آثار قرآنی درباره پیامبر اکرم (ص)
آرشیو
چکیده
متن
شخصیت عظیم پیامبر اکرم(ص) در طول تاریخ اسلام همواره مورد توجه مسلمانان و غیر مسلمانان بوده است. انگیزه چنین رویکردی به شخصیت شناسی پیامبر اکرم را باید در حجیت کردار و گفتار آن حضرت و الگو و اسوه بودنش برای تک تک مسلمانان جستجو کرد. سیره نویسی بهترین قالبی بود که بزرگان اسلام از همان ابتدا برای تبیین جلوه‌های ظاهری حیات محمد(ص) برگزیدند و بر اساس سنت شفاهی و مکتوب، روایات مربوط به منش زندگی آن حضرت را در اختیار مسلمانان قرار دادند. در مقابل عده‌ای معتقدند که بهترین و شفاف ترین گزارش از زندگی و الگوهای رفتاری پیامبر در قرآن منعکس شده است و می‌توان با تفسیر و تحلیل آیات قرآن، جلوه‌های ویژه زندگی آن حضرت را به دست آورد و نصب العین قرار داد. این موضوع به دلیل مصونیت قرآن از تحریف اولا و نگاه آسمانی و از بالا به پیامبر ثانیا است؛ به گونه‌ای که احتمال هیچ گونه خبط و خطایی در گزارشهای قرآن روا نیست.
کتابشناسی حاضر به معرفی تعدادی از کتابها و مقالاتی که با این رویکرد به نگارش در آمده‌ا‌ند پرداخته است. مسلمًا بین قرآن و پیامبر جدایی نیست و اکثر آثار قرآنی با زندگی و شخصیت او مرتبط است و بسیاری از آثار در باره محمد به قرآن گره خورده است، اما در این کتابشناسی صرفا به معرفی آثاری پرداخته‌ایم که مستقیما به موضوع موردبحث تصریح شده باشد. این آثار به زبان‌های مختلف تدوین شده است. معرفی آنها در دو بخش کتابها و مقالات تقدیم قرآن پژوهان محترم می‌گردد.برای آثاری که از اهمیت بیشتری برخوردار هستند چکیده‌هایی مختصر و راهنما تهیه شده است.بخشی از این آثار قبلا در کتابشناسی جهانی قرآن کریم، تهیه شده توسط موسسه پارسا، معرفی شده است. امید است مورد استفاده خوانندگان قرار گیرد.
کتابها
1.أخلاق النبی (ص) فی القرآن و السنة،احمد بن عبدالعزیز حداد ،3جلد/جلد‌اول سوم،بیروت:دار الغرب الإسلامی،چاپ‌دوم،عربی،وزیری(گالینگور).
نویسنده ، مصادر اخلاق از نگاه قرآن را بررسی کرده است. وی سپس خلق و خوی پیامبر اسلام(ع) را در زمینه‌های گوناگون فردی، خانوادگی و اجتماعی با استناد به آیات و روایات برشمرده و مکارم اخلاق آن حضرت را نمایانده است. همچنین آثار و فواید اخلاق و رفتار پیامبر را در زمان حیات و بعد از حیات ایشان بررسی کرده و تأثیر شگرف آن را در به انجام رساندن رسالت الهی روشن ساخته است. این کتاب در حقیقت بیانگر نظام اخلاقی اسلام است که پیامبر اکرم تجسم عینی آن می‌باشد.
2.الاعتذار،محمد و القرآن،جان داونپورت،ترجمه‌‌عباس خلیلی(12721350)، تهران:اقبال،192ص،عربی.
عنوان متن ترجمه شده:An Apology for mohammad and the Quran
3.إعجاز القرآن و البلاغة النبویة،مصطفی صادق رافعی،باتحقیقِ‌درویش جویدی،صیدا؛ بیروت:المکتبة العصریة،277ص،عربی،وزیری.
پژوهشی است درباره جایگاه ادبی و وجوه اعجاز ادبی قرآن.این پژوهش با توضیحی دربارهٔ مفهوم و جایگاه قرآن و چگونگی قرائت و معرفی شخصیت های برجستهٔ علم قرائت آغاز می‌شود،سپس واژه‌شناسی قرآن و تأثیر آن بر زبان و ادبیات عرب مورد بحث قرارمی‌گیرد و در ادامه از وجوه اعجاز قرآن، به ویژه اعجاز ادبی آن،سخن به میان می‌آید و اعجاز قرآن در حالت های گوناگون بررسی می‌شود.در بخش دوم این پژوهش، جنبه‌های بلاغی و ادبی سخنان پیامبر (ص) ذکر شده است.هدف نویسنده،اثبات وحیانی بودن قرآن وکلمات رسول خداست.به باور او،استحکام ادبی آیات قرآن و‌سخنان پیامبر،و تأثیرات معنوی آنها،بهترین دلیل بر وحیانی بودنشان است؛و صدور چنین سخنانی از انسان‌های معمولی محال است.
4.پژوهشی درباره قرآن و پیامبر (ص)،فخر الدین حجازی،تهران:آثار بعثت،360ص،فارسی،وزیری(شمیز).
شامل مجموعه مقالاتی است که نویسنده به صورت سر مقاله در مجله آستان قدس نگاشته است.محور عمده مقالات پیامبر و قرآن است،اگر چه مقالات دیگری که خارج از این دو عنوان باشد نیز در کتاب وجود دارد.مقالاتی که درباره پیامبر ارائه شده،عبارتند از:شخصیت حضرت محمد (ص)،بر انگیخته شدن آن حضرت؛و مقاله‌هایی درباره قرآن که عبارتند از:قرآن کریم (شامل مباحثی درباره نام‌های قرآن،کیفیت نزول آن،جمع قرآن، قرآن علی(ع)، عدم تحریف قرآن و کتاب‌های دیگر آسمانی و تحریف آنها)؛اعجاز قرآن؛متشابهات قرآن؛ مثال‌های قرآن؛ و سوگندهای قرآن.
5.پیامبری و پیام،حسین درگاهی،تهران:رایزن،چاپ‌اول/2000نسخه،64ص، فارسی،رقعی(شمیز).
مباحث کتاب،در دو بخش عرضه شده است:زندگی‌نامه پیامبر اسلام (ص) و مباحث پیرامونی آن و مباحثی درباره پیام او که قرآن است.نویسنده درفصل اول از نیاز انسان به دین،رهبری الهی و تداوم آن سخن گفته و در فصل دوم زندگی‌نامه پیامبر را از پیش از بعثت تا هنگام رحلت بیان کرده است.فصل سوم و چهارم به بیان ویژگی‌های قرآن و دانشمندان قرآنی اختصاص داده،در این فصول برخی خصوصیات صوری و اصطلاحات لازم برای شناخت سوره‌ها و آیه‌های قرآن مجید بازگو شده و توصیه‌هایی درباره نحوه قرائت و فهم قرآن نیز‌ارائه گردیده است.
6.پیامبری و‌انقلاب/پیامبری و جهاد/پیامبری و‌حکومت،جلال الدین فارسی،تهران، موسسه انجام کتاب،1362،525ص،فارسی،وزیری.
پیامبری و انقلاب/ پیامبری و جهاد/ پیامبری و حکومت،عنوان سه کتاب از مؤلف است که با رویکردی انتقادی به سیره نویسی رایج نگاشته شده است. وی قسمتی از سیره پیامبر را با استناد به قرآن به رشته تحریر در آورده و به همین جهت اغلب آیات قرآن در این سه کتاب ترجمه شده است. برخی از اشتباه‌های تاریخی و تفسیری این کتابها در مجله کیهان اندیشه شماره 6 گوشزد شده است.
7.تأویل ما نزل من القرآن الکریم فی النبی و آله صلی الله علیهم،ابن جحام،محمد بن عباس،باتحقیقِ‌فارس تبریزیان(1347)،قم:الهادی،چاپ‌اول/1200نسخه، 525ص،عربی،وزیری(گالینگور).
8.تحلیل قرآن کریم در بررسی جامعه شناختی حضرت محمد بنابر آیات قرآن کریم، محمد بشارت علی،کراچی:مولوی،چاپ اول،1987 م،182 ص،انگلیسی،رقعی.
عنوان لاتین:SOCIOLOGICAL STUDY OF THE PROPHET Mohammad as Analysed by the Holy Quran
9.التفسیر النبوی للقرآن الکریم و موقف المفسرین منه،محمد ابراهیم عبدالرحمن، قاهره:مکتبة الثقافة الدینیه،297ص،عربی،وزیری(سلفون).
شرح میزان بهره‌وری مفسران از تفسیرهای رسول خدا برای آیات قرآن است. این که صحابه در تفسیر و فهم قرآن چه میزان از رسول خدا بهره برده‌اند و آیا همان گونه که الفاظ آیات را از رسول الله گرفته‌اند، معانی و تفسیر همه آنها را نیز از ایشان آموخته‌اند یا خیر؟ و نیز نوع برخورد مفسران با دو دیدگاه مثبت و منفی که در این رابطه وجود دارد، موضوع بحث مؤلف در این اثر است.وی برای تبیین این موضوع، به بررسی و شرح شیوه مفسران در تفاسیر خود پرداخته و شیوه آنان را در چند محور خلاصه نموده است: تفسیر قرآن به روایات، تفسیر قرآن به رأی و نظر، و تفسیرهای فرقه‌های مختلف اسلامی که از اصول فرقه خود پیروی می‌کنند، و تفاسیر جدید که هر یک اسلوب مخصوص به خود دارند. در معرفی تفاسیر و مفسرین هر یک از این گروه‌ها،شیوه تفسیری آنان و عقیده‌شان نسبت به تفاسیر نبوی را بیان داشته است.در مقدمه درباره چگونگی آغاز تفسیر قرآن و مراحل و اقسام آن و اختلاف مفسران در تفسیر،و جایگاه تفاسیر نبوی مطالبی ارائه شده است.
10.التفسیر النبوی،خصائصه و مصادره،محمد عبد الرحیم محمد،قاهره:مکتبة الزهراء،چاپ‌اول،151ص،عربی،وزیری(شمیز).
تبیین دیدگاه مفسران درباره تفسیرهای پیامبر اسلام (ص) از آیات قرآن است. در خصوص میزان تفسیرهایی که توسط پیامبر انجام شده و غالبا به صورت پرسش و پاسخ در روایات آمده است دو دیدگاه وجود دارد.عده‌ای مثل ابن تیمیه بر آنند که رسول اکرم(ص) تمامی آیات قرآن را تفسیر کرده است و برخی نظر مخالف دارند و این تفاسیر را محدود و نسبت به بخشی از آیات می‌دانند. مؤلف به تبیین این دو دیدگاه و معرفی صاحبان آنها و دلایل آنان و توجه و عنایت مفسران به تفسیرهای نبوی پرداخته است.
11.تفسیر سورة الضحی و تحقیق البیان بإزالة الالتباس فی قوله تعالی و وجدک ضالا فهدی،خضر عبیدی، یروت:دار العبیدی،چاپ‌دوم،80ص، عربی،رقعی(شمیز).
پاسخ به شبهاتی است که در مورد ضلالت و‌گمراهی به رسول اکرم(ص)نسبت داده‌اند.نویسنده،با استناد به آیات و روایات،ضمن تفسیر سوره ضحی،به معنای هدایت و ضلالت و اقسام آن و دیدگاه مفسران در تفسیر آیهٔ و وجدک ضالا فهدی پرداخته و بیان کرده است که ضلالت پیامبر از نوع گمراهی مذموم نیست.
12.تفسیر موضوعی قرآن:سیره رسول ا‌رم(ص)در‌قرآن،عبدالله جوادی آملی،جلد8 9، قم:اسراء،چاپ‌سوم/3000نسخه،فارسی،وزیری(گالینگور).
تفسیر موضوعی آیات مربوط به سیره پیامبر اکرم (ص) است. نویسنده با استناد به آیات و با شیوه تفسیر قرآن به قرآن و با دیدی عارفانه و عالمانه می‌کوشد مجموعه سیره حضرت را از آیات قرآن استخراج کند. وی ابتدا از مزایا و برتری‌های پیامبر بر دیگر انبیا سخن گفته و سپس سیره پیامبر را در زمینه تبیین و اثبات معارف از جمله احتجاج‌های توحیدی، سیره توحیدی و شئون پیامبر،سیره رسالتی،اعجاز و معراج پیامبر،سیره پیامبر در یاد کرد معاد،سیره پیامبر در توجه به قرآن و در نهایت مواعظ و وصایای قرآنی پیامبر را تفسیر و تحلیل کرده است.نویسنده،احتجاج‌های پیامبر با یهودیان و مسیحیان را همراه رسالت جهانی او و تداوم آن از سوی مقام امامت و ولایت به بحث گذاشته و وظایف دیگران در قبال رسالت حضرت را یاد آور شده است.
13.جزء فیه: قراءات النبی (ص)،حفص بن عمر حفص القاری، باتحقیقِ‌حکمت بشیر یاسین،مدینه:مکتبة الدار،چاپ‌اول،222ص،عربی،وزیری(شمیز).
14.حدیث القرآن الکریم عن إمام الأنبیاء و خاتم المرسلین محمد (ص)،محمد عبدالفتاح عفیفی،قاهره:الدار المصریة اللبنانیة،چاپ‌اول،265ص، عربی،رقعی(شمیز).
تفسیری است موضوعی اخلاقی از سیره و بعثت پیامبر (ص) بر اساس قرآن کریم. نویسنده با هدف شناخت سیره پیامبر از قرآن کریم،براساس مراحل زندگی آن حضرت ابتدا بشارتهای ادیان را آورده و ویژگی‌های او و اصحابش را در تورات و انجیل بررسی کرده است.منبع این بشارتهای آیات قرآن،احادیث نبوی و روایات تاریخی است.وی پس از کودکی،بعثت پیامبر را با ذکر حوادث زندگی آن حضرت مانند دیدار با راهب بحیرا و سفر تجارت شام تحلیل کرده است.به نظر نویسنده آزار و اذیت‌های مشرکین و اقوام پیامبر او را مصمم‌تر کرد و چون هدف از بعثت وی اصلاح اخلاق انسانها بود از این رو جایگاه دوباره‌ای برای زن تعیین کرد، بردگان را آزاد نمود و به ضعیفان رسیدگی کرد. نویسنده،سپس سیره اخلاقی پیامبر (ص) را به تفصیل آورده و وظایف مسلمانان را در برابر پیامبر (ص) بیان نموده است.
15.حدیث القرآن الکریم عن غزوات الرسول (ص)،ابوبدر محمد بن بکر آل‌عابد، 2جلد،743 ص،بیروت:دار الغرب الإسلامی،چاپ‌اول،عربی،وزیری(گالینگور).
16.خصائص النبی فی القرآن، علی افتخاری گلپایگانی،قم:انصاریان، چاپ‌دوم/2000نسخه،247ص،عربی،رقعی(شمیز).
17.خاتم الانبیاء و پیامش،سید مجتببی موسوی لاری،درسهای عقاید اسلامی،ترجمه حامد الگار،مرکز آموزش اسلامی،1996م،195ص،انگلیسی،رقعی.
عنوان لاتین: The Seal of the Prophetsnand his Massage: Llessons on Islamic Doctrine
اثری است مقدماتی که به زبانی ساده برای آشنایی غیر مسلمانان با دین اسلام و قرآن و پیامبر به نگارش در آمده است.
18.دلالة الآیات القرآنیة علی الخصائص النبویة المحمدیة،عاطف قاسم امین ملیجی، قاهره:عالم الفکر،چاپ‌اول،97ص،عربی،وزیری(گالینگور).
شناسایی اوصاف پیامبر اسلام (ص) از زبان وحی و آیات قرآن، موضوع این پژوهش است.نویسنده به روش توصیفی به این موضوع پرداخته و شناخت این ویژگی‌ها و اعتقاد به آن را بر هر مسلمانی واجب دانسته است. وی کتاب حاضر را با توجه به کتاب فضائل النبی فی القرآن اثر عبد اللّه صدیق غماری الحسنی نوشته است. در این اثر به ویژگی‌هایی اشاره شده است که یا به خود پیامبر مربوط است و یا به امت او باز می‌گردد که آن هم به خاطر وجود پیامبر است. برخی از صفات و خصایص پیامبر عبارت است از: صاحب سبع مثانی، معجزه قرآن، خاتم، رحمة للعالمین و بشارت انبیا به او.
