اصول گرایان و انتخابات هشتمین دوره مجلس شوراى اسلام

اصـطـلاحـهـاى سـیـاسـى چـپ و راسـت ، مـولود انـقلاب 1789 میلادى فرانسه است . پس از پیروزى انقلاب فرانسه ، نمایندگانى که در سمت چپ رئیس مجلس ملى نشسته و خواستار حـکـومـت جـمـهـورى و تـغـییرات اساسى و همه جانبه بودند، موسوم به جناب چپ ، تندرو، افـراطـى و رادیـکـال شـدنـد، و نـمایندگانى که در سمت راست نشسته و مخالف تغییرات اساسى و حفظ امتیازات گذشته براى طبقات بالاى جامعه بودند، به راست ، جناح راست و محافظه کار شهرت یافتند.

پـس از انـقلاب 1917 میلادى روسیه ، این مفاهیم دچار نوعى تغییر شد، بدین معنا که به تـمـام افـراد، گروهها و احزابى که معتقد به مارکسیسم ، سوسیالیسم ، کمونیسم و نحله هـاى فـکـرى دیـگـر ایـن ایـدئولوژى بـودنـد، چـپ و انـقـلابـى گـفـتـه شـد. در مقابل ، تمام گروهها، افراد و احزابى که معتقد به ایدئولوژى لیبرالیسم بودند، راست نامیده شدند.

ایـن واژه هـا تـقـریـبـا بـا هـمـیـن مـعـنـا پـس از انـقـلاب مـشـروطـه در سـال 1285 ش ، وارد ایران شدند و تحت تاءثیر شرایط و تحولات داخلى ، منطقه اى و بـیـن المـللى در ایـن کـشـور شـکل گرفته و نقش آفرینى کرده اند. همچنین از زمان انقلاب مـشـروطـه تا انقلاب اسلامى ایران ، چهار جریان چپ ، ملى گرا، سلطنت طلب و اسلام گرا در ایران فعّال بوده اند.

نـوع دسـتـه بـنـدى جـریـانـهـاى سـیـاسـى در دو مـقـطـع قبل و بعد از انقلاب اسلامى تا حدودى متفاوت مى باشد. بعد از پیروزى انقلاب اسلامى ، جریان سلطنت طلب ایرانشهرى از صحنه سیاسى حذف گردید و جریان چپِ ماکسیسى نیز بـه حـاشـیـه و انـزوا رفـت . امـّا دو جـریـان مـلى گـرایـاى لیبرال و اسلامى . اسلام گرا ـ در صحنه باقى مانده و با یکدیگر به رقابت پرداختند کـه سـرانـجـام بـا عـزل ابـوالحـسـن بـنـى صـدر از ریـاست جمهورى ، جریان ملى گراى لیبرال نیز در اوایل دهه 1360 ه‍ . ش ، به حاشیه رانده شد.

پس از کنار رفتن جریان ملى گراى لیبرال ، جریان اسلام گرا، یا جریان پیرو خط امام (ره ) دچـار اخـتـلاف درونـى شـد و این اختلافات در سازمان مجاهدین انقلاب اسلامى ، حزب جمهورى اسلامى ، دولت میرحسن موسوى و دوره هاى دوم و سوم مجلس شوراى اسلامى ، بر سـر مـسـائلى هـمـانـد مـالکـیـت خـصـوصـى ، قـوانین مالیات ، تعاونیها، تجارت خارجى ، تعزیرات ، مبارزه با احتکار و... تشدید شد. نتیجه این اختلافات منجر به جدایى 1367 و 1374 گردید.

از این زمان به بعد، جریان اسلامگرا به سه جناح تقسیم شد و پس از دوم خرداد 1376 و انـتـخـاب سـیـد مـحـمـد خـاتـمـى بـه ریـاسـت جـمـهـورى ، ایـن سـه جـنـاح مـشـهـور بـه اصول گرایان ، اصلاح طلبان ـ دوم خرداد ـ و جناح میانه رو شدند.

