شایعه و شایعه پردازی در عصر قاجار (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

شایعه در همه فرهنگ های بشری وجود دارد و پدیده ای است که بر اساس شنیده ها و زمینه قبلی افکار عمومی شکل می گیرد. بشر در زندگی روزمره خود با دوستان، آشنایان، همکاران، و مانند آن ها شایعات زیادی را می شنود و یا منتشر می سازد. لیکن با توجه به ویژگی های فرهنگی و اجتماعی هر جامعه برخی شایعات زمینه مناسبی برای نقل و انتشار می یابد. این نوشتار در دو بخش تنظیم شده است. در بخش اول ساختار شایعه به لحاظ اجتماعی بررسی می شود؛ به این ترتیب که ابتدا به شایعه و شرایط مناسب در روند شکل گیری و رواج آن از منظر روان شناسی اجتماعی پرداخته شده است و سپس در بخش دوم برخی شایعات رایج در عصر قاجار با توجه به ساختار سیاسی ـ اجتماعی ایران در آن عصر مورد ارزیابی قرار گرفته و در این رهگذر نقش برخی از عاملان ثبت و انتشار شایعه روشن می شود.