19.دلالة القرآن المبین علی أن النبی افضل العالمین،عبد الله بن محمد غماری،مکه: المکتبة المکیه،چاپ اول،1997م،208ص،عربی،وزیری.
20.رسول الله(ص)فی القرآن الکریم،حسن کامل ملطاوی،قاهره:دار المعارف، چاپ‌سوم،544ص،عربی،وزیری(شمیز).
بررسی اسلام و زندگی رسول اکرم (ص) در تاریخ و آیات قرآنی است.نویسنده تمام مسائل مربوط به رسول اکرم مانند:عقاید اسلامی،کتاب و سنت،اسلام و جهاد،معراج، هجرت،رسالت،عصمت،اخلاق و شیوه تبلیغی،زنان و تعدد همسران،شرح حال عایشه و بحث درباره وی، آل و اهل بیت، صحابه و یاران حضرت، صلوات و زیارت رسول و توسل و طلب شفاعت از او را با استناد به قرآن و اقوال بزرگان اهل سنت گرد آوری کرده است. وی اهل بیت را شامل زنان و خویشان رسول اکرم دانسته و مطابق گرایشش به تصوف از اقوال محیی الدین عربی و دیگر صوفیان مغرب زمین سود جسته است.
21.الرسول المصطفی و فضائل القرآن عرض و نقد،عبدالحلیم حلی،2جلد،446؛ 515 ص، بیروت:دارالأئر،چاپ‌اول،عربی،وزیری(گالینگور).
بررسی نقش پیامبر و قرآن بر انسان و جهان است.نویسنده بر این عقیده است،که بعثت پیامبر اسلام و قرآن در تمام هستی و ابعاد انسان و زندگی اثری ژرف گذاشته و نگاه بشر را به موجودات دگرگون نموده است.وی نخست به تأثیر قرآن بر جمادات مثل زمین، هوا، ابرها و بادها،صاعقه‌ها و چشمه‌ها و ارزش و جایگاه آنها در ارتباط با زندگی بشر و نیز تأثیر آنها بر حیوانات و نبات و نیز نوع استفاده از آنها پرداخته،آن گاه تأثیر قرآن بر شیاطین و جن‌ها و فرشتگان بر زبان،چشم،گوش و حواس و معاشرت انسان و رفع نیازهای او و سایر شئون زندگی بشر چون تأثیر بر امور پزشکی و علاج امراض را متذکر شده است.شرح آثار قرآن هنگام مرگ و تجسم قرآن در قبر و محشر پایان بخش مطالب نویسنده است.
22.الرسول فی القرآن الکریم،محمد راوی،قاهره:دار أخبار الیوم،قطاع الثقافة،163ص،عربی،رقعی(شمیز).
این کتاب شخصیت پیامبر اسلام (ص) و فضایل آن حضرت را از دیدگاه قرآن بررسی می‌کند. نویسنده با استناد به قرآن و روایات،آن حضرت را این گونه معرفی می‌کند:او مخاطب قرآن است وخداوند به او سوگند یاد کرده و او را مبلغ کلام خود قرار داده است. او پیوسته در محافظت حق است و در ابلاغ وحی با قوت و تعهد و تلاش به پیش می‌رود و شخصیتی است مهربان و نزد اهل بیت و خانواده خود صاحب فضل و منزلتی خاص است.
23.الرسول فی القرآن،ابن شریف،محمود،بیروت:دار و مکتبة الهلال، چاپ‌اول،134ص،عربی، وزیری(گالینگور).
24.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:پیمان حدیبیه، نامه‌های پیامبر (ص) به فرمانروایان،فتح مکه،سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی،8جلد/جلد‌هفتم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه، 225ص،فارسی،رقعی(شمیز).
25.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:تأسیس دولت اسلامی،زندگی در مدینه،غزوه بدر،سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی، 8جلد/جلد‌پنجم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه، 179ص،فارسی،رقعی(شمیز).
26.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:تحریم و محاصره در طائف،دعوت به اسلام، هجرت به یثرب،سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛ جعفر کیوانی،8جلد/جلد‌چهارم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه،129ص،فارسی،رقعی(شمیز).
27.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:غزوه احد،سرکوبی فتنه‌ها،غزوه احزاب،سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی،8جلد/جلد‌ششم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه، 29ص، فارسی،رقعی(شمیز).
28.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:غزوه حنین،داستان مباهله،حجة الوداع،رحلت پیامبر (ص)، سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی،8جلد/جلد‌هشتم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه،
262ص،فارسی،رقعی(شمیز).
29.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:نقطه آغاز دعوت،وضعیت مکه،نقطه حرکت، سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی،8 جلد/جلد‌سوم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه، 175ص،فارسی،رقعی(شمیز).
30.سیرة الرسول (ص):صور مقتبسة من القرآن الکریم و تحلیلات و دراسات قرآنیة، محمد عزت دروزه،2جلد/جلد‌اول دوم،قاهره:مطبعة عیسی البابی الحلبی و شرکاه،چاپ‌دوم،عربی،وزیری.
31.سیرة رسول الله (ص) فی التفسیر التاریخی‌لآیات القرآن الکریم،ابراهیم‌احمد عدوی،قاهره:مکتبة الشباب،250ص،عربی،وزیری(شمیز)
تفسیری است موضوعی تاریخی از آیات قرآن کریم درباره پیامبر اسلام (ص). هدف نویسنده، شناخت سیره اجتماعی سیاسی و اخلاقی پیامبر از میان آیات قرآن است،تا به منزله الگویی برای هدایت جوامع امروزی مورد استفاده قرار گیرد.ابتدا بشارت به ظهور پیامبر در دعای ابراهیم و اسماعیل و سپس بعثت پیامبر در مکه تحلیل شده است. نویسنده معتقد است هجرت پیامبر به مدینه سبب پایه‌گذاری جامعه اسلامی و امت یکپارچه اسلامی شد،سپس برگشت به مکه این اتحاد را تکامل بخشید.وی با نگاهی تحلیلی تطبیقی سیره فردی و حکومتی پیامبر را در هر یک از این مراحل مورد توجه قرار داده است.بعد از ذکر آیات به تفیسر پرداخته است.وی غیر از آیات قرآن به منبع دیگری استناد نمی‌کند.
32.السیرة النبویة العطرة فی الایات القرآنیة المسطرة،محمد ابراهیم شقره،ریاض:مکتبة المعارف،چاپ اول،1998م،480ص،وزیری.
موضوع کتاب ارائه گزارشی از سیره عملی و اخلاقی پیامبر اکرم از دیدگاه قرآن است.
33.شخصیة الرسول (ص) و دعوته فی القرآن الکریم،محمد علی هاشمی،بیروت:عالم الکتاب،چاپ‌سوم،180ص،عربی،وزیری(شمیز).
نویسنده با استناد به آیات قرآن، شخصیت پیامبر (ص) و صفات ایشان را بررسی می‌کند.وی پس از بیان برخی ویژگی‌های ذاتی و ظاهری پیامبر،مانند بشر بودن و اُمی بودن،حسن خُلق، تواضع، اخلاص و دلسوزی او،از تهذیب و تزکیه پیامبر برای آمادگی تحمل بار رسالت با تهجد و تعبد و ذکر، آموزش الاهی وی برای یادگیری روش‌های دعوت، سخن گفته است. بررسی شخصیت پیامبر از منظر تحمل وحی و رسالت الاهی و از این نظر که او خاتم پیامبران و رحمت جهانیان است، برخوردهای پیامبر با مشرکان، اهل کتاب، منافقان و مؤمنان از دیگر مباحث این کتاب است.
34.شخصیة الرسول الأعظم قرآنیا،جلال حنفی بغدادی،بغداد:دار الشؤون الثقافیة العامة،چاپ‌اول،388ص،عربی،رحلی(شمیز).
نگاهی تحلیلی به زندگی پیامبر(ص) و صفات و مواضع و محیط زندگی او برپایه آیات قرآن است که با هدف تهیه کتابی عمومی درباره سیره نبوی برای استفاده مسلمانان و غیر مسلمانان،به شیوه‌ای امروزی نگاشته شده است.نویسنده مراحل زندگی پیامبر و نیز مواضع آن حضرت را فصل بندی و توصیه‌های اجتماعی،اخلاقی و نظامی قرآن را در خطاب به پیامبر و مؤمنان، در باب‌هایی جداگانه ارائه کرده است.هر باب شامل آیات مربوط به آن و شرحی مختصر از آنها و بیان حکمت و عبرت موجود در آن است.تأکید او بر این است که اسلام تنها برای عرب‌ها نیامده، بلکه دعوتی انسانی و فراگیر است؛اما عرب‌ها بودند که بار سنگین گسترش آن و دفاع از آن را بر عهده گرفتند به طوری که خشم برخی،از جمله خاورشناسان را برانگیختند.در نتیجه،حمله به اسلام و طعنه به پیامبر اسلام از سوی خاورشناسان آغاز شد.زندگی‌نامه کاملی از نویسنده و آثار او نیز در کتاب موجود است.
35.صور من تأذی الرسول فی القرآن،عثمان قدری مکانسی،بیروت:دار ابن حزم، چاپ‌اول،269ص،عربی،رقعی(گالینگور).
تفسیر آیاتی است که در آن به اذیت مشرکان و برخی از مسلمانان نسبت به پیامبر اسلام(ص) اشاره شده است.مؤلف به شیوه گزارشی و با استناد به آیات قرآن، تفاسیر، به‌ویژه کتاب الجامع لاحکام القرآن نوشته قرطبی و فی ظلال القرآن اثر سید قطب و اسباب نزول آیات، کتاب حاضر را نوشته است.او به ترتیب آیات و سوره‌های قرآن،انواع اذیت‌ها را این گونه بر می‌شمارد:کذب،افترا،جریان افک،سحر و تهمت جنون به پیامبر.
36.الغرانیق قصة دخیلة علی السیرة النبویة، صالح احمد شامی، بیروت:المکتب الإسلامی، چاپ‌اول، 80ص، عربی،جیبی(شمیز).
نقدی است بر قصه غرانیق. به اعتقاد مؤلف، این قصه از موضوعات جعلی است که درباره زندگی پیامبر اسلام (ص) به دست زنادقه ساخته و پرداخته شده است؛ سپس بعضی از مستشرقین، آن را پذیرفته و اشاعه داده‌اند. او معتقد است که ادعای این مستشرقین مبنی بر اینکه بعد از قرائت آیات نوزدهم و بیستم سوره نجم از سوی پیامبر، شیطان بر او غالب شده و جمله تلک الغرانیق العلی و إن شفاعتهن لترتجی را بر او القا کرده، دروغ است. وی برای اثبات مدعای خود به دلایل عقلی و نقلی و نیز دلایل تاریخی استناد می‌کند و نتیجه می‌گیرد که سلطه شیطان بر پیامبر محال است.
37.فضائل النبی (ص) فی القرآن أو دلالة القرآن المبین علی أن النبی أفضل العالمین و یلیه: النفحة الإلهیة فی الصلاة علی خیر البریة، عبد الله بن محمد صدیق غماری، قاهره:مکتبة القاهره،159ص،عربی،وزیری.
تفسیری است موضوعی اخلاقی در شناخت سیره و مقام پیامبر اسلام (ص) در آیات قرآن. هدف نویسنده اثبات افضلیت حضرت محمد بر همه مخلوقات است. وی اندیشه ابن حزم را مبنی بر افضلیت ملائکه بر پیامبر (ص) نقد می‌کند و معتقد است همه پیامبران بر ملائکه افضلیت دارند، گرچه این حکم یقینی نیست؛ اما درباره پیامبر یقینی و قطعی است. وی سپس بر اساس ترتیب فعلی سوره‌ها، به تفسیر آیاتی که در شأن و مقام پیامبر بوده پرداخته است و در همه آنها سعی دارد افضلیت پیامبر را اثبات کند. در ضمن، معجزات و کرامات، مقام اخلاقی و سیره او تحلیل شده است. وی در تفسیر آیات به احادیث اهل سنت استناد می‌کند.
38.القرآن الکریم فی أحادیث الرسول الأعظم(ص)و‌أهل بیته الطاهرین(ع)،به کوششِ‌جعفر هادی،تهران:دار تحفیظ القرآن الکریم،چاپ‌سوم،230ص، عربی،وزیری(شمیز).
تحقیقی توصیفی روایی از قرآن، بر اساس احادیث منقول از پیامبر و اهل بیت است.نویسنده روایات فراوانی درباره فضایل قرآن و سوره‌ها و آیات آن، و همچنین تلاوت، حفظ، نقل، کتابت، تفسیر و تعلیم قرآن آورده است. وی همچنین پاره‌ای از احکام قرآن مربوط به جواز یا عدم جواز تلاوت، تفسیر و کتابت قرآن را ذکر کرده است. برخی از مباحث کتاب عبارت‌اند از: اعراب قرآن، تفکر، شفاطلبی از قرآن، قرآن و عترت پیامبر.
39.القرآن و النبی(ص)،عبد الحلیم محمود،قاهره:دار المعارف،چاپ‌سوم، 400ص،عربی،وزیری(شمیز).
تبیین چگونگی نزول قرآن و نقش آن در اصلاح اندیشه و عمل عرب‌ها و معرفی پیامبر اسلام است.مؤلف با بهره‌گیری از آیات،روایات و تاریخ اسلام،نخست به شرح زمینه‌های محیطی آغاز، ظهور اسلام و تأثیر قرآن بر آن محیط پرداخته است و در ادامه، نسبت رسول خدا،وحی،اسراء،معراج او و نیز جهاد و هجرت و عبادت رسول خدا را شرح کرده است.سنت پیامبر (ص) و جایگاه و چگونگی تدوین آن و نقش محدثان و نیز تحریف کنندگان حدیث از مباحث دیگر این اثرند.
40.قرآن و پیامبر[دفتر نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی ایران]،تهران:دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی،160ص،فارسی.
41.قرآن وآخرین پیامبر، تجزیه و تحلیل مستدل و گسترده ای درباره عظمت اعجاز قرآن از دریچه های گوناگون و سایر طرق شناسایی پیامبر اسلام (ص)،ناصر مکارم شیرازی، تهران:دار الکتب الإسلامیة،چاپ‌دوم/5000نسخه،[2] « 341ص،فارسی،رقعی.
42.القرآن یتحدث عن محمد (ص)، محمد احمد علی سحلول،زیرنظرِ‌الجمعیة الشرعیة للعالمین بالکتاب و السنة،قاهره:المؤسسة العربیة الحدیثة،189ص،عربی،رقعی.
43.قراءات للنبی (ص) و ظواهرها اللغویة،مصطفی عبد الحفیظ سالم،قاهره:جامعة أم القری،معهد البحوث العلمیة،911ص،عربی،وزیری.
پژوهشی توصیفی استقرایی درباره قرائت‌های مختلف قرآن از پیامبر است.وی انواع قرائت‌ها و نام‌های آن را بیان می‌کند و با ذکر مثال برای آنها،قبایلی که آن قرائت را به کار برده‌اند و منبع گویشی و تفسیر آوایی را بیان می‌نماید.نویسنده نتیجه می‌گیرد که پیامبر،قرآن را در 7 قرائت خوانده است و هر 7 قرائت را برای مراعات گویش‌های قبایل، صحیح شمرده است. صحابه و اهل بیت(ع) نیز از آن تبعیت کردند. وی معیارهای محدثان در تفسیر پدیده‌های زبان‌شناسی را به خاطر جدا بودن قسمت شرق و غرب یا بدوی و شهری جاری و ساری نمی‌داند. به نظر وی، اغلب قرائت‌ها، بیانگر استعمالات زبانی محیط‌های اصلی قاریان آنها نیستند. نویسنده به منابع زیادی از اهل سنت در زمینه حدیث،علوم قرآن،قرائت، تاریخ، تفسیر و لغت استناد کرده است.برخی از محورهای کتاب عبارت‌اند از:همانندی میان مصوت‌ها،شباهت میان صوامت،اماله،تبادل میان صداهای کوتاه،تناوب در فاء الفعل کلمه،سنگین سازی و سبک‌کردن،مشدد کردن و مخفف نمودن،سخت‌گیری و آسان سازی فهرستی از قرائت‌های پیامبر،بر حسب ترتیب سوره‌ها در کتاب آمده است.
