از سَگبیتَ تا هَگمَتانَ؛ شاه شهرهای مادی
آرشیو
چکیده
زمانی که شَمشی-ادد پنجم، شاه قدرتمند آشور و جانشین شلمانسر سوم از پسِ طغیان برادر خود برآمد، جهانی از مردمان و سکونت گاه های شرقی تازه ای پیش روی او و سپاهش ظهور کرد. از میان این مردمان، مادی ها و شهر شاهانه آن ها، سَگبیتَ، یکی از جالب ترین سرنوشت های رزمی در تاریخ غرب فلات ایران را رقم زده اند. شاه آشور با پیروزی بر این شهر، توانست بر قلمروی بزرگی دست یابد و بدین روی، پس از پدر خود، پایه گذار عصر تاراج مردمان مادی در دو سده آینده گردد. این که بر سر شهر شاهانه و متعلق به سده نهم پیش از میلاد سَگبیتَ چه آمد و آیا ارتباطی میان آن و اکباتانا در متون یونانی و هَگمَتانَ یا هگمتانه در کتیبه داریوش اول در بیستون برقرار است یا خیر، هدفی است که این پژوهش در پی آن است. همچنین رابطه میان محتوای تاریخی و اساطیری متون مرتبط با پیدایی این شهر، موضوعی است که این پژوهش به آن پرداخته است. مقاله پیش رو نشان می دهد که گرچه از منظر جغرافیایی، میان سَگبیتَ و بیت-ساگبات با هگمتانَ، مشابهتی وجود ندارد، اما نام و یاد آن دو و نیز نزدیکی حدود جغرافیایی آن، پدیدارگر هگمتانَ یا اکباتانا در سده بعدی شد.From Sagbita to Hagmatāna; The Royal Cities of Medes
When Shamshi-Adad V, the powerful king of Assyria and the successor of Shalmaneser III, overcame his brother's revolt, a new world of people and eastern settlements appeared before him and his army. Among these peoples, the Medes and their royal city, Sagbita, have determined one of the most interesting martial fates in the history of the western plateau of Iran. With the victory over this city, the king of Assyria was able to gain a great territory and thus, after his father, he became the founder of the era of plunder of Median people in the next two centuries. What happened to the royal city of Sagbita in the ninth century BC, and whether there was a connection between it and Ecbatana in the Greek texts and Hagmatāna in the inscription of Darius I in Behistun, is the aim of this research. Also, the relationship between the historical and mythological content of texts related to the emergence of this city is a topic that this study has addressed. The present article shows that although geographically there is no similarity between Sagbita and Bitī-Sagbat with Hagmatāna, the name and memory of the two, as well as the proximity of their geographical boundaries, gave rise to Hagmatāna or Ecbatana in the next century.