مقدمه ای تحلیلی در حفاظت و مرمت بناهای تاریخی از منظر تاریخ اجتماعی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بیان مسئله: خلقِ آثار ارزشمندِ هنری و معماری را در هر جامعه ای بخش مهمی از کنش هایِ فرهنگی اجتماعی محسوب می شود. اقدامات حفاظتی و مرمتیِ احتمالی در این آثار نیز به تبعِ آن، می تواند کنشی فرهنگی و اجتماعی باشد. عموماً امر حفاظت ومرمت از آثار و بناهای تاریخی را در ساحتی انسان گرا و مدرن مورد نقد و بررسی قرار می دهند اما می توان نمونه هایی از این دست کنش های فرهنگی اجتماعی را در بستر تاریخ و دوره پیشامدرن یافت که از منظر هدف اگر نه به تمامی، در بخش های عمده ای با این رویکرد تطابق دارد.روش پژوهش: بر همین اساس و با جستاری توصیفی -تحلیلی و با نظرداشت رویکرد تاریخ اجتماعی برخی از نمونه های موجود و پاره ای از کنش های مضبوط در منابع تاریخی را مورد واکاوی قرارداده ایم. پرسش اصلی این پژوهش آن است که نگهداری و مرمت بنا های تاریخی به عنوان یک کنشِ فرهنگی اجتماعی چگونه در ساحت تاریخ اجتماعی می تواند تحلیل گردد؟ پاسخ به این پرسش، از آن جهت اهمیت می یابد که اقدامات حفاظتی و مرمتی، نه الزاماً کنشی مدرن بلکه رفتاری فرهنگی، اجتماعی است که در برخی موارد با نیات سیاسی و دینی رخ داده و بخش هایی از زیستِ اجتماعی و فرهنگی مردم در جامعه پیشامدرن در ایران را روشن و قابل تحلیل می سازد.نتیجه: ضمن اثبات جاری بودن فرهنگِ توجه به بناهای تاریخی در طول زمان، به دلایل مختلف ازجمله؛ ارزشمندی، علقه های ملی و دینی و باورهای فرهنگی و اجتماعی و خواست ه ای سیاسی، این فرهنگ در پدیداری نوعی آگاهی و سپس ایجاد کنش های اجتماعیِ حفظ ومرمت، و در برخی موارد نیز تخریب آثارتاریخی و فرهنگی با همان دلایل مؤثر بوده است.An Analytical Introduction to the Social History of the Conservation and Preservation of Historic Resources
Creating precious architectural and artworks is an important socio-cultural act. Consequently, the act of preserving those resources could be considered a socio-cultural action. In general, preserving historic resources is studied as a humanist and modern act; however, historically, and particularly in the pre-modern era, there are instances of the same socio-cultural actions, which, if not entirely, at least in some parts, ties to the modern approaches of preservation.Methodology: This paper, in a descriptive-analytical method and with a concentration on social history, examines some of the existing examples and historical records of preservation actions. The main question of this research is how the preservation of historic resources as a socio-cultural action could be analyzed through social history. This question is important because the preservation of historic resources is not only a modern approach but a social and cultural response, which in many cases is for political and religious purposes. Thus, it could enlighten some parts of the cultural and social life of the people in pre-modern Iran.Conclusion: while it confirms the continuousness of society’s attention to historic resources over time for several reasons, including value, national and religious interest, cultural and social beliefs, and political motivations, it also creates public awareness and, subsequently, social advocacy for the conservation and preservation of historic resources, or in some cases, the opposite, destruction of cultural and historical resources for the same reasons.