44.قیثارة القصص القرآنیة،منظومات من قصص القرآن الکریم،علی شرفاوی، قاهره:مکتبة الإیمان،چاپ‌اول،111ص،عربی،وزیری.
شرح گوشه‌هائی از زندگی رسول خدا (ص) و قصه بعضی از انبیای الهی در قرآن می‌باشد.نویسنده با استفاده از احادیث معتبر و تفسیر قرطبی،اسراء و معراج و هجرت رسول خدا و قصه زندگی آدم،یونس،موسی و عیسی (ع) در قرآن به صورت شعر شرح شده است.مؤلف که از بزرگان قرن چهارم هجری است،روایات تفسیری آیات قرآنی را که در شأن پیامبر(ص) و خاندانش نازل شده گرد آورده و در مجموع 565 حدیث تفسیری برای آیات قرآنی نقل کرده است. این روایات از اخبار شیعه و سنی گرد آمده است. محقق کتاب در مقدمه‌ای مفصل، شرح حال مؤلف و اطلاعات مهم تاریخی و محتوایی این کتاب را ارائه کرده است.
45.محمد(ص)در قرآن،اس.ام.احمد،الله آباد:کتابستان،147ص،انگلیسی.
46.محمد(ص)فی التوراة و الإنجیل و القرآن،ابراهیم خلیل احمد،قاهره:دارالمنار، 222ص،عربی،وزیری(شمیز).
47.محمد(ص)فی القرآن،سید رضا صدر،به کوشش‌سید باقرخسروشاهی(1325)، قم:بوستان کتاب قم،چاپ‌دوم/2000نسخه، 264ص،عربی،وزیری.
48.محمد(ص)فی القرآن،دراسات قرآنیة حول شخصیة محمد(ص)،سید رضا صدر،صور:دار الأرقم بن أبی الأرقم،چاپ‌اول،215ص،عربی،وزیری(گالینگور).
تفسیری موضوعی اخلاقی است در بیان سیره و شخصیت حضرت محمد (ص) در قرآن کریم. نویسنده ابتدا بشارتهای انبیای سابق به نبوت حضرت محمد را بیان کرده و بعثت وی را هدایت الهی برای بشر دانسته است. سپس به صفات و خصوصیات شخصیت و اخلاق وی قبل از بعثت مانند امی بودن، ملایمت و نرمش با عامه مردم، زهد و پارسایی،عصمت و عبادت پرداخته وخصوصیات بعد از وحی از قبیل ایمان به وحی،تزکیه و تعلیم،نذیر و بشیر بودن و معجزات وی را تحلیل کرده است.تبلیغ دین، ولایت مطلقه پیامبر و مواعظ او از دیگر مباحث کتاب است.نویسنده در ذیل هر موضوع ابتدا آیات مربوط را آورده و سپس به تحلیل و تفسیر آن پرداخته است.
49.محمد صلی الله علیه و آله و القرآن،کاظم آل نوح، بغداد‌المطبعة العربیه،222ص چاپ‌اول،عربی،وزیری.
50.محمد نبی الإسلام فی التوراة و الإنجیل و القرآن، محمد عزت طهطاوی، قاهره:مکتبة النور، چاپ‌دوم، 190ص، عربی،وزیری.
51.محمد و آموزش [مفاهیم] قرآن، جان داونپورت، ویراسته‌محمد امین، لاهور:شیخ محمد اشرف، 115«i»4ص، انگلیسی، وزیری.
52.محمد و قرآن: تاریخ و ابلاغ پیامبر عرب، رودی پارت، آلمان:و. کوهل هامر،160ص،آلمانی،رقعی.:
53.محمد و قرآن،رفیق زکریا،نیویورک؛دهلی نو:پنگوئن بوکس، 443«Xx»I ص،انگلیسی،رقعی.
این اثر، که در پاسخ به کتاب آیات شیطانی سلمان رشدی نوشته شده است، به روشن‌گری در مورد دین اسلام پرداخته، با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم و سیره رسول اکرم (ص)، حقایق اسلام را آشکار می‌سازد.نویسنده در بخش نخست،شمه‌ای از زندگانی پیامبر را بیان می‌کند.توجه وی در این بخش،به تلاش‌های پیامبر برای استقرار دین، جنگهای صدر اسلام و انگیزه‌های آن و ازدواج‌های متعدد ایشان و ذکر دلایل و انگیزه آن می‌باشد.او در بخش دوم 111 آیه از قرآن را ترجمه کرده و تفسیر کوتاهی از آن ارائه می‌دهد،و بر آن است تا با بیان اساسی‌ترین مفاهیم دینی، چهره اسلام را از غبار توهم و تهمت بزداید.بخش دیگر کتاب به بیان قصص انبیا (ع) از آدم تا عیسی (ع) اختصاص دارد و نتایج اخلاقی و عقیدتی‌ای را که از هر یک از این داستانها به دست می‌آید ذکر می‌کند.
بحث درباره ساختار قرآن و چگونگی ترتیب آیات و سوره‌های آن نیز در پایان می‌آید.
54.مرشد المفسرین و المحدثین إلی ما ورد من التفاسیر المصرح برفعها إلی النبی (ص) مع مبادیء و کلیات تساعد علی فهم القرآن،محمد ابراهیم سلیم،قاهره:مکتبة القرآن،160ص،عربی،وزیری(شمیز).
مجموعه 255 روایت و شرح آن در تفسیر برخی آیات قرآن است. مؤلف برخی روایات نبوی در تفسیر قرآن را که محدثین با تفصیل و سلسله سند در کتاب‌های خود آورده‌اند گردآوری و به ترتیب سوره‌های قرآن ذکر کرده است. وی پس از ذکر آیه شریفه، سؤالی از آن مطرح نموده و جواب آن سوال را که به صورت روایت از رسول اکرم (ص) نقل شده در ذیل آیه می‌آورد و در پاورقی کلمات و مشکلات ادبی حدیث را توضیح داده است.
55.معرکة النبوة مع المشرکین أو قضیة الرسالة کما تعرضها سورة الأنعام و یبینها القرآن الکریم، ابراهیم زید کیلانی،اردن:مکتبة الأقصی،93ص،عربی،وزیری(شمیز).
تفسیر موضوعی سوره انعام است.به اعتقاد نویسنده این سوره حاوی مهم‌ترین مباحث مربوط به نبوت عامه و به ویژه نبوت رسول خدا (ص) است و در آن تمام اتهامات مشرکان به پیامبران و پاسخ‌های آن بازگو شده است. وی پس از بیان روی‌گردانی مشرکان از پیامبران و عناد و دشمنی‌شان با آنان به بررسی شبهاتی مانند اساطیر الاولین خواندن وحی، اتهام جنون و کذب و سحر و کهانت و شاعری به پیامبران می‌پردازد و پاسخ‌های قرآن را در هر مورد می‌آورد. مؤلف علت اساسی و محوری اشتباه مشرکان را در این می‌داند که آنان طبیعت نبوت و صفات الوهیت را با هم خلط کرده بودند و بین آن دو فرق نمی‌گذاشتند. او همچنین به بررسی شیوه‌های همکاری میان مشرکان و اهل کتاب در تکذیب رسول خدا پرداخته و نتیجه گرفته است که علی رغم گواهی اهل کتاب بر صحت و صدق رسالت محمد و بشارتهای کتاب‌های مقدس بر ظهور او، به انکار وی پرداختند و همدست مشرکان شدند.
56.مقدمة فی تفسیر الرسول (ص) للقرآن الکریم،محمد عفیفی،کویت:ذات السلاسل،چاپ‌اول،176ص،عربی،وزیری(شمیز).
تحلیلی از موارد هماهنگی بین مقاصد قرآن و سنت نبوی است. نویسنده با اظهار شگفتی از این هماهنگی،علت آن را در وحیانی بودن کلام رسول (ص) جستجو می‌کند.
وی با ارائه نمونه‌هایی از این هماهنگی،انسانها را برای فهم مقاصد خداوند،محتاج پیامبر و تفسیرهای ارائه شده از سوی او دانسته است.وی طی چهار بخش کوشیده است وجوه گوناگون این هماهنگی را عیان سازد و مدعای خویش را به اثبات برساند. عناوین این بخش، به شرح زیر است: تفسیرهای پیامبر در مورد ترتیب قرآن و چگونگی ربط اجزای آن با یکدیگر، ویژگی‌های تفسیر و تأویل و بیان در قرآن و سنت، دلیل نقلی ترتیب آیات و سوره‌های قرآن، هماهنگی بین قرآن و سنت از حیث شکل و محتوا و تأثیر شیوه‌های تفسیری رسول خدا در میان صحابه او.
57.من حدیث القرآن إلی من نزل علیه القرآن (ص)،ابن شریف،محمود،زیرنظرِ‌هیئة کبار علماء الجمعیة الشرعیة للعاملین بالکتاب و السنة،قاهره:المؤسسة العربیة الحدیثة،209ص،عربی،رقعی(شمیز).
58.منهج القرآن الکریم فی تثبیت الرسول(ص)و تکریمه،عبدالرحمن بن عبدالجبارصالح هوساوی،بیروت:دار‌الذخائر؛مؤسسة الریان،چاپ‌دوم،471ص، عربی،وزیری(گالینگور).
پژوهشی در شناخت شخصیت رسول اکرم (ص) در قرآن و بررسی شیوه‌های ارتباطی خداوند با وی در طول زمان رسالت و در مقابل دشمنان است.نویسنده در مقدمه،بحثی درباره ضرورت ارسال رسل نموده و عقیده برهمنان هند را مبنی بر عدم نیاز به پیامبران نقد کرده است؛سپس از وحدت ادیان الهی در توحید و دعوت به عمل صالح و نیز اتفاق آنها در اصول تشریع (نماز، روزه، حج و زکات) سخن گفته و بشارتهای پیامبران پیشین الهی را درباره ظهور رسول خاتم در آخرالزمان متذکر شده است.وی در ادامه، آیات مربوط به ارتباط پیامبران با امتها را دسته‌بندی کرده و سنت جاری و حتمی الهی را درباره آنان که یاری پیامبران و نابودی دشمنان خدا باشد،ذکر کرده است.وی با بررسی بیشتر آیات نتیجه گرفته که خداوند در مقابل این همه فشار، پیامبر را از حزن و اندوه و شک نهی کرده و وی را به صبر و پایداری امر نموده است و تائیدات الهی را در تحقیر دشمنان پیامبر، وعده عذاب به آنها و دادن وعده پیروزی و ظفر به پیامبر دانسته است.
59.منهج القرآن الکریم فی عرض وظائف رسول الله(ص)،محمد عمر حاجی،دمشق: دارالنور،چاپ اول،1998م،183ص،عربی،وزیری(شمیز)
60.نبوة محمد فی القرآن: افتقار الإنسانیة إلی الرسل، ظاهرة الوحی و براهینه ـ معالم نبوته ـ دلائل نبوته العقلیة، حسن ضیاء الدین عتر،بیروت:دار البشائر الإسلامیة،چاپ‌اول،375ص،عربی،وزیری(گالینگور).
تفسیر موضوعی آن دسته از آیات قرآن است که درباره اوصاف پیامبر اسلام (ص) و نبوت او می‌باشد.نویسنده با هدف اثبات نیازمندی انسانها به وحی و هدایت انبیا و رد دیدگاه کافی بودن عقل این تفسیر را ارائه کرده است. وی با استناد به روایات تفسیری و بر طبق مذهب اهل سنت نخست به بیان ادله عقلی و نقلی نیاز انسانها به پیامبران می‌پردازد و آن‌گاه آیات مربوط به اوصاف و اخلاق رسول خدا و بعثت او به پیامبری را شرح می‌دهد. وی همچنین به دفع شبهات مشرکین و مستشرقین درباره وحی پرداخته و بشارت کتاب‌های آسمانی تورات و انجیل و نیز عصمت و معجزات رسول خدا را از جمله دلایل صحت رسالت او و وحیانی بودن قرآن به حساب آورده است.
61.نگاهی به سوره حضرت محمد(ص)،ابوالفضل بهرامپور،قم:مؤسسه انتشارات هجرت،چاپ‌اول/5000نسخه،104ص،فارسی،رقعی.
تفسیر و پژوهش درباره سوره محمد (ص) است.این سوره از سوره‌های مدنی است و به معرفی دو گروه کفار و مؤمنان و همچنین موضع گیری منافقان و یهود در برابر اسلام و پیامبر (ص) پرداخته است.نویسنده با طرح چند آیه،ابتدا به تشریح کلمات و لغات آیات می‌پردازد و بدون ریشه‌یابی لغوی آنان،تنها به ترجمه آن بسنده می‌کند و سپس به تشریح ابتدایی آیات پرداخته و در مراحل بعدی زیر عنوان تفسیر و بررسی،برداشت‌هایی از آیات با توجه به روش تفسیر (قرآن به قرآن) پیام و نکات آیات را بیان کرده است.نویسنده با انگیزه آموزشی،در هر بخش آزمونی ترتیب داده تا خواننده خود را از لحاظ ترجمه دقیق آیات آزموده و اشکالات خود را رفع کند.
مقالات
1.«ارتباط‌ذات‌محمدی‌با‌پدیده قرآنی»،مالک‌بن‌نبی،ترجمه‌‌علی‌حجتی کرمانی(13161379)،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی320،دی 1366، ص2729،فارسی،کتابنامه: 29.
ترسیم سیمایی روحانی از حضرت محمد (ص) و تطبیق شخصیت آن حضرت با قرآن است. نویسنده در صدد است تا شخصیت معنوی پیامبر اکرم (ص) را با قرآن و معنویت آن گره زند و شخصیت قرآنی آن حضرت را تبیین کند.وی با تقسیم زندگانی پیامبر (ص) به پیش از بعثت و بعد از آن،عصر قرآنی شخصیت محمد (ص) را پس از بعثت دانسته است که دوران نزول وحی را شامل می‌شود.نویسنده اذعان می‌دارد که شخصیت واقعی رسول اکرم (ص) برای همگان ناشناخته مانده است.به گفته او تنها قرآن است که محمد (ص) را به طور کامل معرفی نموده و فقط محمد (ص) است که قرآن را به تمامی درک کرده است.
2.«اسلام و قرآن و حضرت محمد (ص) در نظر دانشمندان و خاورشناسان اروپا»،ابراهیم قائمی تهرانی،آیین اسلام،پیاپی114،خرداد 1325،ص8،فارسی.
3.«أسماء السور القرآنیة ضمن مقطوعتی أدبیتین فی مدح النبی(ص) خیر البریة»،ابراهیم بن علی کفعمی،به کوششِ‌سید محمد رضا حائرِی،تراثنا،پیاپی28،رجب 1412، ص193234،عربی.
در باره مدح پیامبر گرامی اسلام بر اساس اسامی سوره‌های قرآن است که بر آن حضرت اطلاق می‌شود. نویسنده ابتدا به سیره شعرای اسلامی در مدح پیامبر اکرم (ص) با توجه به اسامی خاص آن حضرت در سوره‌ها و آیات قرآن کریم اشاره کرده و القابی مانند طه، یاسین، صاد، مدثر و مزمل را در ستایش رسول اکرم (ص) ذکر می‌کند. وی همچنین دو قصیده از قصاید سروده شده در همین زمینه در مدح پیامبر (ص) را نقل می‌کند که در آن اغلب اسامی سوره‌های قرآن بر پیامبر اکرم (ص) اطلاق شده و بدین طریق شأن و جلالت و مدح آن حضرت بیان گردیده است.
