بازخوانی قالی «مام وطن» از منظر نشانه شناسی اجتماعی تصویر (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بازنمایی ایران در شمایل یک زن، در آثار مکتوب یا تصویری اواخر قاجار و نیز عصر سلطنت پهلوی، امری مرسوم بوده است. قالی تصویری «مام وطن» نیز از این دست آثار است. هدف از این تحقیق، شناخت معانی موجود در عناصر تصویری متن مورد مطالعه، به ویژه «مام وطن»، با رجوع به پیش متن ها و تحولات تاریخی- اجتماعی است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعات اسنادی به تحلیل یک نمونه از این نوع قالی می پردازد و در جهت پاسخگویی به این پرسش بوده که هریک از عناصر تصویری بازنموده شده در متن و ترکیب آن ها با یکدیگر چه معنایی در یک نظام نشانه شناسانه می یابند؟ برای پاسخ به این سوال از چارچوب نشانه شناسی اجتماعی تصویر کرس و ون لیوون جهت شناخت ابعاد و کارکرد اجتماعی نشانه های تصویری قالی مذکور استفاده شده است. اهم یافته های پژوهش از سویی دلالت به برساختگی تصویر مورد مطالعه در توجیه قدرت گیری پهلوی اول دارد و از سوی دیگر نیز مشخص کننده ماهیت ایدئولوژیک و سوگیرانه متن است. نتایج این تحقیق، هم چنین آشکارکننده مفصل بندی گفتمان مسلط سیاسی در متن قالی به واسطه حضور عنصر تصویری «مام وطن» است و نیز بیانگر سطح معنایی نوستالژیک متن در تقدیس گذشته و بازتعریف آن در زمان حال می باشد. ایجاد مشروعیت برای شکل گیری قدرت در نظام سیاسی مردانه از طریق بازپراکنش دانش ضعف زنانه- مادرانه وطن در جامعه، با متنیت یافتن در سه قالب پوستر، پرده های قلمکار و قالی تصویری نیز از دیگر یافته های این پژوهش است. هم چنین روشن شد که متن از پیش متن های اروپایی تأثیر پذیرفته است و نیز مشخص گردید که با توجه به الهام پذیری قسمتی از پیکره مطالعاتی از نقش برجسته های باستانی، روش مورد استفاده دارای محدودیت هایی در توصیف متن می باشد.A Re-reading of Motherland (Mam-e Vatan) Rug from the Perspective of Social Semiotics
The representation of Iran in the image of a woman in written or visual works from the Qajar era and the Pahlavi dynasty has been common. The pictorial rug, known as Motherland (Mam-e Vatan), is one of these works. The aim of this research is the understanding of meanings found in the visual elements of the studied text, especially Motherland Rug, with a reference to pretexts and historical-social changes. The research seeks to answer this question: which meanings can be implied by each represented visual element and their combination in a semiotic system? To answer this question, Kress and Van Leeuwen's social semiotic method was used. This method was used to understand the aspects and the social function of the visual signs of the above-mentioned rug. On the one hand, it was indicated that the construction of the aforementioned rug tried to justify Pahlavi's rise to power; on the other hand, it designated that its nature was ideological and biased. The results of this research also revealed the articulation of a dominant political discourse in the rug’s texture due to the presence of the visual elements of motherland. They also revealed a nostalgic semantic level in the text through its consecrating of the past and its redefinition. Among other findings of this research was the role the rug played in creating legitimacy for the formation of masculine political power through redistributing an image of feminine weakness, implied by image of the motherland in the society, spread in formats such as posters, calicos, print curtains, and pictorial rugs. It was also revealed that the text in its visual elements had been influenced by European pretexts. Furthermore, it was found that the deployed method, due to the inspiration of the study by ancient reliefs, had limitations in describing the meaning of the text.
تبلیغات