ایـن مـقـاله اخـتـصـاص بـه اصـول گـرایـان دارد کـه در آن ابـتـدا ضـمـن تـعـریـف اصـول گـرایـى ، شـاخـصـهـاى آن نـیـز از نـظـر مـقام معظم رهبرى مشخص شده است . سپس گـروهـهـا، عـمـلکـرد، طیفها، اصول و مبانى فکرى ، قوتها و ضعفها و راهبردهاى آن براى انتخابات آینده مورد بررسى قرار گرفته اند.
1. مفهوم اصول گرایى

قـبـل از هـرگـونـه بـحـث و تـوضـیـح ابـتـدا بـایـد مـشـخـص شـود کـه اصـول گـرایـى چـیـسـت و چـه شـاخصهایى دارد؟ اصول گرایان یا جناحى که در صحنه سـیـاسـى فـعـلى کـشـور خـود را اصـول گـرا مـى نـامـد، تـعـریـف روشـن و مـشـخـصـى از اصـول گـرایـى ارائه نـداده انـد. امـّا مـقـام مـعـظـم رهـبـرى در سـالهـاى اخیر در گفتارها و سـخـنـرانـیهاى خود آن را تعریف کرده و شاخصهاى آن را نیز مشخض نموده است . ایشان مى فرماید:

اصـول گـرایـى یـعـنـى اصـول مـسـتـدل و مـنـطـقـى را قـبـول داشـتـن و بـه آنـهـا پـاى بـنـد مـانـدن و رفـتـارهـاى خـود را بـا آن اصول تطبیق کردن ؛ مثل شاخصهایى که انسان را در یک جاده هدایت مى کند.202

اصـول گـرایـى اسـلامـى مـتکى به منطق و عقل و استدلال و تجربه و شوقِ آزادیخواهى و استقلال طلبى یک ملت است .203

ایـشـان در جـاى دیـگـر مـى فـرمـایـد کـه ((مـن تـقـسـیـم بـنـدى اصـول گـرا و اصـلاح طـلب را قـبـول نـدارم . نـقـطـه مـقـابـل اصـول گـرایـى ، اصـلاح طـلبـى نـیـسـت و نـقـطـه مـقـابـل اصـلاح طـلبـى هـم اصـول گـرایـى نـیـسـت . نـقـطـه مقابل اصول گرایى ، آدم بى اصول و لااُبالى است ؛ آدمى که به هیچ اصلى معتقد نیست . یـک روز مـنـافـع او یـا فضاى عمومى ایجاب مى کند که به شدت ضد سرمایه گذارى ، حـرکـت کـنـد. یـک روز هـم منافع اش یا فضا ایجاب مى کند که طرفدار سرسخت سرمایه دارى حـتـّى بـه شـکل وابسته اش باشد. نقطه مقابل اصلاح طلب ، افساد است . بنده معتقد بـه اصـول گـراى اصـلاح طـلب هـسـتـم ؛ اصـول متین و متقنى که از مبانى معرفتى اسلام برخاسته ، با اصلاح روشها به صورت روز به روز و نو به نو.204

مـا باید روشها را اصلاح کنیم در روشها اشتباه و نقص وجود دارد. گاهى به مرحله اى مى رسـیـم کـه امـروز دیگر آن روشهاى قبلى جواب نمى دهد. باید مرحله دیگرى با روشهاى جـدیـدى شـروع کـنـیـم . اصـلاح طـلبـى یـعـنـى ایـنـکـه ، حـفـظ اصول و اصلاح روشها.205

ایشان مى فرماید: البته از نظر آمریکائیها، اصلاح طلبى یعنى ضدیت با نظام جمهورى اسلامى ایران ؛ مثل اصلاحات رضاخان و محمدرضا. این اصلاحات آمریکایى است و به درد خـودشـان مـى خـورد. مـلت ایـران اصـلاح را بـر اسـاس اصول خود مى خواهد انجام دهد.206
2. شاخصهاى اصول گرایى

جـنـاح اصـول گـرا کـه مـورد بـحـث ایـن مـقـاله اسـت ، نـه تـنـهـا اصول گرایى را تعریف نکرده است بلکه شاخصهاى آن را نیز مشخص نکرده است . امّا مقام مـعـظـم رهـبرى هم اصول گرایى را تعریف کرده و هم شاخصهاى آن را به روشنى مشخص کـرده اسـت . بـا توجه به تعریف و مشخص کردن شاخصهاى مهم آن توسط ایشان ، ظاهرا اصـول گـرایـان دیگر نیازى به تعریف آن و مشخص کردن شاخصهاى آن را لازم ندیده و هـمـیـن تـعـریـف و شـاخـصـهـا را قـبـول کـرده انـد و بـراسـاس آن ، خـود را اصول گرا و پیرو رهبرى مى دانند. البته مقام معظم رهبرى مى فرمایند:

