مکان یابی در زبان فارسی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

امکانات و روش های مکان یابی یکی از مهم ترین مباحث مطرح در حوزه زبان شناسی شناختی است. زبان با استفاده از منابع و امکاناتی عینی مانند اعضای بدن، اشیاء و موارد موجود در طبیعت و فرایندها به مفهوم سازی جهت های مکانی می پردازد. هر زبان با توجه به مسائل تاریخی و فرهنگی خود، از برخی یا همه امکانات فوق استفاده می کند. با توجه به این ملاحظات، هدف این مقاله شناسایی امکانات و منابع مکان یابی در زبان فارسی در قالب آرای هاینه (1997) است. نتایج این تحقیق نشان می دهد، زبان فارسی به ترتیب اولویت از اعضای بدن، اشیاء موجود در طبیعت و جهت های جغرافیایی که بسط یافته از سه منبع مذکور هستند، برای بیان مکان استفاده می کند. این زبان از مورد «فرایند» نیز که از جمله موارد ذکر شده در چهارچوب هاینه است، بهره برده است؛ فعل های پیشوندی همچون «برآمدن»، «درآمدن»، «فروآمدن» و جز آن که نمونه هایی از حوزه «فرایند» هستند، برای نشان دادن جهت حرکت فعل به کار می روند.