بررسی نقاشی گل و مرغ در دوره قاجار و صفوی

چکیده

از آن جایی که گل و گیاه در نگارگری ایرانی دارای اهمیت به سزایی بوده، در جریان روند تاریخی آن، با نگرش های مختلف و روش های گوناگون در این خصوص تحقیق و مطالعه گردیده است. هدف از این پژوهش، مطالعه سیر تحول و تکمیل نقاشی گل و مرغ از دوره صفوی تا دوره قاجار است. در طی این پژوهش، مشخص شد که گل و مرغ در زمینه های گوناگونی همچون کاشی نگاری، آثار لاکی مثل آیینه کاری، قلمدان نگاری، جعبه جواهرات و منسوجات کاربرد دارد. سؤالات پژوهش عبارتند از: سرآغاز نقاشی گل و مرغ در ایران چگونه است؟ تطبیق این نقاشی در دوران باستان با دوران صفویه تا قاجار چگونه است؟ تحول این نقاشی از دوره صفوی تا قاجار چگونه بوده است؟ خلق این نقاشی در هر دوره برچه اساس بوده است؟ تفسیر آثار نقاشی گل و مرغ در هر دوره چگونه است؟ نقاشان برجسته گل و مرغ ایرانی چه کسانی هستند؟ روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و شیوه گرداوری اطلاعات، کتابخانه ای است. در زمینه نقاشی گل و مرغ، تحقیقات زیادی انجام شده است. در این مقاله، از تحقیق های ذکر شده جهت بررسی نگارگری گل و مرغ در ادوار مختلف، هنرمندان و کاربردهای آن به صورت جامع استفاده شده است. طبیعت گرایی ریشه در اعتقادات باستانی مردم ایران دارد و در نگارگری ها به عنوان عنصری ضروری مشاهده شده است. گل و مرغ نوعی از نگارگری ایرانی است که شروع رسمی آن به دوره صفوی بازمی گردد. در دوران زندیه، این شیوه در قالب شیوهای تزیینی در معماری و محصولات کاربردی تداوم یافت. این فرآیند در دوران قاجار با بازگشایی کارگاه های دربار ادامه یافت و در قالب هنرهای کاربردی و با ترکیب بندی و رنگ های مشخص تا پایان دوره قاجار ادامه یافت.