4.«اقتدار کاریزمایی حضرت محمد (ص)، تیپ‌شناسی معادل قرآنی»،حمید دباشی، ترجمه‌‌هدایت یوسفی،علوم سیاسی، پیاپی19، مهر 1381، ص5170،فارسی،کتابنامه: 8082.
5.«آموزش قرآن در سیره رسول خدا»، مجید معارف، رشد آموزش قرآن،پیاپی2،مرداد 1382، ص816،فارسی،کتابنامه: 16.
6.«آموزش قرآن در مکتب رسول اکرم (ص)»، ابوالفضل خوش منش، علوم حدیث،پیاپی18، دی 1379، ص6579، فارسی، کتابنامه: 7879.
7.«بررسی بنیانگذاری قرائت و کتابت قرآن کریم توسط پیامبر ا‌رم (ص)»،خبر نامه دین پژوهان،پیاپی11،آذر 1381، ص4546،فارسی.
مقاله حاضر، معرفی پایان‌نامه ای قرآنی با همین عنوان نوشته محسن رجبی است و به این مطلب می‌پردازد که اولین کسی که علم قرائت قرآن را بنیان نهاد، شخص پیامبر اکرم (ص) بوده است و ابلاغ قرآن، آموزش قرآن، ترویج قرآن و تثبیت قرائت قرآن از کارهای رسول خدا (ص) محسوب می‌گردد. این مقاله همچنین مدعی است که کتابت قرآن نیز توسط پیامبر گرامی اسلام بنیانگذاری شده و جمع و تدوین قرآن به عنوان یک نسخه کامل توسط خود پیامبر (ص) و در زمان حیات آن حضرت شکل گرفته است. در این مقاله به بررسی مزایا و معایب این پایان‌نامه قرآنی هم پرداخته شده است.
8.«بررسی زبان شناختی نام‌ها و القاب پیامبر (ص) در قرآن کریم»،محمد رضا فخر روحانی،پژوهش نامه قرآن و حدیث،پیاپی2،مهر 1382،ص7176،فارسی،کتابنامه:76 و به صورت زیرنویس.
این مقاله به تحلیل زبانشناختی و فلسفه کاربرد نام و القاب پیامبر اکرم (ص) اشاره کرده و به حسب مورد، علت ذکر اسامی و القابی مانند احمد، محمد، رسول، نبی، مزمل و مدثر در قرآن را مورد بررسی قرار داده است. نویسنده بر این باور است که هیچ یک از نکات اسم‌گذاری در مورد افراد معمولی، در باره پیامبر (ص) در قرآن صدق نمی‌کند؛ یعنی نه آنجا که قرآن نام کوچک او را می‌بَرَد نشانه خودمانی بودن با وی است و نه زمانی که القاب خاص آن حضرت ذکر می‌شود نشانه قدرت و فاصله اجتماعی اوست. در واقع بعضی اسامی مانند محمد و احمد، نشانه شناسایی شخص او به جهانیان به عنوان پیامبر آخر الزمان است و زمانی که وی با القاب خاص مورد ندا قرار می‌گیرد جنبه خاص تربیتی در آن لحاظ شده است.
9.«پرسشها و پاسخهایی درباره جدایی ناپذیری بازمانده‌های پیامبر (ص)»،جواد محدثین، گلستان قرآن،پیاپی84،مهر 1380، ص5461،فارسی،کتابنامه: 61.
10.«پژوهشی در زمینه شاعر نبودن پیامبر (ص) از دیدگاه قرآن»،محمد صفر جبرئیلی، نامه مفید،پیاپی4،دی 1374، ص2142،فارسی.
11.«پیامبر (ص) در قرآن»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی311،بهمن 1365، ص614،فارسی.
11.«پیامبر (ص) در قرآن»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی311،بهمن 1365، ص614،فارسی.
12.«پیامبر اسلام (ص) و معجزه ماندگار»،محمد باقر شریعتی سبزواری ،با معارف اسلامی آشنا شویم،پیاپی59،آذر 1383، ص6483،فارسی،کتابنامه: 83.
13.«پیامبر در قرآن: انحراف از توحید و جدال با اهل کتاب»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی317، مرداد 1366، ص611 و 35،فارسی.
14.«پیامبر در قرآن: ایمان پیامبر پیش از بعثت»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی312،اسفند 1365، ص613 و 27،فارسی.
بررسی دیدگاه قرآن، تاریخ و روایات در مورد پیامبر (ص) در دوران قبل از بعثت ایشان است. نویسنده ابتدا به بررسی مقصود قرآن از به کار بردن واژه «ضال» در باره پیامبر (ص) در قبل از بعثت اشاره کرده و معتقد است که این واژه در مورد پیامبر (ص) به معنای «گمنام» است نه «گمراه» و اشاره به زمانی دارد که کسی پیامبر (ص) را به عنوان پیامبر نمی‌شناخت و او فردی گمنام در میان اهل مکه به حساب می‌آمد. وی همچنین معتقد است که پیامبر (ص) پیش از بعثت موحد بود و به آیین توحیدی حضرت ابراهیم عمل می‌کرد.
15.«پیامبر در قرآن: جدال با یهود در مسأله تغییر قبله»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی316،تیر 1366، ص613،فارسی.
16.«پیامبر در قرآن: میلاد نور و رویدادهای پیش از بعثت»،درسهایی از مکتب اسلام، پیاپی305، مرداد 1365، ص612،فارسی.
بررسی رویدادهای دوران ولادت تا زمان بعثت پیامبر (ص) از منظر قرآن است. نویسنده به ذکر و توضیح آیاتی از قرآن می‌پردازد که در شأن پیامبر (ص) نازل شده و مربوط به سال‌های قبل از بعثت او می‌باشد. یکی از مسائل مورد اشاره نویسنده، جریان یتیمی پیامبر (ص) است. فقر پیامبر (ص) و غنی شدن وی به واسطه ازدواج با حضرت خدیجه و انعکاس این مطلب در قرآن، نام‌های پیامبر در قرآن، دلایل نبوت پیامبر در قرآن، اوصاف و اخلاق پیامبر در دوران جوانی و ذکر برخی از کارهای پیامبر (ص) در این دوران از دیگر مباحث مقاله حاضر می‌باشد.
17.«پیامبر در قرآن»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی303،خرداد 1365، ص610،فارسی.
الگو بودن شخصیت پیامبر (ص) برای همه انسانها از دیدگاه قرآن است. نویسنده در این مقاله ضمن برشمردن صفات برجسته و روحیات عالی شخص پیامبر (ص)، تمام گفتار و رفتار آن حضرت را از منظر قرآن سرمشق بسیار مناسبی برای همه انسانها در طول تاریخ اعلام می‌کند. جنگهای پیامبر (ص)، عبادت آن حضرت، اخلاق پیامبر (ص) و مدیریت آن حضرت از مواردی هستند که نویسنده ضمن بیان آنها، به لزوم اقتدا کردن به پیامبر (ص) در این امور توجه می‌دهد. نویسنده همچنین علاقه وافر پیامبر (ص) به هدایت مردم و نقش رهبری صحیح و جامع او را از منظر قرآن بیان کرده و معتقد است که پیامبر (ص) در زمان خاص خود مرد صلح بود و زمانی هم مرد جنگ به شمار می‌آمد و در هر حال اسوه مسلمانان بود.
18.«پیامبر و امامان تأویل قرآن را می‌دانند»، رضا استادی، نور علم،پیاپی2،دی 1362، ص82 94،فارسی.
19.«پیامبر و قرآن»، علی اشرف امامی،فصلنامه قرآنی نور،پیاپی16، 1382، ص4776،فارسی،کتابنامه: 76.
20.«تحلیل قرآن از جنگهای پیامبر (ص)»،سید احمد خاتمی، پیام انقلاب،پیاپی223 و 227 و 228 و 229،از مهر تا دی 1367،ص2425، فارسی،کتابنامه: 25.
این عنوان به صورت سلسله مقالات در چهار شماره به چاپ رسیده است.
21.«جامعیت وحی محمدی (ص) به گستره علم آن حضرت»،مصطفی کریمی، معرفت،پیاپی60،آذر 1381، ص7179،فارسی،کتابنامه: 7879.
پژوهشی در زمینه دلایل جامعیت قرآن از روایات و قرآن است. به گفته نویسنده، رسالت هر پیامبری وابسته به اخذ وحی تشریعی از سوی اوست که متن پیام و گوهر رسالت او خواهد بود و نزول هر پیامی به قدر ظرفیت وجودی گیرنده آن است. وی ادعا می‌کند با توجه به اینکه پیامبر اکرم کامل‌ترین انسانها و شریعتش آخرین مرحله برنامه الهی برای بشر است، قرآن کریم نسبت به دیگر کتاب‌های آسمانی از جامعیت برخوردار است. وی در ادامه بین جامعیت دین اسلام و جامعیت قرآن تفکیک قائل می‌شود و آیاتی از قرآن را دال بر جامعیت این کتاب ذکر می‌کند. همچنین ضمن مقایسه آراء دانشمندان و مفسران معاصر پیرامون این موضوع، با طرح پرسشها و پاسخهایی سعی در روشن‌تر ساختن مدعای دین اسلام در زمینه جامعیت قرآن دارد.
22.«جایگاه شخصیت حضرت محمد (ص) در پدیده وحی»،مالک بن نبی، ترجمه‌‌علی حجتی کرمانی(13161379)،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی345،دی 1368، ص2432،فارسی.
23.«جستاری در خطابهای عتاب آمیز خداوند به پیامبر (ص)»، مهین شریفی اصفهانی، مقالات و بررسی‌ها،پیاپی72،مهر 1381، ص99115،فارسی،جدول: 100101،کتابنامه: 114115.
24.«حیاة الرسول و شخصیته فی القرآن الکریم، الاقتراحات الباطلة لقبول الرسالة»، جعفر سبحانی،رسالة القرآن، پیاپی7 و 8، شوال 1412،ص143162، عربی،کتابنامه: 161 162. دو شماره
25.«رسول اکرم (ص) از دیدگاه قرآن»،پاسدار اسلام،پیاپی59،آبان و آذر 1365، ص69،فارسی. دو شماره
26.«رسول خدا (ص) در آیینه قرآن»،گلستان قرآن،آذر 1377، ویژه نامه هفدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، ص4136،فارسی.
27.«السیرة النبویة الشریفة فی ظلال القرآن الکریم»، سید منذر حکیم، صوت الاسلام،پیاپی1، محرم 1420، ص5474،عربی.
28.«سیرة النبی الأعظم فی الدعوة الإسلامیة»، عبدالله جوادی آملی، ترجمه‌‌کمال سید،الحیاة الطیبة،پیاپی2،جمادی الاولی 1419، ص259272،عربی،کتابنامه: 272.
29.«سیره پیامبر خاتم (ص) در قرآن ریم»،عبدالمجید معایخواه، یاد،پیاپی 49و50، تیر 1377، ص924،فارسی.
30.«سیمای پیامبر در قرآن»،پلیس انقلاب،پیاپی3،اردیبهشت1360،ص3839 و 64،فارسی.
31.«سیمای حضرت رسول (ص) در آیینه وحی»،عبدالکریم تبریزی، مبلغان،پیاپی41،ربیع الاول 1424،ص2540،فارسی.
روش و منش پیامبر اسلام (ص) را از دیدگاه قرآن مورد کاوش قرار می‌دهد.نویسنده با این اعتقاد که کامل‌ترین تصویر از پیامبر (ص) را می‌توان در آینه کلام خداوند مشاهده نمود، به سراغ این کتاب الهی رفته و ویژگی‌های اخلاقی رسول الله (ص) را از آن استخراج کرده است. وی نرمخویی و مهربانی، دلسوزی برای اهل ایمان، درد آشنایی، صبر و بردباری، عبودیت، عدالتخواهی، راستی و امانتداری و قاطعیت و شهامت را از شاخصه‌های اخلاقی آن حضرت شمرده و موارد مزبور را با استفاده از آیات و روایات توضیح داده است.
32.«سیمای محمد (ص)»،گنجینه،پیاپی26،اردیبهشت 1382، ص8587،فارسی.
33.«شخصیت و سیره پیامبر اکرم (ص) در آیینه قرآن»،محمد رصافی، گلستان قرآن، پیاپی 147 و150، اردیبهشت و خرداد 1382، ص3135،فارسی. دو شماره
34.«شیوه قرآن خواندن پیامبر (ص)»، مهدی غفاری،بشارت،پیاپی24،مرداد 1380،ص6163،فارسی،کتابنامه: 63.
35.«ظروف البعثة النبویة من منظور قرآنی»، جعفر هادی،رسالة القرآن،پیاپی3، رجب 1411، ص154159، عربی، کتابنامه: 158.
36.«عنایت ویژه رسول خدا به کتابت وحی»،عظیم پرندی، مصاحبه از‌غلامعباس شمس،گلستان قرآن، پیاپی109، اسفند 1380، ص2022،فارسی.
37.«قرآن آموختن پیامبر (ص) و آموزش قرآن توسط ایشان»،مهدی غفاری، گلستان قرآن،پیاپی117،خرداد 1381، ص3233،فارسی،کتابنامه: 33.
38.«قرآن، پیامبر اکرم را بینه می‌داند»،مرتضی مطهری، پیام انقلاب،پیاپی15،شهریور 1359، ص2829 و 62، فارسی.
39.«قرآن در کلام پیامبر اکرم (ص)»، سید صادق سید نژاد، گلبرگ معرفت، پیاپی42، شهریور 1382، ص512، فارسی.
40.«قرآن، گواه جاوید پیامبر (ص)»،محمد رضا غفوریان ، رواق اندیشه،پیاپی2 و3، مرداد 1380،ص2129،فارسی.
41.«کتابشناسی سیره نبوی در قرآن»، حسین جوان مهر، گلستان قرآن، آذر 1381، ویژه نامه هفدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران،ص9996،فارسی.
42.«گزیده نگارشهای قرآنی درباره سیره نبوی»، منصور داداش زاده، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،پیاپی61و62،آذر 1381، ص152161،فارسی،کتابنامه: 161.
کتابشناسی آثار تاریخی و سیره نگاری بر اساس آموزه‌های قرآنی است. در میان سیره‌نویسان کهن، قرآن هیچ‌گاه به عنوان محور حوادث نبوده است بلکه آنان صرفاً در پایان مباحث تاریخی خود به آیات قرآن استناد کرده‌اند. مورخان قدیم بیشتر از منظر گزارشهای تاریخی به وقایع صدر اسلام نگریسته و کمتر از زاویه قرآن به نقد و بررسی اخبار پرداخته‌اند. البته این مورخان همچون ابن اسحاق و واقدی به مناسبت موضوعات مورد بحث، آیات مربوط را نیز ذکر کرده‌اند. این روش تحقیقی در قرن اخیر در میان مورخان مرسوم شده و آثار بسیاری در زمینه بررسی سیره و تاریخ نبوی با استناد به آیات قرآنی تألیف گردیده است. نویسنده در ادامه 32 کتاب نوشته شده در این زمینه را کتابشناسی کرده است.
43.«مسابقه قرآنی در سیره پیامبر (ص)»،مهدی غفاری، گلستان قرآن،پیاپی125، مهر 1381،ص1011،فارسی،کتابنامه: 11.
44.«معرفی کتاب:تأویل ما نزل من القرآن الکریم فی النبی و آله صلی الله علیهم»،محمد مهدی موحد،مبلغان،پیاپی13،ذوالقعده 1421،ص8084،فارسی،کتابنامه:84.
کتاب مورد بحث به بررسی فضایل و مناقب اهل‌بیت (ع) بر اساس آیاتی از قرآن کریم پرداخته است که یا در شأن اهل‌بیت نازل شده و یا اینکه آن بزرگواران از مصادیق بارز آن آیات بوده‌اند. در این کتاب با نقل 565 حدیث از پیامبر ذیل 590 آیه قرآن کریم که به فضایل و مناقب اهل‌بیت اشاره دارد، سیمای اهل‌بیت در قرآن ترسیم گردیده است. نویسنده کتاب، ابن حُجام است که مورد توثیق امامیه قرار دارد و شخصیت‌هایی چون نجاشی، علامه حلی و ابن داود حلی در کتاب‌های خود از او یاد کرده‌اند. مقام فاطمه، فضیلت علی و امتحان الهی از سرفصل‌های این کتاب‌اند که نویسنده ذیل هر عنوان چند روایت از کتاب را به فارسی ترجمه کرده است.
