1264 AH. Then, with the beginning of Naseri period and Mirza Taqikhan Amirkabir’s chancellery, the reconstruction of the administrative system of Bandar Bushehr was pursued through the allocation of the budget for national and military purposes. By examining the “Instructions" and account clearing” offices of this period, the trend of budget allocation for the reconstruction of the administrative and financial system of ports can be traced from the beginning of Naseri period. By studying these contextual texts, Qajar’s administrative and financial policies for the development of its own administrative-financial system in Bandar Bushehr can be understood. The formation of "Bushehr and its suburbs and ports" province in 1305 A.H. was a turning point in this process. With the formation of this province, Bandar Bushehr became closer than ever to Qajar’s administrative-financial system. The question of this research is how the Qajar government’s policy was to place Bandar Bushehr in its administrative-financial system? This research has considered the budget allocated to the administrative and financial expenses of Bandar Bushehr as one of the effective components in the reconstruction of Qajar’s administrative-financial system in southern ports, using the kilometric method. The hypothesis of this research is that the formation of the administrative-financial unit of the “Bushehr and its suburbs” province as an independent unit from the Fars state was not a temporary matter, but rather a result of the process of budget allocation for southern ports in the Naseri period.
تبلیغات