اولا: ایـن اصـول گـرایـى کـه مـنـظـور نـظـرم اسـت ، در مقابل نحله هاى سیاسى رایج کشور نیست ؛

ثانیا: نباید فعّالان سیاسى کشور را به اصول گرا و اصلاح طلب تقسیم کنیم ؛

ثـالثـا: اصـول گـرایـى مـربـوط بـه یـک گـروه ، حـزب یـا جـنـاح خـاصـى نـیـسـت ، بـلکـه اصول گرایى

مـتـعـلق بـه هـمـه کسانى است که به مبانى انقلاب اسلامى معتقد، پاى بند و آنها را دوست دارند و اسمشان هر چه باشد، فرقى ندارد.

از دیـدگـاه مـقـام مـعـظم رهبرى ، اصول گرایى داراى شاخصهاى مهمى است که باید مورد توجه قرار گیرند.

این شاخصها عبارتند از:

1. عـدالتـخواهى و عدالت گسترى . عدالت جغرافیایى ، طبقاتى ، اقتصادى ، فرهنگى . داورى نـسـبـت بـه افـراد. بیان عدالتخواهى و عدالت گسترى در زبان آسان است ، امّا در عمل بسیار دشوار بوده ، نیازمند مقدمات بسیارى است تا عدالت تحقق یابد.

2. فـسـاد سـتـیـزى شـاخـص دیـگـر اصول گرایى است . سلامت اعتقادى و اخلاقى مسئولان کـشـور، بـخـصـوص مـسـئولان عـالى رتـبـه بـسیار مهم است و آنها باید از نظر اعتقادى و اخلاقى ، سالم باشند؛

3. اعـتـزاز بـه اسـلام ؛ یـعنى عزیز شمردن و عزیز داشتن اسلام به عبارت دیگر، باید آنچه اسلام به ما آموخته به آن افتخار کنیم و عزیز بداریم ؛

4. ساده زیستى و مردم گرایى ، بخصوص مسئولان و مدیران عالى رتبه کشور؛

5 . تواضع و نغلتیدن در گرداب غرور؛

6 . اجتناب از اسراف و ریخت و پاش ؛

7. خـردگـرایـى ، تـدبـیـر و حـکـمـت در تـصـمـیـم گـیـرى و عمل به آن ؛

8 . مسئولیت پذیرى و پاسخگویى ؛

9. اهتمام به علم و پیشرفت علمى ؛

10. سعه ى صدر و تحمل مخالف ؛

11. اجتناب از هواهاى نفس ؛

12. شـایـسـته سالارى ، نظارت بر عملکرد زیر مجموعه و تلاش بى وقفه براى ارائه خدمات به مردم ؛

13. حفظ استقلال کشور در همه زمینه ها و جلوگیرى از نفوذ و رخنه دشمنان ؛

14. مـبـارزه بـا فـسـاد ادارى ، فـسـاد اقـتـصـادى و سـوء استفاده از امکانات دولتى و بیت المال .

15. اُنس با خدا و قرآن و استمداد دائمى از خداوند. مقام معظم رهبرى این شاخصه را تضمین کـنـنـده ى هـمـه شـاخـصـهـا دیـگر مى داند و مى فرماید: خدمات مسئولان نظام از هر عبادتى بالاتر است . این حرف درستى است و مبالغه هم نیست . اما بدانید که این خدمات زمانى خدمت خـواهـد شـد کـه بـا خـلوص و دل مـسـئولان بـا خـدا مـاءنـوس بـاشـد. اگـر دل از خـدا غـافل شد و رابطه اش با ذکر و خشوع از دست داد، همین خدمت آلوده مى شود و در آن ، اغراض و هواها مى آید.207
3. گروههاى مهم و تاثیرگذار در جناح اصول گرا