45.«نگاهی به قرآن‌شناسی رسول خدا (ص)»، مهدی غفاری، گلستان قرآن، پیاپی117، خرداد 1381، ص25، فارسی،کتابنامه: 25.
این مقاله در دو شماره به چاپ رسیده است.
کتابشناسی حاضر به معرفی تعدادی از کتابها و مقالاتی که با این رویکرد به نگارش در آمده‌ا‌ند پرداخته است. مسلمًا بین قرآن و پیامبر جدایی نیست و اکثر آثار قرآنی با زندگی و شخصیت او مرتبط است و بسیاری از آثار در باره محمد به قرآن گره خورده است، اما در این کتابشناسی صرفا به معرفی آثاری پرداخته‌ایم که مستقیما به موضوع موردبحث تصریح شده باشد. این آثار به زبان‌های مختلف تدوین شده است. معرفی آنها در دو بخش کتابها و مقالات تقدیم قرآن پژوهان محترم می‌گردد.برای آثاری که از اهمیت بیشتری برخوردار هستند چکیده‌هایی مختصر و راهنما تهیه شده است.بخشی از این آثار قبلا در کتابشناسی جهانی قرآن کریم، تهیه شده توسط موسسه پارسا، معرفی شده است. امید است مورد استفاده خوانندگان قرار گیرد.
کتابها
1.أخلاق النبی (ص) فی القرآن و السنة،احمد بن عبدالعزیز حداد ،3جلد/جلد‌اول سوم،بیروت:دار الغرب الإسلامی،چاپ‌دوم،عربی،وزیری(گالینگور).
نویسنده ، مصادر اخلاق از نگاه قرآن را بررسی کرده است. وی سپس خلق و خوی پیامبر اسلام(ع) را در زمینه‌های گوناگون فردی، خانوادگی و اجتماعی با استناد به آیات و روایات برشمرده و مکارم اخلاق آن حضرت را نمایانده است. همچنین آثار و فواید اخلاق و رفتار پیامبر را در زمان حیات و بعد از حیات ایشان بررسی کرده و تأثیر شگرف آن را در به انجام رساندن رسالت الهی روشن ساخته است. این کتاب در حقیقت بیانگر نظام اخلاقی اسلام است که پیامبر اکرم تجسم عینی آن می‌باشد.
2.الاعتذار،محمد و القرآن،جان داونپورت،ترجمه‌‌عباس خلیلی(12721350)، تهران:اقبال،192ص،عربی.
عنوان متن ترجمه شده:An Apology for mohammad and the Quran
3.إعجاز القرآن و البلاغة النبویة،مصطفی صادق رافعی،باتحقیقِ‌درویش جویدی،صیدا؛ بیروت:المکتبة العصریة،277ص،عربی،وزیری.
پژوهشی است درباره جایگاه ادبی و وجوه اعجاز ادبی قرآن.این پژوهش با توضیحی دربارهٔ مفهوم و جایگاه قرآن و چگونگی قرائت و معرفی شخصیت های برجستهٔ علم قرائت آغاز می‌شود،سپس واژه‌شناسی قرآن و تأثیر آن بر زبان و ادبیات عرب مورد بحث قرارمی‌گیرد و در ادامه از وجوه اعجاز قرآن، به ویژه اعجاز ادبی آن،سخن به میان می‌آید و اعجاز قرآن در حالت های گوناگون بررسی می‌شود.در بخش دوم این پژوهش، جنبه‌های بلاغی و ادبی سخنان پیامبر (ص) ذکر شده است.هدف نویسنده،اثبات وحیانی بودن قرآن وکلمات رسول خداست.به باور او،استحکام ادبی آیات قرآن و‌سخنان پیامبر،و تأثیرات معنوی آنها،بهترین دلیل بر وحیانی بودنشان است؛و صدور چنین سخنانی از انسان‌های معمولی محال است.
4.پژوهشی درباره قرآن و پیامبر (ص)،فخر الدین حجازی،تهران:آثار بعثت،360ص،فارسی،وزیری(شمیز).
شامل مجموعه مقالاتی است که نویسنده به صورت سر مقاله در مجله آستان قدس نگاشته است.محور عمده مقالات پیامبر و قرآن است،اگر چه مقالات دیگری که خارج از این دو عنوان باشد نیز در کتاب وجود دارد.مقالاتی که درباره پیامبر ارائه شده،عبارتند از:شخصیت حضرت محمد (ص)،بر انگیخته شدن آن حضرت؛و مقاله‌هایی درباره قرآن که عبارتند از:قرآن کریم (شامل مباحثی درباره نام‌های قرآن،کیفیت نزول آن،جمع قرآن، قرآن علی(ع)، عدم تحریف قرآن و کتاب‌های دیگر آسمانی و تحریف آنها)؛اعجاز قرآن؛متشابهات قرآن؛ مثال‌های قرآن؛ و سوگندهای قرآن.
5.پیامبری و پیام،حسین درگاهی،تهران:رایزن،چاپ‌اول/2000نسخه،64ص، فارسی،رقعی(شمیز).
مباحث کتاب،در دو بخش عرضه شده است:زندگی‌نامه پیامبر اسلام (ص) و مباحث پیرامونی آن و مباحثی درباره پیام او که قرآن است.نویسنده درفصل اول از نیاز انسان به دین،رهبری الهی و تداوم آن سخن گفته و در فصل دوم زندگی‌نامه پیامبر را از پیش از بعثت تا هنگام رحلت بیان کرده است.فصل سوم و چهارم به بیان ویژگی‌های قرآن و دانشمندان قرآنی اختصاص داده،در این فصول برخی خصوصیات صوری و اصطلاحات لازم برای شناخت سوره‌ها و آیه‌های قرآن مجید بازگو شده و توصیه‌هایی درباره نحوه قرائت و فهم قرآن نیز‌ارائه گردیده است.
6.پیامبری و‌انقلاب/پیامبری و جهاد/پیامبری و‌حکومت،جلال الدین فارسی،تهران، موسسه انجام کتاب،1362،525ص،فارسی،وزیری.
پیامبری و انقلاب/ پیامبری و جهاد/ پیامبری و حکومت،عنوان سه کتاب از مؤلف است که با رویکردی انتقادی به سیره نویسی رایج نگاشته شده است. وی قسمتی از سیره پیامبر را با استناد به قرآن به رشته تحریر در آورده و به همین جهت اغلب آیات قرآن در این سه کتاب ترجمه شده است. برخی از اشتباه‌های تاریخی و تفسیری این کتابها در مجله کیهان اندیشه شماره 6 گوشزد شده است.
7.تأویل ما نزل من القرآن الکریم فی النبی و آله صلی الله علیهم،ابن جحام،محمد بن عباس،باتحقیقِ‌فارس تبریزیان(1347)،قم:الهادی،چاپ‌اول/1200نسخه، 525ص،عربی،وزیری(گالینگور).
8.تحلیل قرآن کریم در بررسی جامعه شناختی حضرت محمد بنابر آیات قرآن کریم، محمد بشارت علی،کراچی:مولوی،چاپ اول،1987 م،182 ص،انگلیسی،رقعی.
عنوان لاتین:SOCIOLOGICAL STUDY OF THE PROPHET Mohammad as Analysed by the Holy Quran
9.التفسیر النبوی للقرآن الکریم و موقف المفسرین منه،محمد ابراهیم عبدالرحمن، قاهره:مکتبة الثقافة الدینیه،297ص،عربی،وزیری(سلفون).
شرح میزان بهره‌وری مفسران از تفسیرهای رسول خدا برای آیات قرآن است. این که صحابه در تفسیر و فهم قرآن چه میزان از رسول خدا بهره برده‌اند و آیا همان گونه که الفاظ آیات را از رسول الله گرفته‌اند، معانی و تفسیر همه آنها را نیز از ایشان آموخته‌اند یا خیر؟ و نیز نوع برخورد مفسران با دو دیدگاه مثبت و منفی که در این رابطه وجود دارد، موضوع بحث مؤلف در این اثر است.وی برای تبیین این موضوع، به بررسی و شرح شیوه مفسران در تفاسیر خود پرداخته و شیوه آنان را در چند محور خلاصه نموده است: تفسیر قرآن به روایات، تفسیر قرآن به رأی و نظر، و تفسیرهای فرقه‌های مختلف اسلامی که از اصول فرقه خود پیروی می‌کنند، و تفاسیر جدید که هر یک اسلوب مخصوص به خود دارند. در معرفی تفاسیر و مفسرین هر یک از این گروه‌ها،شیوه تفسیری آنان و عقیده‌شان نسبت به تفاسیر نبوی را بیان داشته است.در مقدمه درباره چگونگی آغاز تفسیر قرآن و مراحل و اقسام آن و اختلاف مفسران در تفسیر،و جایگاه تفاسیر نبوی مطالبی ارائه شده است.
10.التفسیر النبوی،خصائصه و مصادره،محمد عبد الرحیم محمد،قاهره:مکتبة الزهراء،چاپ‌اول،151ص،عربی،وزیری(شمیز).
تبیین دیدگاه مفسران درباره تفسیرهای پیامبر اسلام (ص) از آیات قرآن است. در خصوص میزان تفسیرهایی که توسط پیامبر انجام شده و غالبا به صورت پرسش و پاسخ در روایات آمده است دو دیدگاه وجود دارد.عده‌ای مثل ابن تیمیه بر آنند که رسول اکرم(ص) تمامی آیات قرآن را تفسیر کرده است و برخی نظر مخالف دارند و این تفاسیر را محدود و نسبت به بخشی از آیات می‌دانند. مؤلف به تبیین این دو دیدگاه و معرفی صاحبان آنها و دلایل آنان و توجه و عنایت مفسران به تفسیرهای نبوی پرداخته است.
11.تفسیر سورة الضحی و تحقیق البیان بإزالة الالتباس فی قوله تعالی و وجدک ضالا فهدی،خضر عبیدی، یروت:دار العبیدی،چاپ‌دوم،80ص، عربی،رقعی(شمیز).
پاسخ به شبهاتی است که در مورد ضلالت و‌گمراهی به رسول اکرم(ص)نسبت داده‌اند.نویسنده،با استناد به آیات و روایات،ضمن تفسیر سوره ضحی،به معنای هدایت و ضلالت و اقسام آن و دیدگاه مفسران در تفسیر آیهٔ و وجدک ضالا فهدی پرداخته و بیان کرده است که ضلالت پیامبر از نوع گمراهی مذموم نیست.
12.تفسیر موضوعی قرآن:سیره رسول ا‌رم(ص)در‌قرآن،عبدالله جوادی آملی،جلد8 9، قم:اسراء،چاپ‌سوم/3000نسخه،فارسی،وزیری(گالینگور).
تفسیر موضوعی آیات مربوط به سیره پیامبر اکرم (ص) است. نویسنده با استناد به آیات و با شیوه تفسیر قرآن به قرآن و با دیدی عارفانه و عالمانه می‌کوشد مجموعه سیره حضرت را از آیات قرآن استخراج کند. وی ابتدا از مزایا و برتری‌های پیامبر بر دیگر انبیا سخن گفته و سپس سیره پیامبر را در زمینه تبیین و اثبات معارف از جمله احتجاج‌های توحیدی، سیره توحیدی و شئون پیامبر،سیره رسالتی،اعجاز و معراج پیامبر،سیره پیامبر در یاد کرد معاد،سیره پیامبر در توجه به قرآن و در نهایت مواعظ و وصایای قرآنی پیامبر را تفسیر و تحلیل کرده است.نویسنده،احتجاج‌های پیامبر با یهودیان و مسیحیان را همراه رسالت جهانی او و تداوم آن از سوی مقام امامت و ولایت به بحث گذاشته و وظایف دیگران در قبال رسالت حضرت را یاد آور شده است.
13.جزء فیه: قراءات النبی (ص)،حفص بن عمر حفص القاری، باتحقیقِ‌حکمت بشیر یاسین،مدینه:مکتبة الدار،چاپ‌اول،222ص،عربی،وزیری(شمیز).
14.حدیث القرآن الکریم عن إمام الأنبیاء و خاتم المرسلین محمد (ص)،محمد عبدالفتاح عفیفی،قاهره:الدار المصریة اللبنانیة،چاپ‌اول،265ص، عربی،رقعی(شمیز).
تفسیری است موضوعی اخلاقی از سیره و بعثت پیامبر (ص) بر اساس قرآن کریم. نویسنده با هدف شناخت سیره پیامبر از قرآن کریم،براساس مراحل زندگی آن حضرت ابتدا بشارتهای ادیان را آورده و ویژگی‌های او و اصحابش را در تورات و انجیل بررسی کرده است.منبع این بشارتهای آیات قرآن،احادیث نبوی و روایات تاریخی است.وی پس از کودکی،بعثت پیامبر را با ذکر حوادث زندگی آن حضرت مانند دیدار با راهب بحیرا و سفر تجارت شام تحلیل کرده است.به نظر نویسنده آزار و اذیت‌های مشرکین و اقوام پیامبر او را مصمم‌تر کرد و چون هدف از بعثت وی اصلاح اخلاق انسانها بود از این رو جایگاه دوباره‌ای برای زن تعیین کرد، بردگان را آزاد نمود و به ضعیفان رسیدگی کرد. نویسنده،سپس سیره اخلاقی پیامبر (ص) را به تفصیل آورده و وظایف مسلمانان را در برابر پیامبر (ص) بیان نموده است.
15.حدیث القرآن الکریم عن غزوات الرسول (ص)،ابوبدر محمد بن بکر آل‌عابد، 2جلد،743 ص،بیروت:دار الغرب الإسلامی،چاپ‌اول،عربی،وزیری(گالینگور).
16.خصائص النبی فی القرآن، علی افتخاری گلپایگانی،قم:انصاریان، چاپ‌دوم/2000نسخه،247ص،عربی،رقعی(شمیز).
17.خاتم الانبیاء و پیامش،سید مجتببی موسوی لاری،درسهای عقاید اسلامی،ترجمه حامد الگار،مرکز آموزش اسلامی،1996م،195ص،انگلیسی،رقعی.
عنوان لاتین: The Seal of the Prophetsnand his Massage: Llessons on Islamic Doctrine
اثری است مقدماتی که به زبانی ساده برای آشنایی غیر مسلمانان با دین اسلام و قرآن و پیامبر به نگارش در آمده است.
18.دلالة الآیات القرآنیة علی الخصائص النبویة المحمدیة،عاطف قاسم امین ملیجی، قاهره:عالم الفکر،چاپ‌اول،97ص،عربی،وزیری(گالینگور).
شناسایی اوصاف پیامبر اسلام (ص) از زبان وحی و آیات قرآن، موضوع این پژوهش است.نویسنده به روش توصیفی به این موضوع پرداخته و شناخت این ویژگی‌ها و اعتقاد به آن را بر هر مسلمانی واجب دانسته است. وی کتاب حاضر را با توجه به کتاب فضائل النبی فی القرآن اثر عبد اللّه صدیق غماری الحسنی نوشته است. در این اثر به ویژگی‌هایی اشاره شده است که یا به خود پیامبر مربوط است و یا به امت او باز می‌گردد که آن هم به خاطر وجود پیامبر است. برخی از صفات و خصایص پیامبر عبارت است از: صاحب سبع مثانی، معجزه قرآن، خاتم، رحمة للعالمین و بشارت انبیا به او.
19.دلالة القرآن المبین علی أن النبی افضل العالمین،عبد الله بن محمد غماری،مکه: المکتبة المکیه،چاپ اول،1997م،208ص،عربی،وزیری.
20.رسول الله(ص)فی القرآن الکریم،حسن کامل ملطاوی،قاهره:دار المعارف، چاپ‌سوم،544ص،عربی،وزیری(شمیز).
