بررسی شگردهای نمایشی کردن متن روایی در اقتباس های بهرام بیضایی از شاهنامه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
شاهنامه به عنوان اثری بزرگ در حوزه ادبیات حماسی شرق، ظرفیت های زیادی برای تبدیل شدن به متن نمایشی دارد. این امکان البته نیازمند شناخت این متن و هم چنین آگاهی نسبت به نمایش شرق است. بهرام بیضایی به عنوان نویسنده ای مطرح در زمینه ادبیات نمایشی و با اتکا بر دانش و آگاهی خود در خصوص روایت شرقی و نمایش شرقی، توجه ویژه ای به روایات شاهنامه و تبدیل آن ها به متن نمایشی دارد. در این پژوهش چهار اثر از وی با نام های «اژدهاک»، «شب هزارویکم»، «سهراب کشی» و «سیاوش خوانی» که همگی بر اساس روایتی از شاهنامه به نگارش درآمده اند، بررسی شده است. در این بررسی، شگردهایی که بیضایی برای نمایشی کردن روایات اولیه از آن ها بهره برده، تبیین شده و هر یک با ذکر نمونه هایی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بیضایی برای نمایشی کردن روایات شاهنامه ، توجه شایانی به ابزار نمایش های شرقی، از جمله نقالی و تعزیه داشته و علاوه بر آن، با استفاده از شگردهایی چون شخصیت پردازی، کشمکش، مونولوگ و همچنین ابزار نمایش متادرام، از جمله نمایش درنمایش، فاصله گذاری و... به نمایشی کردن روایات اولیه پرداخته است.A Study of the techniques of dramatizing narrative texts in Bahram Beyzaie's Adaptations of Shahnameh
Shahnameh , as a great work in the field of Eastern epic literature, has a great potential for dramatization. This possibility, of course, requires a knowledge of the original text as well as a knowledge of the Eastern drama. Relying on his knowledge and awareness of Eastern narratives and Eastern drama, Bahram Beyzaie, the prominent playwright, pays special attention to the narratives of Shahnameh and their dramatization. The present paper focuses on four of Beyzaie's plays, all of which have been adapted from Shahnameh . More specifically, this descriptive-analytical study explicates the techniques used by Beyzaie in "Azhedahak", "Shab-e-Hezar-o-Yekom", "Sohrabokoshi" and "Siavashkhani" in his dramatization of the original narratives. The results show that in order to dramatize the stories of Shahnameh , Beyzaie has paid much attention to the tools of Eastern drama such as naqqali and tae'ziyeh. In addition, the playwright has deployed elements and techniques such as characterization, conflict, monologue as well as tools of metadrama such as play within the play and distancing in dramatization of the original narratives.
تبلیغات
