معمولاً کنسولگری دولت های خارجی در بنادر و شهرهایی تأسیس می شود که از پیش روابط تجاری با آن ها وجود داشته باشد. بریتانیا در دوران قاجاریه به رغم نداشتن اتباع و بازرگانی با ایالات جنوب دریای مازندران، یک کنسولگری در رشت و یک نمایندگی کنسولی در استرآباد تأسیس کرد و کارگذارهای محلی (وکیل الدوله) را بر آن ها گمارد. مقاله حاضر به بررسی علل تأسیس کنسولگری مذکور از سوی بریتانیا و سرنوشت کارکنان محلی آن اختصاص دارد. این مطالعه نشان می دهد که افتتاح کنسولگری به وسیله بریتانیا در آن منطقه اهدافی صرفاً سیاسی داشت و سیاسی باقی ماند. کارگذاران محلی آن نیز به رغم خدمت به امپریالیسم بریتانیا سود پایداری به دست نیاوردند.