بررسی اسلام و زندگی رسول اکرم (ص) در تاریخ و آیات قرآنی است.نویسنده تمام مسائل مربوط به رسول اکرم مانند:عقاید اسلامی،کتاب و سنت،اسلام و جهاد،معراج، هجرت،رسالت،عصمت،اخلاق و شیوه تبلیغی،زنان و تعدد همسران،شرح حال عایشه و بحث درباره وی، آل و اهل بیت، صحابه و یاران حضرت، صلوات و زیارت رسول و توسل و طلب شفاعت از او را با استناد به قرآن و اقوال بزرگان اهل سنت گرد آوری کرده است. وی اهل بیت را شامل زنان و خویشان رسول اکرم دانسته و مطابق گرایشش به تصوف از اقوال محیی الدین عربی و دیگر صوفیان مغرب زمین سود جسته است.
21.الرسول المصطفی و فضائل القرآن عرض و نقد،عبدالحلیم حلی،2جلد،446؛ 515 ص، بیروت:دارالأئر،چاپ‌اول،عربی،وزیری(گالینگور).
بررسی نقش پیامبر و قرآن بر انسان و جهان است.نویسنده بر این عقیده است،که بعثت پیامبر اسلام و قرآن در تمام هستی و ابعاد انسان و زندگی اثری ژرف گذاشته و نگاه بشر را به موجودات دگرگون نموده است.وی نخست به تأثیر قرآن بر جمادات مثل زمین، هوا، ابرها و بادها،صاعقه‌ها و چشمه‌ها و ارزش و جایگاه آنها در ارتباط با زندگی بشر و نیز تأثیر آنها بر حیوانات و نبات و نیز نوع استفاده از آنها پرداخته،آن گاه تأثیر قرآن بر شیاطین و جن‌ها و فرشتگان بر زبان،چشم،گوش و حواس و معاشرت انسان و رفع نیازهای او و سایر شئون زندگی بشر چون تأثیر بر امور پزشکی و علاج امراض را متذکر شده است.شرح آثار قرآن هنگام مرگ و تجسم قرآن در قبر و محشر پایان بخش مطالب نویسنده است.
22.الرسول فی القرآن الکریم،محمد راوی،قاهره:دار أخبار الیوم،قطاع الثقافة،163ص،عربی،رقعی(شمیز).
این کتاب شخصیت پیامبر اسلام (ص) و فضایل آن حضرت را از دیدگاه قرآن بررسی می‌کند. نویسنده با استناد به قرآن و روایات،آن حضرت را این گونه معرفی می‌کند:او مخاطب قرآن است وخداوند به او سوگند یاد کرده و او را مبلغ کلام خود قرار داده است. او پیوسته در محافظت حق است و در ابلاغ وحی با قوت و تعهد و تلاش به پیش می‌رود و شخصیتی است مهربان و نزد اهل بیت و خانواده خود صاحب فضل و منزلتی خاص است.
23.الرسول فی القرآن،ابن شریف،محمود،بیروت:دار و مکتبة الهلال، چاپ‌اول،134ص،عربی، وزیری(گالینگور).
24.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:پیمان حدیبیه، نامه‌های پیامبر (ص) به فرمانروایان،فتح مکه،سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی،8جلد/جلد‌هفتم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه، 225ص،فارسی،رقعی(شمیز).
25.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:تأسیس دولت اسلامی،زندگی در مدینه،غزوه بدر،سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی، 8جلد/جلد‌پنجم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه، 179ص،فارسی،رقعی(شمیز).
26.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:تحریم و محاصره در طائف،دعوت به اسلام، هجرت به یثرب،سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛ جعفر کیوانی،8جلد/جلد‌چهارم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه،129ص،فارسی،رقعی(شمیز).
27.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:غزوه احد،سرکوبی فتنه‌ها،غزوه احزاب،سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی،8جلد/جلد‌ششم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه، 29ص، فارسی،رقعی(شمیز).
28.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:غزوه حنین،داستان مباهله،حجة الوداع،رحلت پیامبر (ص)، سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی،8جلد/جلد‌هشتم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه،
262ص،فارسی،رقعی(شمیز).
29.زندگانی پیامبر اکرم (ص) در قرآن:نقطه آغاز دعوت،وضعیت مکه،نقطه حرکت، سمیح عاطف زین،ترجمه‌‌علی چراغی؛ویراسته‌فروزنده سعادتمند؛جعفر کیوانی،8 جلد/جلد‌سوم،تهران:ذکر،چاپ‌اول/3000نسخه، 175ص،فارسی،رقعی(شمیز).
30.سیرة الرسول (ص):صور مقتبسة من القرآن الکریم و تحلیلات و دراسات قرآنیة، محمد عزت دروزه،2جلد/جلد‌اول دوم،قاهره:مطبعة عیسی البابی الحلبی و شرکاه،چاپ‌دوم،عربی،وزیری.
31.سیرة رسول الله (ص) فی التفسیر التاریخی‌لآیات القرآن الکریم،ابراهیم‌احمد عدوی،قاهره:مکتبة الشباب،250ص،عربی،وزیری(شمیز)
تفسیری است موضوعی تاریخی از آیات قرآن کریم درباره پیامبر اسلام (ص). هدف نویسنده، شناخت سیره اجتماعی سیاسی و اخلاقی پیامبر از میان آیات قرآن است،تا به منزله الگویی برای هدایت جوامع امروزی مورد استفاده قرار گیرد.ابتدا بشارت به ظهور پیامبر در دعای ابراهیم و اسماعیل و سپس بعثت پیامبر در مکه تحلیل شده است. نویسنده معتقد است هجرت پیامبر به مدینه سبب پایه‌گذاری جامعه اسلامی و امت یکپارچه اسلامی شد،سپس برگشت به مکه این اتحاد را تکامل بخشید.وی با نگاهی تحلیلی تطبیقی سیره فردی و حکومتی پیامبر را در هر یک از این مراحل مورد توجه قرار داده است.بعد از ذکر آیات به تفیسر پرداخته است.وی غیر از آیات قرآن به منبع دیگری استناد نمی‌کند.
32.السیرة النبویة العطرة فی الایات القرآنیة المسطرة،محمد ابراهیم شقره،ریاض:مکتبة المعارف،چاپ اول،1998م،480ص،وزیری.
موضوع کتاب ارائه گزارشی از سیره عملی و اخلاقی پیامبر اکرم از دیدگاه قرآن است.
33.شخصیة الرسول (ص) و دعوته فی القرآن الکریم،محمد علی هاشمی،بیروت:عالم الکتاب،چاپ‌سوم،180ص،عربی،وزیری(شمیز).
نویسنده با استناد به آیات قرآن، شخصیت پیامبر (ص) و صفات ایشان را بررسی می‌کند.وی پس از بیان برخی ویژگی‌های ذاتی و ظاهری پیامبر،مانند بشر بودن و اُمی بودن،حسن خُلق، تواضع، اخلاص و دلسوزی او،از تهذیب و تزکیه پیامبر برای آمادگی تحمل بار رسالت با تهجد و تعبد و ذکر، آموزش الاهی وی برای یادگیری روش‌های دعوت، سخن گفته است. بررسی شخصیت پیامبر از منظر تحمل وحی و رسالت الاهی و از این نظر که او خاتم پیامبران و رحمت جهانیان است، برخوردهای پیامبر با مشرکان، اهل کتاب، منافقان و مؤمنان از دیگر مباحث این کتاب است.
34.شخصیة الرسول الأعظم قرآنیا،جلال حنفی بغدادی،بغداد:دار الشؤون الثقافیة العامة،چاپ‌اول،388ص،عربی،رحلی(شمیز).
نگاهی تحلیلی به زندگی پیامبر(ص) و صفات و مواضع و محیط زندگی او برپایه آیات قرآن است که با هدف تهیه کتابی عمومی درباره سیره نبوی برای استفاده مسلمانان و غیر مسلمانان،به شیوه‌ای امروزی نگاشته شده است.نویسنده مراحل زندگی پیامبر و نیز مواضع آن حضرت را فصل بندی و توصیه‌های اجتماعی،اخلاقی و نظامی قرآن را در خطاب به پیامبر و مؤمنان، در باب‌هایی جداگانه ارائه کرده است.هر باب شامل آیات مربوط به آن و شرحی مختصر از آنها و بیان حکمت و عبرت موجود در آن است.تأکید او بر این است که اسلام تنها برای عرب‌ها نیامده، بلکه دعوتی انسانی و فراگیر است؛اما عرب‌ها بودند که بار سنگین گسترش آن و دفاع از آن را بر عهده گرفتند به طوری که خشم برخی،از جمله خاورشناسان را برانگیختند.در نتیجه،حمله به اسلام و طعنه به پیامبر اسلام از سوی خاورشناسان آغاز شد.زندگی‌نامه کاملی از نویسنده و آثار او نیز در کتاب موجود است.
35.صور من تأذی الرسول فی القرآن،عثمان قدری مکانسی،بیروت:دار ابن حزم، چاپ‌اول،269ص،عربی،رقعی(گالینگور).
تفسیر آیاتی است که در آن به اذیت مشرکان و برخی از مسلمانان نسبت به پیامبر اسلام(ص) اشاره شده است.مؤلف به شیوه گزارشی و با استناد به آیات قرآن، تفاسیر، به‌ویژه کتاب الجامع لاحکام القرآن نوشته قرطبی و فی ظلال القرآن اثر سید قطب و اسباب نزول آیات، کتاب حاضر را نوشته است.او به ترتیب آیات و سوره‌های قرآن،انواع اذیت‌ها را این گونه بر می‌شمارد:کذب،افترا،جریان افک،سحر و تهمت جنون به پیامبر.
36.الغرانیق قصة دخیلة علی السیرة النبویة، صالح احمد شامی، بیروت:المکتب الإسلامی، چاپ‌اول، 80ص، عربی،جیبی(شمیز).
نقدی است بر قصه غرانیق. به اعتقاد مؤلف، این قصه از موضوعات جعلی است که درباره زندگی پیامبر اسلام (ص) به دست زنادقه ساخته و پرداخته شده است؛ سپس بعضی از مستشرقین، آن را پذیرفته و اشاعه داده‌اند. او معتقد است که ادعای این مستشرقین مبنی بر اینکه بعد از قرائت آیات نوزدهم و بیستم سوره نجم از سوی پیامبر، شیطان بر او غالب شده و جمله تلک الغرانیق العلی و إن شفاعتهن لترتجی را بر او القا کرده، دروغ است. وی برای اثبات مدعای خود به دلایل عقلی و نقلی و نیز دلایل تاریخی استناد می‌کند و نتیجه می‌گیرد که سلطه شیطان بر پیامبر محال است.
37.فضائل النبی (ص) فی القرآن أو دلالة القرآن المبین علی أن النبی أفضل العالمین و یلیه: النفحة الإلهیة فی الصلاة علی خیر البریة، عبد الله بن محمد صدیق غماری، قاهره:مکتبة القاهره،159ص،عربی،وزیری.
تفسیری است موضوعی اخلاقی در شناخت سیره و مقام پیامبر اسلام (ص) در آیات قرآن. هدف نویسنده اثبات افضلیت حضرت محمد بر همه مخلوقات است. وی اندیشه ابن حزم را مبنی بر افضلیت ملائکه بر پیامبر (ص) نقد می‌کند و معتقد است همه پیامبران بر ملائکه افضلیت دارند، گرچه این حکم یقینی نیست؛ اما درباره پیامبر یقینی و قطعی است. وی سپس بر اساس ترتیب فعلی سوره‌ها، به تفسیر آیاتی که در شأن و مقام پیامبر بوده پرداخته است و در همه آنها سعی دارد افضلیت پیامبر را اثبات کند. در ضمن، معجزات و کرامات، مقام اخلاقی و سیره او تحلیل شده است. وی در تفسیر آیات به احادیث اهل سنت استناد می‌کند.
38.القرآن الکریم فی أحادیث الرسول الأعظم(ص)و‌أهل بیته الطاهرین(ع)،به کوششِ‌جعفر هادی،تهران:دار تحفیظ القرآن الکریم،چاپ‌سوم،230ص، عربی،وزیری(شمیز).
تحقیقی توصیفی روایی از قرآن، بر اساس احادیث منقول از پیامبر و اهل بیت است.نویسنده روایات فراوانی درباره فضایل قرآن و سوره‌ها و آیات آن، و همچنین تلاوت، حفظ، نقل، کتابت، تفسیر و تعلیم قرآن آورده است. وی همچنین پاره‌ای از احکام قرآن مربوط به جواز یا عدم جواز تلاوت، تفسیر و کتابت قرآن را ذکر کرده است. برخی از مباحث کتاب عبارت‌اند از: اعراب قرآن، تفکر، شفاطلبی از قرآن، قرآن و عترت پیامبر.
39.القرآن و النبی(ص)،عبد الحلیم محمود،قاهره:دار المعارف،چاپ‌سوم، 400ص،عربی،وزیری(شمیز).
تبیین چگونگی نزول قرآن و نقش آن در اصلاح اندیشه و عمل عرب‌ها و معرفی پیامبر اسلام است.مؤلف با بهره‌گیری از آیات،روایات و تاریخ اسلام،نخست به شرح زمینه‌های محیطی آغاز، ظهور اسلام و تأثیر قرآن بر آن محیط پرداخته است و در ادامه، نسبت رسول خدا،وحی،اسراء،معراج او و نیز جهاد و هجرت و عبادت رسول خدا را شرح کرده است.سنت پیامبر (ص) و جایگاه و چگونگی تدوین آن و نقش محدثان و نیز تحریف کنندگان حدیث از مباحث دیگر این اثرند.
40.قرآن و پیامبر[دفتر نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی ایران]،تهران:دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی،160ص،فارسی.
41.قرآن وآخرین پیامبر، تجزیه و تحلیل مستدل و گسترده ای درباره عظمت اعجاز قرآن از دریچه های گوناگون و سایر طرق شناسایی پیامبر اسلام (ص)،ناصر مکارم شیرازی، تهران:دار الکتب الإسلامیة،چاپ‌دوم/5000نسخه،[2] « 341ص،فارسی،رقعی.
42.القرآن یتحدث عن محمد (ص)، محمد احمد علی سحلول،زیرنظرِ‌الجمعیة الشرعیة للعالمین بالکتاب و السنة،قاهره:المؤسسة العربیة الحدیثة،189ص،عربی،رقعی.
43.قراءات للنبی (ص) و ظواهرها اللغویة،مصطفی عبد الحفیظ سالم،قاهره:جامعة أم القری،معهد البحوث العلمیة،911ص،عربی،وزیری.
پژوهشی توصیفی استقرایی درباره قرائت‌های مختلف قرآن از پیامبر است.وی انواع قرائت‌ها و نام‌های آن را بیان می‌کند و با ذکر مثال برای آنها،قبایلی که آن قرائت را به کار برده‌اند و منبع گویشی و تفسیر آوایی را بیان می‌نماید.نویسنده نتیجه می‌گیرد که پیامبر،قرآن را در 7 قرائت خوانده است و هر 7 قرائت را برای مراعات گویش‌های قبایل، صحیح شمرده است. صحابه و اهل بیت(ع) نیز از آن تبعیت کردند. وی معیارهای محدثان در تفسیر پدیده‌های زبان‌شناسی را به خاطر جدا بودن قسمت شرق و غرب یا بدوی و شهری جاری و ساری نمی‌داند. به نظر وی، اغلب قرائت‌ها، بیانگر استعمالات زبانی محیط‌های اصلی قاریان آنها نیستند. نویسنده به منابع زیادی از اهل سنت در زمینه حدیث،علوم قرآن،قرائت، تاریخ، تفسیر و لغت استناد کرده است.برخی از محورهای کتاب عبارت‌اند از:همانندی میان مصوت‌ها،شباهت میان صوامت،اماله،تبادل میان صداهای کوتاه،تناوب در فاء الفعل کلمه،سنگین سازی و سبک‌کردن،مشدد کردن و مخفف نمودن،سخت‌گیری و آسان سازی فهرستی از قرائت‌های پیامبر،بر حسب ترتیب سوره‌ها در کتاب آمده است.