بـا تـوجـه بـه مـحـدودیـت مـقـاله ، چـنـد تـشـکـل ، گـروه و حـزبـى کـه در حال حاضر نقش اساسى و محورى در این جناح دارند، معرفى مى شود و از بقیه گروههاى ایـن جـنـاح فـقـط نـام بـرده مـى شود. با این توضیح که بسیارى از تشکلها و گروههاى دیـگـرى مـثـل جـامـعـه مـدرسـیـن حـوزه عـلمـیـه قـم و نـهـادهـا و ارگـانـهـاى اصـیـل انـقـلابـى نـیـز اصـول گـرا بـوده و ادعـاى اصول گرایى دارند، اما چون در جناح بندیها و تقسیم بندیهاى جناحى قرار نمى گیرند و به طور رسمى در این جناح اسامى شان نمى آید، معرفى نمى شوند.
1 ـ 3. جامعه روحانیت مبارز

بـى شـک ، جـامـعـه روحـانـیـت مـبـارز اسـتان تهران ، مهم ترین ، تاءثیرگذارترین و با نـفـوذتـریـن گـروه جـنـاح اصـول گـرایـان اسـت . ایـن گـروه در سال 1356 ه‍ . ش ، در اوج انقلاب اسلامى با تلاش روحانیون بر جسته و مبارزى همچون شـهـید آیت اللّه دکتر بهشتى ، شهید مطهرى ، شهید مفتح ، شهید باهنر و مقام معظم رهبرى ، مهدوى کنى ، هاشمى رفسنجانى ، امامى کاشانى و موحدى کرمانى پایه گذارى شد و از آن زمـان تـاکـنـون هـمـواره بـه طـور جـدّى و فعال در صحنه سیاسى حضور داشته است و شهداى زیادى را تقدیم انقلاب اسلامى و نظام جمهورى اسلامى کرده است .208

در حـال حـاضـر دبـیرکل جامعه روحانیت مبارز آیت اللّه مهدوى کنى و سخنگوى آن غلامرضا مـصباحى مقدم است . این گروه در سه دهه پس از پیروزى انقلاب اسلامى نقش ‍ مؤ ثرى در اسـتـقـرار و تـثـبـیـت نـظـام جـمـهـورى اسـلامـى داشـتـه و در حـال حـاضـر هـم یـکـى از گـروهـهـا مـؤ ثـر و تـاءثـیـر گـذار و تـقـریـبـا یـکـى از عـوامـل وحـدت و انـسـجـام ایـن جناح مى باشد. آیت اللّه مهدوى کنى نه تنها مورد احترام همه گروههاى این جناح بلکه سایر جناحها نیز مى باشد.
2 ـ 3. حزب مؤ تلفه اسلامى

حـزب مـؤ تـلفـه اسـلامـى پـس از جـامـعه روحانیت مبارز تهران ، مؤ ثرترین گروه جناح اصـول گـرایـان است . علاوه بر این ، مؤ تلفه اسلامى قدیمى ترین و با ثبات ترین گـروه این جناح نیز مى باشد؛ زیرا از سال 1341 تاکنون به طور مستمر و سازماندهى شده و فعّال در صحنه سیاسى کشور حضور دارد.

کـه بـا دعـوت امـام (ره ) سـه هـیـاءت بـا هـم مـتـحـد شـده و هـیاءتهاى مؤ تلفه اسلامى را تشکیل دادند. امام خمینى (ره ) هم از طریق افرادى مانند شهید بهشتى ، شهید مطهرى ، شهید بـاهـنـر، مـولایـى و انوارى بر کار آن نظارت داشت . این گروه در تمام مدت فعالیت خود همواره در صحنه هاى سیاسى و حساس قبل و بعد از انقلاب اسلامى حضور داشته است . از ویـژگـیـهـاى ایـن گـروه ، اطـاعـت از امـام (ره )، مـقـام مـعـظـم رهـبـرى ، اصـول گـرایـى ، ثـبـات و پـایـدارى آن ، انسجام تشکیلاتى و نفوذ در اصناف و بازار تـهـران ، اسـتـانـهـا و شـهـرهـاى دیـگـر مـى بـاشـد. در حـال حـاضـر اسـم ایـن گـروه حـزب مـؤ تـلفـه اسـلامـى و دبـیـر کل آن محمد نبى حبیبى است و هفته نامه ((شما)) ارگان رسمى این احزاب است .209
3 ـ 3 جامعه اسلامى مهندسین

