ایالت گیلان و هیرکانی در دوره صفوی بر مبنای نقشه جغرافیایی آدام اولئاریوس در1656م./1066ق. در تطابق با کتاب مختصر مفید 1087ق. (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
آنچه اولئاریوس را در تاریخ ایران پرآوازه کرده، سفرنامه و نقشه ایران از اوست که الهام بخش اروپاییان در ترسیم ها و نگارش ها درباره ایران در دهه ها و قرن های بعد شده است. از اولئاریوس اما، یک نقشه منطقه ای گیلان برجای مانده که حاکی از اهمیت این قسمت از ایران در دوره صفوی است. در شرایطی که در منابع عصر صفوی در اطلاق واژه هایی چون ایالت و ولایت بر مناطق ایران ابهام وجود دارد، ایالت گیلان برای نخستین بار با دقت بالایی ترسیم شده است. آنچه بر ارزش نقشه او افزوده مشاهدات شخصی و تحقیق میدانی وی از آگاهان محلی در گذر از گیلان بوده که سندیت نقشه گیلان را به عنوان اسناد معتبر شناخت جغرافیای تاریخی این منطقه در قرن هفدهم میلادی دوچندان کرده است. نقشه سال 1656م الئاریوس، قدیمی ترین و شاید نخستین نقشه مستقل منطقه ای گیلان در کارتوگرافی نوین اروپا است که به تصحیح داده های پیش از خود پرداخته است. از دوره صفوی نقشه ای برجای نمانده و لاجرم مفاهیم نقشه با مهم ترین و شاید تنها منبع جغرافیایی عصر صفوی یعنی کتاب مختصر مفید تطابق داده داده شده تا وجوه تمایز نگاه از درون و بیرون به یک نطقه جغرافیایی مشخص گردد. تطابق این اطلاعات با جغرافیای گیلان در کنار نام شناسی این منطقه از اهداف پژوهش به یاری روش تحقیق تاریخی و جستجوی کتابخانه ای است. یافته ها نشان می دهد اطلاعات درج شده در نقشه اولئاریوس ازنظر کمیت و درج جزییات به میزان قابل توجهی بیشتر از متن جغرافیایی مختصر مفید است.The province of Gilan and Hirkani in the Safavid era based on the geographical map of Adam Olearius 1656 AD/1066 AH. In accordance with the Mukhtasar - Mofid book of 1087 AH.
The importance of Olearius in the history of Iran is his travelogue and map of Iran, which was effective in drawing maps and writings about Iran in decades and centuries. Meanwhile, a little-known regional map of Gilan left by Olearius indicates the importance of this part of Iran in the Safavid period. In the situation in the sources of the Safavid era, there is ambiguity in applying the terms state and province to the regions of Iran, the state of Gilan has been drawn with high precision for the first time. What added to the value of the map was his personal observations and field research from local experts while passing through Gilan, which has doubled the validity of the map of Gilan as an authentic document of the historical geography of this region in the 17th century. The map (1656 AD) is the oldest and perhaps the first regional map of Gilan in modern European cartography that has corrected the previous information.
There are no maps left from the Safavid period, and therefore the concepts of the map have been matched with the most important geographical source of the Safavid era, Mokhtasar Al Mofid book, in order to determine the difference between the inside and outside view of a geographical place. Matching this information with the geography of Gilan, along with the nomenclature of this region, is one of the goals of the research with the help of the historical research method and library search. The findings show that the information of Olearius map is significantly more than the geographical text of the Mokhtasar Al Mofid in terms of quantity and details.
.