44.قیثارة القصص القرآنیة،منظومات من قصص القرآن الکریم،علی شرفاوی، قاهره:مکتبة الإیمان،چاپ‌اول،111ص،عربی،وزیری.
شرح گوشه‌هائی از زندگی رسول خدا (ص) و قصه بعضی از انبیای الهی در قرآن می‌باشد.نویسنده با استفاده از احادیث معتبر و تفسیر قرطبی،اسراء و معراج و هجرت رسول خدا و قصه زندگی آدم،یونس،موسی و عیسی (ع) در قرآن به صورت شعر شرح شده است.مؤلف که از بزرگان قرن چهارم هجری است،روایات تفسیری آیات قرآنی را که در شأن پیامبر(ص) و خاندانش نازل شده گرد آورده و در مجموع 565 حدیث تفسیری برای آیات قرآنی نقل کرده است. این روایات از اخبار شیعه و سنی گرد آمده است. محقق کتاب در مقدمه‌ای مفصل، شرح حال مؤلف و اطلاعات مهم تاریخی و محتوایی این کتاب را ارائه کرده است.
45.محمد(ص)در قرآن،اس.ام.احمد،الله آباد:کتابستان،147ص،انگلیسی.
46.محمد(ص)فی التوراة و الإنجیل و القرآن،ابراهیم خلیل احمد،قاهره:دارالمنار، 222ص،عربی،وزیری(شمیز).
47.محمد(ص)فی القرآن،سید رضا صدر،به کوشش‌سید باقرخسروشاهی(1325)، قم:بوستان کتاب قم،چاپ‌دوم/2000نسخه، 264ص،عربی،وزیری.
48.محمد(ص)فی القرآن،دراسات قرآنیة حول شخصیة محمد(ص)،سید رضا صدر،صور:دار الأرقم بن أبی الأرقم،چاپ‌اول،215ص،عربی،وزیری(گالینگور).
تفسیری موضوعی اخلاقی است در بیان سیره و شخصیت حضرت محمد (ص) در قرآن کریم. نویسنده ابتدا بشارتهای انبیای سابق به نبوت حضرت محمد را بیان کرده و بعثت وی را هدایت الهی برای بشر دانسته است. سپس به صفات و خصوصیات شخصیت و اخلاق وی قبل از بعثت مانند امی بودن، ملایمت و نرمش با عامه مردم، زهد و پارسایی،عصمت و عبادت پرداخته وخصوصیات بعد از وحی از قبیل ایمان به وحی،تزکیه و تعلیم،نذیر و بشیر بودن و معجزات وی را تحلیل کرده است.تبلیغ دین، ولایت مطلقه پیامبر و مواعظ او از دیگر مباحث کتاب است.نویسنده در ذیل هر موضوع ابتدا آیات مربوط را آورده و سپس به تحلیل و تفسیر آن پرداخته است.
49.محمد صلی الله علیه و آله و القرآن،کاظم آل نوح، بغداد‌المطبعة العربیه،222ص چاپ‌اول،عربی،وزیری.
50.محمد نبی الإسلام فی التوراة و الإنجیل و القرآن، محمد عزت طهطاوی، قاهره:مکتبة النور، چاپ‌دوم، 190ص، عربی،وزیری.
51.محمد و آموزش [مفاهیم] قرآن، جان داونپورت، ویراسته‌محمد امین، لاهور:شیخ محمد اشرف، 115«i»4ص، انگلیسی، وزیری.
52.محمد و قرآن: تاریخ و ابلاغ پیامبر عرب، رودی پارت، آلمان:و. کوهل هامر،160ص،آلمانی،رقعی.:
53.محمد و قرآن،رفیق زکریا،نیویورک؛دهلی نو:پنگوئن بوکس، 443«Xx»I ص،انگلیسی،رقعی.
این اثر، که در پاسخ به کتاب آیات شیطانی سلمان رشدی نوشته شده است، به روشن‌گری در مورد دین اسلام پرداخته، با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم و سیره رسول اکرم (ص)، حقایق اسلام را آشکار می‌سازد.نویسنده در بخش نخست،شمه‌ای از زندگانی پیامبر را بیان می‌کند.توجه وی در این بخش،به تلاش‌های پیامبر برای استقرار دین، جنگهای صدر اسلام و انگیزه‌های آن و ازدواج‌های متعدد ایشان و ذکر دلایل و انگیزه آن می‌باشد.او در بخش دوم 111 آیه از قرآن را ترجمه کرده و تفسیر کوتاهی از آن ارائه می‌دهد،و بر آن است تا با بیان اساسی‌ترین مفاهیم دینی، چهره اسلام را از غبار توهم و تهمت بزداید.بخش دیگر کتاب به بیان قصص انبیا (ع) از آدم تا عیسی (ع) اختصاص دارد و نتایج اخلاقی و عقیدتی‌ای را که از هر یک از این داستانها به دست می‌آید ذکر می‌کند.
بحث درباره ساختار قرآن و چگونگی ترتیب آیات و سوره‌های آن نیز در پایان می‌آید.
54.مرشد المفسرین و المحدثین إلی ما ورد من التفاسیر المصرح برفعها إلی النبی (ص) مع مبادیء و کلیات تساعد علی فهم القرآن،محمد ابراهیم سلیم،قاهره:مکتبة القرآن،160ص،عربی،وزیری(شمیز).
مجموعه 255 روایت و شرح آن در تفسیر برخی آیات قرآن است. مؤلف برخی روایات نبوی در تفسیر قرآن را که محدثین با تفصیل و سلسله سند در کتاب‌های خود آورده‌اند گردآوری و به ترتیب سوره‌های قرآن ذکر کرده است. وی پس از ذکر آیه شریفه، سؤالی از آن مطرح نموده و جواب آن سوال را که به صورت روایت از رسول اکرم (ص) نقل شده در ذیل آیه می‌آورد و در پاورقی کلمات و مشکلات ادبی حدیث را توضیح داده است.
55.معرکة النبوة مع المشرکین أو قضیة الرسالة کما تعرضها سورة الأنعام و یبینها القرآن الکریم، ابراهیم زید کیلانی،اردن:مکتبة الأقصی،93ص،عربی،وزیری(شمیز).
تفسیر موضوعی سوره انعام است.به اعتقاد نویسنده این سوره حاوی مهم‌ترین مباحث مربوط به نبوت عامه و به ویژه نبوت رسول خدا (ص) است و در آن تمام اتهامات مشرکان به پیامبران و پاسخ‌های آن بازگو شده است. وی پس از بیان روی‌گردانی مشرکان از پیامبران و عناد و دشمنی‌شان با آنان به بررسی شبهاتی مانند اساطیر الاولین خواندن وحی، اتهام جنون و کذب و سحر و کهانت و شاعری به پیامبران می‌پردازد و پاسخ‌های قرآن را در هر مورد می‌آورد. مؤلف علت اساسی و محوری اشتباه مشرکان را در این می‌داند که آنان طبیعت نبوت و صفات الوهیت را با هم خلط کرده بودند و بین آن دو فرق نمی‌گذاشتند. او همچنین به بررسی شیوه‌های همکاری میان مشرکان و اهل کتاب در تکذیب رسول خدا پرداخته و نتیجه گرفته است که علی رغم گواهی اهل کتاب بر صحت و صدق رسالت محمد و بشارتهای کتاب‌های مقدس بر ظهور او، به انکار وی پرداختند و همدست مشرکان شدند.
56.مقدمة فی تفسیر الرسول (ص) للقرآن الکریم،محمد عفیفی،کویت:ذات السلاسل،چاپ‌اول،176ص،عربی،وزیری(شمیز).
تحلیلی از موارد هماهنگی بین مقاصد قرآن و سنت نبوی است. نویسنده با اظهار شگفتی از این هماهنگی،علت آن را در وحیانی بودن کلام رسول (ص) جستجو می‌کند.
وی با ارائه نمونه‌هایی از این هماهنگی،انسانها را برای فهم مقاصد خداوند،محتاج پیامبر و تفسیرهای ارائه شده از سوی او دانسته است.وی طی چهار بخش کوشیده است وجوه گوناگون این هماهنگی را عیان سازد و مدعای خویش را به اثبات برساند. عناوین این بخش، به شرح زیر است: تفسیرهای پیامبر در مورد ترتیب قرآن و چگونگی ربط اجزای آن با یکدیگر، ویژگی‌های تفسیر و تأویل و بیان در قرآن و سنت، دلیل نقلی ترتیب آیات و سوره‌های قرآن، هماهنگی بین قرآن و سنت از حیث شکل و محتوا و تأثیر شیوه‌های تفسیری رسول خدا در میان صحابه او.
57.من حدیث القرآن إلی من نزل علیه القرآن (ص)،ابن شریف،محمود،زیرنظرِ‌هیئة کبار علماء الجمعیة الشرعیة للعاملین بالکتاب و السنة،قاهره:المؤسسة العربیة الحدیثة،209ص،عربی،رقعی(شمیز).
58.منهج القرآن الکریم فی تثبیت الرسول(ص)و تکریمه،عبدالرحمن بن عبدالجبارصالح هوساوی،بیروت:دار‌الذخائر؛مؤسسة الریان،چاپ‌دوم،471ص، عربی،وزیری(گالینگور).
پژوهشی در شناخت شخصیت رسول اکرم (ص) در قرآن و بررسی شیوه‌های ارتباطی خداوند با وی در طول زمان رسالت و در مقابل دشمنان است.نویسنده در مقدمه،بحثی درباره ضرورت ارسال رسل نموده و عقیده برهمنان هند را مبنی بر عدم نیاز به پیامبران نقد کرده است؛سپس از وحدت ادیان الهی در توحید و دعوت به عمل صالح و نیز اتفاق آنها در اصول تشریع (نماز، روزه، حج و زکات) سخن گفته و بشارتهای پیامبران پیشین الهی را درباره ظهور رسول خاتم در آخرالزمان متذکر شده است.وی در ادامه، آیات مربوط به ارتباط پیامبران با امتها را دسته‌بندی کرده و سنت جاری و حتمی الهی را درباره آنان که یاری پیامبران و نابودی دشمنان خدا باشد،ذکر کرده است.وی با بررسی بیشتر آیات نتیجه گرفته که خداوند در مقابل این همه فشار، پیامبر را از حزن و اندوه و شک نهی کرده و وی را به صبر و پایداری امر نموده است و تائیدات الهی را در تحقیر دشمنان پیامبر، وعده عذاب به آنها و دادن وعده پیروزی و ظفر به پیامبر دانسته است.
59.منهج القرآن الکریم فی عرض وظائف رسول الله(ص)،محمد عمر حاجی،دمشق: دارالنور،چاپ اول،1998م،183ص،عربی،وزیری(شمیز)
60.نبوة محمد فی القرآن: افتقار الإنسانیة إلی الرسل، ظاهرة الوحی و براهینه ـ معالم نبوته ـ دلائل نبوته العقلیة، حسن ضیاء الدین عتر،بیروت:دار البشائر الإسلامیة،چاپ‌اول،375ص،عربی،وزیری(گالینگور).
تفسیر موضوعی آن دسته از آیات قرآن است که درباره اوصاف پیامبر اسلام (ص) و نبوت او می‌باشد.نویسنده با هدف اثبات نیازمندی انسانها به وحی و هدایت انبیا و رد دیدگاه کافی بودن عقل این تفسیر را ارائه کرده است. وی با استناد به روایات تفسیری و بر طبق مذهب اهل سنت نخست به بیان ادله عقلی و نقلی نیاز انسانها به پیامبران می‌پردازد و آن‌گاه آیات مربوط به اوصاف و اخلاق رسول خدا و بعثت او به پیامبری را شرح می‌دهد. وی همچنین به دفع شبهات مشرکین و مستشرقین درباره وحی پرداخته و بشارت کتاب‌های آسمانی تورات و انجیل و نیز عصمت و معجزات رسول خدا را از جمله دلایل صحت رسالت او و وحیانی بودن قرآن به حساب آورده است.
61.نگاهی به سوره حضرت محمد(ص)،ابوالفضل بهرامپور،قم:مؤسسه انتشارات هجرت،چاپ‌اول/5000نسخه،104ص،فارسی،رقعی.
تفسیر و پژوهش درباره سوره محمد (ص) است.این سوره از سوره‌های مدنی است و به معرفی دو گروه کفار و مؤمنان و همچنین موضع گیری منافقان و یهود در برابر اسلام و پیامبر (ص) پرداخته است.نویسنده با طرح چند آیه،ابتدا به تشریح کلمات و لغات آیات می‌پردازد و بدون ریشه‌یابی لغوی آنان،تنها به ترجمه آن بسنده می‌کند و سپس به تشریح ابتدایی آیات پرداخته و در مراحل بعدی زیر عنوان تفسیر و بررسی،برداشت‌هایی از آیات با توجه به روش تفسیر (قرآن به قرآن) پیام و نکات آیات را بیان کرده است.نویسنده با انگیزه آموزشی،در هر بخش آزمونی ترتیب داده تا خواننده خود را از لحاظ ترجمه دقیق آیات آزموده و اشکالات خود را رفع کند.
مقالات
1.«ارتباط‌ذات‌محمدی‌با‌پدیده قرآنی»،مالک‌بن‌نبی،ترجمه‌‌علی‌حجتی کرمانی(13161379)،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی320،دی 1366، ص2729،فارسی،کتابنامه: 29.
ترسیم سیمایی روحانی از حضرت محمد (ص) و تطبیق شخصیت آن حضرت با قرآن است. نویسنده در صدد است تا شخصیت معنوی پیامبر اکرم (ص) را با قرآن و معنویت آن گره زند و شخصیت قرآنی آن حضرت را تبیین کند.وی با تقسیم زندگانی پیامبر (ص) به پیش از بعثت و بعد از آن،عصر قرآنی شخصیت محمد (ص) را پس از بعثت دانسته است که دوران نزول وحی را شامل می‌شود.نویسنده اذعان می‌دارد که شخصیت واقعی رسول اکرم (ص) برای همگان ناشناخته مانده است.به گفته او تنها قرآن است که محمد (ص) را به طور کامل معرفی نموده و فقط محمد (ص) است که قرآن را به تمامی درک کرده است.
2.«اسلام و قرآن و حضرت محمد (ص) در نظر دانشمندان و خاورشناسان اروپا»،ابراهیم قائمی تهرانی،آیین اسلام،پیاپی114،خرداد 1325،ص8،فارسی.
3.«أسماء السور القرآنیة ضمن مقطوعتی أدبیتین فی مدح النبی(ص) خیر البریة»،ابراهیم بن علی کفعمی،به کوششِ‌سید محمد رضا حائرِی،تراثنا،پیاپی28،رجب 1412، ص193234،عربی.
در باره مدح پیامبر گرامی اسلام بر اساس اسامی سوره‌های قرآن است که بر آن حضرت اطلاق می‌شود. نویسنده ابتدا به سیره شعرای اسلامی در مدح پیامبر اکرم (ص) با توجه به اسامی خاص آن حضرت در سوره‌ها و آیات قرآن کریم اشاره کرده و القابی مانند طه، یاسین، صاد، مدثر و مزمل را در ستایش رسول اکرم (ص) ذکر می‌کند. وی همچنین دو قصیده از قصاید سروده شده در همین زمینه در مدح پیامبر (ص) را نقل می‌کند که در آن اغلب اسامی سوره‌های قرآن بر پیامبر اکرم (ص) اطلاق شده و بدین طریق شأن و جلالت و مدح آن حضرت بیان گردیده است.
4.«اقتدار کاریزمایی حضرت محمد (ص)، تیپ‌شناسی معادل قرآنی»،حمید دباشی، ترجمه‌‌هدایت یوسفی،علوم سیاسی، پیاپی19، مهر 1381، ص5170،فارسی،کتابنامه: 8082.
5.«آموزش قرآن در سیره رسول خدا»، مجید معارف، رشد آموزش قرآن،پیاپی2،مرداد 1382، ص816،فارسی،کتابنامه: 16.
6.«آموزش قرآن در مکتب رسول اکرم (ص)»، ابوالفضل خوش منش، علوم حدیث،پیاپی18، دی 1379، ص6579، فارسی، کتابنامه: 7879.