هـسـته اولیه جامعه اسلامى مهندسین در بهمن ماه 1366 توسط پنج نفر از اعضاى مؤ سس آن بـه نـامـهاى حسن غفورى فرد، سید مرتضى نبوى ، محمدرضا باهنر، غلامحسین امیرى و سـیـدمـحـسـن بهفر پایه گذارى شد. افراد این گروه بتدریج افزایش ‍ یافت و به طور رسـمـى از وزارت کـشـور مـجـوز فـعـالیـت دریـافـت نـمـود. در حـال حـاضـر، دبیر کل آن محمدرضا باهنر است و توسط یک شوراى پانزده نفره اداره مى شـود. افـراد شـنـاخـتـه شـده آن ، مـحـمـود احـمـدى نـژاد، داوود دانـش جـعـفـرى ، عـلى یوسف پـوراردل ، مـحـمدرضا هاشمى گلپایگانى ، سیدمصطفى میرسلیم و محمدکاظم سیفیان مى باشند.210

ارگـان رسـمـى ایـن گـروه هـفـتـه نـامـه ((جـام )) مـى بـاشـد. در حـال حـاضـر چند نفر از شوراى مرکزى آن مسئولیت چند مقام مهم اجرایى را بر عهده دارند. مـحـمـود احـمدى نژاد رئیس ‍ جمهور، داوود دانش جعفرى ، وزیر اقتصاد و دارایى و محمدرضا بـاهـنـر، نـائب رئیـس اول مـجـلس شوراى اسلامى مى باشد. نبوى ، هاشمى گلپایگانى ، مـیـرسـلیـم و سـیـفـیـان هم در گذشته در مسند وزارت و مقامهاى اجرایى مهم مسئولیت داشته اند.211
4 ـ 3 گروههاى دیگر اصول گرا

عـلاوه بـر گـروهـهـاى مـهـم و تـاءثـیـرگـذار جـنـاح اصـول گـرا، گـروهـهـاى دیـگـرى نـیـز جـزو این جناح هستند. از جمله : جامعه زینب ، جمعیت ایـثـارگـران انـقـلاب اسـلامـى ، انـجمن اسلامى پزشکان ، جامعه اسلامى اصناف و بازار تـهران ، جامعه اسلامى فرهنگیان ، انجمن اسلامى فارغ التحصیلان شبه قاره هند، جامعه اسـلامـى دانـشـگـاهـیان ، جامعه اسلامى کارمندان ، اسلامى ورزشکاران ، جمعیت زنان انقلاب اسـلامـى ، جـامـعـه اسـلامـى دانـشـجـویـان ، انـجـمـن اسـلامى روزنامه نگاران مسلمان ، چکاد آزاداندیشان ، جمعیت فدائیان اسلام ، آبادگران ایران اسلامى ، و آبادگران جوان .212

هر یک از این گروهها داراى پایگاه طبقاتى و قشر بندى اجتماعى خاص خود مى باشند که در جـریـان انـتـخـابات افراد و هواداران خود را وارد انتخابات مى کنند. اگر چه به ظاهر بـه نـظر مى رسد که هر یک از این گروهها براى مردم ناشناخته مى باشند و طرفداران زیادى ندارند، اما وقتى این گروهها در کنار یکدیگر قرار بگیرند، مى توانند بر روند انتخابات تاءثیر بگذارند.
4. گونه شناسى فعلى جناح اصول گرا براى انتخابات مجلس

آنـچـه در حـال حـاضـر تـحـت عـنـوان جـنـاح اصـول گـرایـى در جـامـعـه مـشـاهـده مـى شـود شامل سه مفهوم متفاوت با مصادیق مختلف ، به شرح زیر مى باشد:

بـخـشـى از ایـن مـفـهـوم بـه ((گـفـتـمـان اصـول گـرایـى )) اطـلاق مـى شـود کـه در مـقـابـل تـجـدید نظر طلبان و منحرفین از آرمانهاى انقلاب اسلامى قرار گرفته و سطح وسیعى از جامعه کنونى ما را مى پوشاند.

در لایـه دوم مـفـهـوم اصـول گرایى به گروههایى همانند جامعه روحانیت مبارز، مؤ تلفه و... اطلاق مى شود که در برابر جریان موسوم به چپ مذهبى ، اصلاح طلبان ، افراطیون سـاخـتـار شـکـن ، مـوضـع گـیـرى مـى کـنـنـد و بـا رویـکـرد بـه اصـول انـقـلاب و شـعارهاى اصیل آن ، نظیر عدالتخواهى ، خدمت صادقانه ، وفادارى به قـانـون اسـاسـى و التـزام عـملى به ولایت مطلقه فقیه پا به عرصه فعالیت سیاسى گذاشته اند. امّا در شیوه ها و راهکارها، داراى سلایق مختلف و متعددى هستند.

