تحلیل تطبیقی و بین رشته ای مسئولیت پذیری در نظریه معنادرمانی ویکتور فرانکل و مثنوی مولوی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پژوهش حاضر تحلیل تطبیقی و بین رشته ای مسئولیت پذیری در معنادرمانی ویکتور فرانکل، روان پزشک اتریشی و مولانا، شاعر و عارف نامدار ایرانی است. در معنادرمانی آزادی اراده و مسئولیت پذیری توأمان و نمایانگر انسان بودن است. به باور فرانکل شناخت مسئولیت راهی برای کشف معنای زندگی است. مولانا نیز مسئولیت پذیری را مبنای زندگی می داند و انسان را به پذیرش مسئولانه اعمال در دنیا و آخرت رهنمون می سازد. او همچون فرانکل ما را در قبال خداوند، خود، دیگران، موقعیت و سرنوشت مسئول می شمارد و از فرافکنی برحذر می دارد. هدف از این پژوهش بیان شباهت ها و تفاوت های دیدگاه این دو اندیشمند درخصوص مسئولیت پذیری و مقایسه یک نظریه مطرح روان شناسی با اندیشه عرفانی تعلیمی مولاناست. پژوهش بین رشته ای حاضر به روش توصیفی تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش هاست که وجوه هم سویی یا تفاوت های احتمالی این دو دیدگاه در چیست؟ دستاورد پژوهش بیانگر این است که آبشخورهای دو اندیشه برای بیان یک آموزه واحد متفاوت است. فرانکل از منظر روان شناسی وجودگرا و مولانا بر اساس آموزه های قرآنی و عرفان اسلامی به مسئولیت پذیری پرداخته است. فرانکل معتقد به کشف مسئولیتی منحصربه فرد در تمامی جنبه های زندگی است؛ اما مولانا غیر از باورمندی به مسئولیت های خاص هر فرد، مسئولیت های بنیادین انسانی را نیز بیان کرده است. به عقیده فرانکل انسان در دنیا مسئول انتخاب هایش است؛ اما در نگاه مولانا انسان نه تنها در دنیا مسئولیت انتخاب هایش را بر عهده دارد؛ بلکه با اعمال دنیایی پاداش و جزای اخروی خویش را نیز رقم می زند. فرانکل مسئولیت گریزی را نتیجه ناتوانی در کشف معنا می شمارد و مولانا آن را حاصل غلبه نفس اماره و ریشه بسیاری از بی اخلاقی ها می داند.A Comparative and Interdisciplinary Analysis of the Concept of Responsibility in Viktor Frankl's Theory of Logotherapy and Rumi's Masnavi
The current research is a comparative and interdisciplinary analysis of the concept of responsibility in Austrian psychiatrist, Viktor Frankl’s theory of logotherapy, and Rumi, a famous Iranian poet and mystic. In Logotherapy, freedom of will and responsibility are intertwined and indicative of humanity. According to Frankl, recognizing one's responsibility is one way to discover the meaning of life. Rumi also considers responsibility as the foundation of life and guides people to act responsibly in this world and for the hereafter. Similar to Frankl, he considers us responsible to God, ourselves, others, in situations and in our destiny and warns against projection. The present research draws on a descriptive-analytical method to compare and contrast the views of these two thinkers on the concept of responsibility. In other words, the paper is a comparative study of a prominent psychological theory with Rumi's mystical-educational views. The results of the research show that the sources from which the same doctrine initiates in these two thinkers are different. Frankl deals with the concept of responsibility from the stand point of existentialist psychology, and Rumi does so, from the perspective of Quranic teachings and Islamic mysticism. Frankel believes in discovering a unique responsibility in regard to all aspects of life. Rumi, on the other hand, believes in each person’s specific responsibilities as well as fundamental human responsibilities. According to Frankl, every human being is responsible for his/her choices in this world; however, in Rumi's view, one's responsibility for his/her actions is not limited to the life in this world; one's actions determine one's state of reward and punishment in the afterlife. Frankel considers evasion of responsibility as a result of the inability to discover meaning, while Rumi considers it as a result of the mastery of carnal desires and a root cause many immoralities.
تبلیغات