7.«بررسی بنیانگذاری قرائت و کتابت قرآن کریم توسط پیامبر ا‌رم (ص)»،خبر نامه دین پژوهان،پیاپی11،آذر 1381، ص4546،فارسی.
مقاله حاضر، معرفی پایان‌نامه ای قرآنی با همین عنوان نوشته محسن رجبی است و به این مطلب می‌پردازد که اولین کسی که علم قرائت قرآن را بنیان نهاد، شخص پیامبر اکرم (ص) بوده است و ابلاغ قرآن، آموزش قرآن، ترویج قرآن و تثبیت قرائت قرآن از کارهای رسول خدا (ص) محسوب می‌گردد. این مقاله همچنین مدعی است که کتابت قرآن نیز توسط پیامبر گرامی اسلام بنیانگذاری شده و جمع و تدوین قرآن به عنوان یک نسخه کامل توسط خود پیامبر (ص) و در زمان حیات آن حضرت شکل گرفته است. در این مقاله به بررسی مزایا و معایب این پایان‌نامه قرآنی هم پرداخته شده است.
8.«بررسی زبان شناختی نام‌ها و القاب پیامبر (ص) در قرآن کریم»،محمد رضا فخر روحانی،پژوهش نامه قرآن و حدیث،پیاپی2،مهر 1382،ص7176،فارسی،کتابنامه:76 و به صورت زیرنویس.
این مقاله به تحلیل زبانشناختی و فلسفه کاربرد نام و القاب پیامبر اکرم (ص) اشاره کرده و به حسب مورد، علت ذکر اسامی و القابی مانند احمد، محمد، رسول، نبی، مزمل و مدثر در قرآن را مورد بررسی قرار داده است. نویسنده بر این باور است که هیچ یک از نکات اسم‌گذاری در مورد افراد معمولی، در باره پیامبر (ص) در قرآن صدق نمی‌کند؛ یعنی نه آنجا که قرآن نام کوچک او را می‌بَرَد نشانه خودمانی بودن با وی است و نه زمانی که القاب خاص آن حضرت ذکر می‌شود نشانه قدرت و فاصله اجتماعی اوست. در واقع بعضی اسامی مانند محمد و احمد، نشانه شناسایی شخص او به جهانیان به عنوان پیامبر آخر الزمان است و زمانی که وی با القاب خاص مورد ندا قرار می‌گیرد جنبه خاص تربیتی در آن لحاظ شده است.
9.«پرسشها و پاسخهایی درباره جدایی ناپذیری بازمانده‌های پیامبر (ص)»،جواد محدثین، گلستان قرآن،پیاپی84،مهر 1380، ص5461،فارسی،کتابنامه: 61.
10.«پژوهشی در زمینه شاعر نبودن پیامبر (ص) از دیدگاه قرآن»،محمد صفر جبرئیلی، نامه مفید،پیاپی4،دی 1374، ص2142،فارسی.
11.«پیامبر (ص) در قرآن»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی311،بهمن 1365، ص614،فارسی.
11.«پیامبر (ص) در قرآن»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی311،بهمن 1365، ص614،فارسی.
12.«پیامبر اسلام (ص) و معجزه ماندگار»،محمد باقر شریعتی سبزواری ،با معارف اسلامی آشنا شویم،پیاپی59،آذر 1383، ص6483،فارسی،کتابنامه: 83.
13.«پیامبر در قرآن: انحراف از توحید و جدال با اهل کتاب»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی317، مرداد 1366، ص611 و 35،فارسی.
14.«پیامبر در قرآن: ایمان پیامبر پیش از بعثت»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی312،اسفند 1365، ص613 و 27،فارسی.
بررسی دیدگاه قرآن، تاریخ و روایات در مورد پیامبر (ص) در دوران قبل از بعثت ایشان است. نویسنده ابتدا به بررسی مقصود قرآن از به کار بردن واژه «ضال» در باره پیامبر (ص) در قبل از بعثت اشاره کرده و معتقد است که این واژه در مورد پیامبر (ص) به معنای «گمنام» است نه «گمراه» و اشاره به زمانی دارد که کسی پیامبر (ص) را به عنوان پیامبر نمی‌شناخت و او فردی گمنام در میان اهل مکه به حساب می‌آمد. وی همچنین معتقد است که پیامبر (ص) پیش از بعثت موحد بود و به آیین توحیدی حضرت ابراهیم عمل می‌کرد.
15.«پیامبر در قرآن: جدال با یهود در مسأله تغییر قبله»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی316،تیر 1366، ص613،فارسی.
16.«پیامبر در قرآن: میلاد نور و رویدادهای پیش از بعثت»،درسهایی از مکتب اسلام، پیاپی305، مرداد 1365، ص612،فارسی.
بررسی رویدادهای دوران ولادت تا زمان بعثت پیامبر (ص) از منظر قرآن است. نویسنده به ذکر و توضیح آیاتی از قرآن می‌پردازد که در شأن پیامبر (ص) نازل شده و مربوط به سال‌های قبل از بعثت او می‌باشد. یکی از مسائل مورد اشاره نویسنده، جریان یتیمی پیامبر (ص) است. فقر پیامبر (ص) و غنی شدن وی به واسطه ازدواج با حضرت خدیجه و انعکاس این مطلب در قرآن، نام‌های پیامبر در قرآن، دلایل نبوت پیامبر در قرآن، اوصاف و اخلاق پیامبر در دوران جوانی و ذکر برخی از کارهای پیامبر (ص) در این دوران از دیگر مباحث مقاله حاضر می‌باشد.
17.«پیامبر در قرآن»،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی303،خرداد 1365، ص610،فارسی.
الگو بودن شخصیت پیامبر (ص) برای همه انسانها از دیدگاه قرآن است. نویسنده در این مقاله ضمن برشمردن صفات برجسته و روحیات عالی شخص پیامبر (ص)، تمام گفتار و رفتار آن حضرت را از منظر قرآن سرمشق بسیار مناسبی برای همه انسانها در طول تاریخ اعلام می‌کند. جنگهای پیامبر (ص)، عبادت آن حضرت، اخلاق پیامبر (ص) و مدیریت آن حضرت از مواردی هستند که نویسنده ضمن بیان آنها، به لزوم اقتدا کردن به پیامبر (ص) در این امور توجه می‌دهد. نویسنده همچنین علاقه وافر پیامبر (ص) به هدایت مردم و نقش رهبری صحیح و جامع او را از منظر قرآن بیان کرده و معتقد است که پیامبر (ص) در زمان خاص خود مرد صلح بود و زمانی هم مرد جنگ به شمار می‌آمد و در هر حال اسوه مسلمانان بود.
18.«پیامبر و امامان تأویل قرآن را می‌دانند»، رضا استادی، نور علم،پیاپی2،دی 1362، ص82 94،فارسی.
19.«پیامبر و قرآن»، علی اشرف امامی،فصلنامه قرآنی نور،پیاپی16، 1382، ص4776،فارسی،کتابنامه: 76.
20.«تحلیل قرآن از جنگهای پیامبر (ص)»،سید احمد خاتمی، پیام انقلاب،پیاپی223 و 227 و 228 و 229،از مهر تا دی 1367،ص2425، فارسی،کتابنامه: 25.
این عنوان به صورت سلسله مقالات در چهار شماره به چاپ رسیده است.
21.«جامعیت وحی محمدی (ص) به گستره علم آن حضرت»،مصطفی کریمی، معرفت،پیاپی60،آذر 1381، ص7179،فارسی،کتابنامه: 7879.
پژوهشی در زمینه دلایل جامعیت قرآن از روایات و قرآن است. به گفته نویسنده، رسالت هر پیامبری وابسته به اخذ وحی تشریعی از سوی اوست که متن پیام و گوهر رسالت او خواهد بود و نزول هر پیامی به قدر ظرفیت وجودی گیرنده آن است. وی ادعا می‌کند با توجه به اینکه پیامبر اکرم کامل‌ترین انسانها و شریعتش آخرین مرحله برنامه الهی برای بشر است، قرآن کریم نسبت به دیگر کتاب‌های آسمانی از جامعیت برخوردار است. وی در ادامه بین جامعیت دین اسلام و جامعیت قرآن تفکیک قائل می‌شود و آیاتی از قرآن را دال بر جامعیت این کتاب ذکر می‌کند. همچنین ضمن مقایسه آراء دانشمندان و مفسران معاصر پیرامون این موضوع، با طرح پرسشها و پاسخهایی سعی در روشن‌تر ساختن مدعای دین اسلام در زمینه جامعیت قرآن دارد.
22.«جایگاه شخصیت حضرت محمد (ص) در پدیده وحی»،مالک بن نبی، ترجمه‌‌علی حجتی کرمانی(13161379)،درسهایی از مکتب اسلام،پیاپی345،دی 1368، ص2432،فارسی.
23.«جستاری در خطابهای عتاب آمیز خداوند به پیامبر (ص)»، مهین شریفی اصفهانی، مقالات و بررسی‌ها،پیاپی72،مهر 1381، ص99115،فارسی،جدول: 100101،کتابنامه: 114115.
24.«حیاة الرسول و شخصیته فی القرآن الکریم، الاقتراحات الباطلة لقبول الرسالة»، جعفر سبحانی،رسالة القرآن، پیاپی7 و 8، شوال 1412،ص143162، عربی،کتابنامه: 161 162. دو شماره
25.«رسول اکرم (ص) از دیدگاه قرآن»،پاسدار اسلام،پیاپی59،آبان و آذر 1365، ص69،فارسی. دو شماره
26.«رسول خدا (ص) در آیینه قرآن»،گلستان قرآن،آذر 1377، ویژه نامه هفدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، ص4136،فارسی.
27.«السیرة النبویة الشریفة فی ظلال القرآن الکریم»، سید منذر حکیم، صوت الاسلام،پیاپی1، محرم 1420، ص5474،عربی.
28.«سیرة النبی الأعظم فی الدعوة الإسلامیة»، عبدالله جوادی آملی، ترجمه‌‌کمال سید،الحیاة الطیبة،پیاپی2،جمادی الاولی 1419، ص259272،عربی،کتابنامه: 272.
29.«سیره پیامبر خاتم (ص) در قرآن ریم»،عبدالمجید معایخواه، یاد،پیاپی 49و50، تیر 1377، ص924،فارسی.
30.«سیمای پیامبر در قرآن»،پلیس انقلاب،پیاپی3،اردیبهشت1360،ص3839 و 64،فارسی.
31.«سیمای حضرت رسول (ص) در آیینه وحی»،عبدالکریم تبریزی، مبلغان،پیاپی41،ربیع الاول 1424،ص2540،فارسی.
روش و منش پیامبر اسلام (ص) را از دیدگاه قرآن مورد کاوش قرار می‌دهد.نویسنده با این اعتقاد که کامل‌ترین تصویر از پیامبر (ص) را می‌توان در آینه کلام خداوند مشاهده نمود، به سراغ این کتاب الهی رفته و ویژگی‌های اخلاقی رسول الله (ص) را از آن استخراج کرده است. وی نرمخویی و مهربانی، دلسوزی برای اهل ایمان، درد آشنایی، صبر و بردباری، عبودیت، عدالتخواهی، راستی و امانتداری و قاطعیت و شهامت را از شاخصه‌های اخلاقی آن حضرت شمرده و موارد مزبور را با استفاده از آیات و روایات توضیح داده است.
32.«سیمای محمد (ص)»،گنجینه،پیاپی26،اردیبهشت 1382، ص8587،فارسی.
33.«شخصیت و سیره پیامبر اکرم (ص) در آیینه قرآن»،محمد رصافی، گلستان قرآن، پیاپی 147 و150، اردیبهشت و خرداد 1382، ص3135،فارسی. دو شماره
34.«شیوه قرآن خواندن پیامبر (ص)»، مهدی غفاری،بشارت،پیاپی24،مرداد 1380،ص6163،فارسی،کتابنامه: 63.
35.«ظروف البعثة النبویة من منظور قرآنی»، جعفر هادی،رسالة القرآن،پیاپی3، رجب 1411، ص154159، عربی، کتابنامه: 158.
36.«عنایت ویژه رسول خدا به کتابت وحی»،عظیم پرندی، مصاحبه از‌غلامعباس شمس،گلستان قرآن، پیاپی109، اسفند 1380، ص2022،فارسی.
37.«قرآن آموختن پیامبر (ص) و آموزش قرآن توسط ایشان»،مهدی غفاری، گلستان قرآن،پیاپی117،خرداد 1381، ص3233،فارسی،کتابنامه: 33.
38.«قرآن، پیامبر اکرم را بینه می‌داند»،مرتضی مطهری، پیام انقلاب،پیاپی15،شهریور 1359، ص2829 و 62، فارسی.
39.«قرآن در کلام پیامبر اکرم (ص)»، سید صادق سید نژاد، گلبرگ معرفت، پیاپی42، شهریور 1382، ص512، فارسی.
40.«قرآن، گواه جاوید پیامبر (ص)»،محمد رضا غفوریان ، رواق اندیشه،پیاپی2 و3، مرداد 1380،ص2129،فارسی.
41.«کتابشناسی سیره نبوی در قرآن»، حسین جوان مهر، گلستان قرآن، آذر 1381، ویژه نامه هفدهمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران،ص9996،فارسی.
42.«گزیده نگارشهای قرآنی درباره سیره نبوی»، منصور داداش زاده، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا،پیاپی61و62،آذر 1381، ص152161،فارسی،کتابنامه: 161.
کتابشناسی آثار تاریخی و سیره نگاری بر اساس آموزه‌های قرآنی است. در میان سیره‌نویسان کهن، قرآن هیچ‌گاه به عنوان محور حوادث نبوده است بلکه آنان صرفاً در پایان مباحث تاریخی خود به آیات قرآن استناد کرده‌اند. مورخان قدیم بیشتر از منظر گزارشهای تاریخی به وقایع صدر اسلام نگریسته و کمتر از زاویه قرآن به نقد و بررسی اخبار پرداخته‌اند. البته این مورخان همچون ابن اسحاق و واقدی به مناسبت موضوعات مورد بحث، آیات مربوط را نیز ذکر کرده‌اند. این روش تحقیقی در قرن اخیر در میان مورخان مرسوم شده و آثار بسیاری در زمینه بررسی سیره و تاریخ نبوی با استناد به آیات قرآنی تألیف گردیده است. نویسنده در ادامه 32 کتاب نوشته شده در این زمینه را کتابشناسی کرده است.
43.«مسابقه قرآنی در سیره پیامبر (ص)»،مهدی غفاری، گلستان قرآن،پیاپی125، مهر 1381،ص1011،فارسی،کتابنامه: 11.
44.«معرفی کتاب:تأویل ما نزل من القرآن الکریم فی النبی و آله صلی الله علیهم»،محمد مهدی موحد،مبلغان،پیاپی13،ذوالقعده 1421،ص8084،فارسی،کتابنامه:84.
کتاب مورد بحث به بررسی فضایل و مناقب اهل‌بیت (ع) بر اساس آیاتی از قرآن کریم پرداخته است که یا در شأن اهل‌بیت نازل شده و یا اینکه آن بزرگواران از مصادیق بارز آن آیات بوده‌اند. در این کتاب با نقل 565 حدیث از پیامبر ذیل 590 آیه قرآن کریم که به فضایل و مناقب اهل‌بیت اشاره دارد، سیمای اهل‌بیت در قرآن ترسیم گردیده است. نویسنده کتاب، ابن حُجام است که مورد توثیق امامیه قرار دارد و شخصیت‌هایی چون نجاشی، علامه حلی و ابن داود حلی در کتاب‌های خود از او یاد کرده‌اند. مقام فاطمه، فضیلت علی و امتحان الهی از سرفصل‌های این کتاب‌اند که نویسنده ذیل هر عنوان چند روایت از کتاب را به فارسی ترجمه کرده است.
45.«نگاهی به قرآن‌شناسی رسول خدا (ص)»، مهدی غفاری، گلستان قرآن، پیاپی117، خرداد 1381، ص25، فارسی،کتابنامه: 25.
این مقاله در دو شماره به چاپ رسیده است.