سـومـیـن مـصـداق ایـن مـفـهـوم ، جـنـاح حاکم بر دولت و مجلس شوراى اسلامى است که حتّى بـعضى دایره آن را فقط به دولت نهم محدود مى کنند ؛ زیرا گروههاى غیر همسو، منتقد و غیر همراه دولتِ دکتر محمود احمدى نژاد را اصول گرا نمى دانند.

امـّا واقـعـیـتـهـاى سـیـاسـى کـشـور نـشـان مـى دهـد کـه مـعـتـقـدیـن بـه گـفـتـمـان اصـول گـرایـى ، طـیـف وسـیـعـى از جـامعه را در بردارد که فراتر از افراد، گروهها و احـزاب مـى بـاشـد. در مـیـان مثل جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز تهران قـرار دارنـد کـه خـود را حـزب نـمـى دانـنـد و مـوضـعـى فـرا حـزبـى را دنبال مى کنند.

در طیف میانى ، گروههاى با سابقه اى مثل حزب مؤ تلفه اسلامى و جامعه اسلامى مهندسین دیـده مـى شوند که ضمن داشتن موضع اصول گرایى سیاسى ، داراى تجارب ارزنده در مدیریت کشور و ملاحظات سیاسى خاص خویش مى باشند. این دو گروه در عین اختلاف نظر بـا بـخـشـهـاى جـوان تـر اصـول گـرا، وفـادارى خـود را بـه انـقـلاب و اصول گرایى ثابت کرده اند.

در بـخـش جـوان جـناح اصول گرا یا بخشهاى نوین آن ، اختلافات بیشترى وجود دارد. در این طیف آبادگران ایران اسلامى وجود دارد که خود به دو گروه آبادگران مجلس ‍ شوراى اسـلامـى و آبـادگـران جـوان شـوراى شـهـر تـهـران تـقـسـیـم شده اند. به عبارت دیگر، اصـول گـرایـان شـامـل هـواداران دولت احـمـدى نـژاد، مـنـتـقـدیـن دولت او و اصـول گـرایـان اصـلاح طـلب یـا هـوادار دکـتر محمدباقر قالیباف ، شهردار تهران مى باشند.

بـر ایـن اسـاس ، اصـول گـرایـان در حـال حـاضـر شامل چند طیف عمده مى باشند که عبارتند از:

1 ـ 4. اصـول گـرایـان سـنـتـى : این طیف شامل افراد، گروهها و احزاب و تشکلهاى سنتى اصول گرا مى باشند که در دوره هاى گذشته با عناوین مختلفى همانند راست ، محافظه کـار، جـامـعـه روحـانـیـت مـبـارز و تـشـکـلهاى همسو، جبهه پیروان خط امام و رهبرى ، شوراى هـمـاهـنـگـى نـیـروهـاى انـقـلاب اسـلامـى ، آبـادگـران ایران اسلامى و یا شوراى هماهنگى اصـول گـرایـان ، در رقـابـتـهـاى انـتـخـابـاتـى حـضـور فـعـّال داشـتـه اند. مهم ترین گروهها، احزاب و تشکلهاى تصمیم گیرنده این طیف ، جامعه روحانیت مبارز تهران ، حزب مؤ تلفه اسلامى ، جامعه اسلامى مهندسین و انجمن هاى اسلامى اصـنـاف و بـازار تـهـران مى باشند. چهره هایى همچون على اکبر ناطق نورى ، محمدرضا باهنر، حبیب اللّه عسگراولادى نقش آفرینان اصلى این طیف بوده اند.213

2 ـ 4. اصـول گـرایـان تـحـول خـواه : ایـن طیف شامل افراد، گروهها، احزاب و تشکلهایى هـمچون آبادگران ایران اسلامىِ مجلس شوراى اسلامى ، جمعیت ایثارگران انقلاب اسلامى و اصـول گرایان اصلاح طلب مى باشند. چهره هاى شاخص این طیف ، محمدباقر قالیباف ، حسین فدایى ، احمد توکلى و الیاس نادران مى باشند.214

شـوراى شهر، جمعیت خدمتگذاران جوان ، رایحه خوش خدمت و دیگر حامیان دکتر محمود احمدى نـژاد مـى باشند. چهره هاى برجسته این طیف ، مهندس مهدى چمران ، صادق محصولى ، حیدر مصلحى ، مهرداد بذرباش و... هستند.

