مقایسه تطبیقی خلافت از نگاه شیخ صدوق و ابن عربی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
مسئله خلافت در حوزه های مختلف معارف دینی، مورد تفسیر و شرح و بسط قرار گرفته است. مطالعه تطبیقی در این دیدگاه ها و ایجاد گفتمان میان آن ها به ظهور آثار و نتایج جدید کمک خواهد کرد. اگرچه هم از نظر شیخ صدوق و هم در نگاه ابن عربی، خلیفه دارای دو سویه آسمانی و زمینی و مرجع سیاسی و علمی و معنوی جامعه بوده، جعل این منصب در عالم ظاهر به اراده الهی و خارج از انتخاب مردم است و به حسب باطن، خلیفه واسطه فیض و سبب بقای عالم به شمار می آید، اما نگرش کلامی شیخ صدوق و گرایش عرفانی ابن عربی باعث ایجاد وجوه تفارقی میان این دو دیدگاه شده است که برخی از آن ها مهم و قابل توجه است؛ از جمله اینکه شیخ صدوق خلافت را برآمده از صفت الهی «الانتصاف لأولیائه من أعدائه» و برای جلوگیری از ایجاد جبر در عالم دانسته است، اما ابن عربی خلیفه را مظهر اسم جامع «اللّٰه» معرفی کرده و برای خلافت، دو مرتبه باطنی یعنی حقیقت محمدیه، و ظاهری یعنی مصادیق بشری اولیاء در نظر گرفته است. همچنین ابن عربی میان خلافت الهی و خلافت رسول تفکیک کرده و خلیفه اللّٰه را به عنوان مرجع سیاسی و علمی معرفی نموده است.A Comparative Comparison of Khilāfa (Arabic: خلافه, caliphate) from the Point of View of Shaykh al-Ṣaduq and Ibn ʿArabī
The issue of Khilāfa (Arabic: خلافه, caliphate) has been interpreted and elaborated in various fields of religious teachings and a comparative study of these views and creating a dialogue between them will help to emerge new works and results. Although both Shaykh al-Ṣaduq (Arabic: الشیخ الصدوق) and Ibn ʿArabī (Arabic: ابن عربی, Ibn ʿArabī ) consider the caliph to have two heavenly and earthly sides and the caliph was the political, scientific and spiritual authority of society but selecting and making this position in the world of appearance (manifestation) is by divine will and outside people’s choice and the caliph in reality is the mediator of grace and the cause of the world’s survival but the theological attitude of Shaykh al-Ṣaduq and Ibn ʿArabī’s mystical tendency cause the differences between these two views, some of which are important and significant. For example, Shaykh al-Saduq considered the caliph to be derived from the divine attribute of “الانتصاف لأولیائه من أعدائه” and to prevent the creation of determinism in the world but Ibn ʿArabī introduced the caliph as the manifestation of the comprehensive name “Allāh” (Arabic: اللّٰه) and considered for the caliphate two real ranks and stages i.e. Muhammadan Reality and apparent i.e. human instances of saints. Ibn ʿArabī also distinguished between the caliphate of Allah and the caliphate of Rasūl (Arabic: رسول, God’s messenger) and introduced the caliphate of Allah as a political and scientific authority.
تبلیغات
