سواد رسانه ای و چالش های جرائم رایانه ای

چکیده

سواد رسانه ای، توانایی دسترسی به رسانه ها، درک و ارزیابی انتقادی جنبه های مختلف محتوای رسانه ها برای خلق ارتباطات در زمینه های گوناگون است. با توجه به زندگی در عصر ارتباطات و استفاده روزافزون شهروندان از رسانه ها و از سویی وجود آسیب ها و جرائمی که در محیط رسانه ای رخ می دهد، وجود سواد رسانه ای می تواند نقش مؤثری بر جرائم رایانه ای داشته باشد. هدف اصلی این پژوهش تحلیل نقش سواد رسانه ای بر جرائم رایانه ای از دیدگاه متخصصان حوزه رسانه و ارتباطات است. در این تحقیق از نظریه های الیزابت تومن دربارة سواد رسانه ای و همچنین نظریه استفاده و خشنودی به عنوان چارچوب نظری استفاده شده است. متغیر مستقل این پژوهش سواد رسانه ای و متغیر وابسته جرائم رایانه ای است. از روش تحقیق پیمایشی، ابزار پرسشنامه و مطالعه اسنادی استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه متخصصان حوزه رسانه و ارتباطات بودند که 50 نفر از آن ها از طریق نمونه گیری غیراحتمالی به دست آمد. برای سنجش اعتبار محتوایی پرسشنامه، سؤالات به برخی از صاحب نظران و اساتید ارتباطات ارائه شد که مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن پس از محاسبه از طریق ضریب همبستگی آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 به دست آمد. نتایج تحقیق نشان می دهد که آموزش مهارت های مطالعه و تماشای انتقادی رسانه ها و همچنین، تجزیه وتحلیل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی رسانه ها بر جرائم رایانه ای نقش دارد. همچنین فرضیه احتمال وجود رابطة معنادار بین سواد رسانه ای و جرائم رایانه ای، بین تعیین میزان و نحوة مصرف محصولات رسانه ای و جرائم رایانه ای رد شد.