نهضت ترجمه متون علمی- فلسفی تمدن اسلامی به زبان لاتینی در اروپا

چکیده

نزد بسیاری از محققان تاریخ علم و حکمت، سهم و نقش متون علمی و فلسفی تمدن اسلامی در بیداری و پیشرفت علمی و صنعتی غرب پوشیده نیست. در فاصلة قرون یازدهم تا سیزدهم میلادی، انبوهی از آثار و نوشته های علمی و فلسفی مسلمانان از زبان عربی به زبان لاتینی برگردانده شد و در این فرآیند حتی متون و منابع علمی و فلسفی یونانیان ـ بویژه ارسطوـ نیز از طریق مسلمانان به دنیای غرب شناسانده شد؛ بگونهیی که به اعتراف شماری از مورخان و اندیشمندان غربی، اگر این رویداد تاریخی ـ یعنی نهضت ترجمه عربی به لاتینی ـ اتفاق نمیافتاد، چه بسا دنیای غرب هیچگاه با سرمایه عظیم دانش یونانی آشنا نمیشد. از سوی دیگر در جریان نهضت مذکور، علاوه بر ترجمه آثار یونانی از عربی به لاتینی، بسیاری از شروح و تفاسیر دانشمندان مسلمان نیز به دنیای غرب راه یافت و از این طریق، دشواریها و پیچیدگیهای علمی آن آثار نیز با کوششهای متفکران مسلمان مرتفع گشت. جزئیات و دقایق این رویداد بزرگ علمی- فرهنگی هنوز هم کاملاً روشن نیست و در این مقاله تنها به مهمترین فقرات آن اشاره خواهد شد.