4 ـ 4. اصـول گرایان مستقل : این طیف شامل بخشى از نمایندگان مجلس هفتم از فراکسیون اکـثـریـت مـى بـاشـنـد کـه بـا جـدا شـدن از ایـن فـراکـسـیـون بـه عـنـوان ((اصـول گـرایـان مـنـتـقـد)) و یـا ((اصـول گـرایـان مـستقل مجلس ))، مشهور شدند. مهم ترین چهره هاى این طیف ، محمد خوش چهره ، عماد افروغ ، سعید ابوطالب ، حسن سبحانى ، محمود محمدى ، هادى ربانى و... مى باشند.215
5 . اصول و مبانى فکرى اصول گرایان

اصـول گـرایان براى هماهنگى بیشتر و شرکت در انتخابات هشتمین دوره انتخابات مجلس شـوراى اسـلامـى و حـفـظ اکـثـریـت خـود در مـجـلس آیـنـده و کـامـل کـردن هـدفـهـایـى کـه مورد نظر آنهاست ، اقدام به انتشار منشور خود نموده و در آن اصـول و مـبـانـى فـکـرى خـود را مـشـخـص کـرده انـد. عـلاوه بـر ایـن ، چـنـد دلیـل دیـگـر را مـى تـوان عـامـل مـشـخـص کـردن اصـول و مـبـانـى فـکـرى اصول گرایى عنوان کرد:

1. تـعـریـف اصـول گـرایى و ویژگیهاى و شاخصهاى آن در بیانات مقام معظم رهبرى در سال 1385.

2. اعلام سال 1386 به عنوان سال اتحاد ملى و انسجام اسلامى توسط مقام معظم رهبرى ؛

3. تجربه موفقیتهاى انتخابات شوراهاى دوم ، مجلس هفتم و ریاست جمهورى نهم و موفقیت نسبى در انتخابات شوراهاى سوم با لیستهاى چندگانه .

اصول و مبانى فکرى یا منشور اصول گرایى عبارتند از:

1. تـوسـعـه و عـمـق بـخـشـى بـه اسـلام فقاهتى بر پایه فقه جعفرى و کارآمدى دین در عرصه حکومت و هویت اسلامى ؛

2. اعـتـقـاد به حاکمیت ولایت مطلقه فقیه به عنوان وجه مشروعیت اداره جامعه و قانونگذارى (ولایت مدارى )216

مردم سالارى دینى ؛

4. تقدم منافع و خرد جمعى بر مصالح و تصمیمات فردى و باندى ؛

5. عـدالتخواهى و ایجاد فرصتهاى برابر و کم کردن فاصله و مقابله با فقر، فساد و تبعیض در جامعه ؛

6. استقلال خواهى در ابعاد سیاسى ، فرهنگى ، اقتصادى و... در جامعه ؛

7. تثبیت آزادى و آزاداندیشى در عرصه اندیشه ، بیان ، قلم و مقابله با آزادیهاى خطرناک غربى ؛

8. تقویت خودباورى و اعتماد به نفس در زمینه هاى علوم و فنون و جهاد علمى و تولید علم ؛

9. اصـلاح و تـصـحـیـح روشـهـا و نـیـز نـوگـرایـى در روشـهـا و طـرح رویـکـرد اصول گرایى مصلحانه ؛

10. تـلاش در جـهـت تـحـقق دولت نمونه اسلامى و با شکوه اقتصادى و تطبیق مقررات با شرع مقدس اسلام ؛

11. بـهـره گـیـرى از فـرصـتـهـاى بـیـن المـللى ، مـنطقه اى وقوّتهاى ملى با تکیه بر عقل ، ایمان ، علم و تبدیل کردن تهدیدات و آسیبها به فرصتها و قوّتها؛

12. اعـتـقـاد بـه اصـول دیـگرى چون حق باورى ، قانونمدارى ، وحدت ، ارتقاء، معرفت ، بـصـیـرت و مـعـنـویـت در جـامـعـه ، رفـاه ، امـنـیـت و آسـایش حداکثرى مردم و ساده زیستى و پاکدامنى مسئولان کشور.217

بـه نـظـر مـى رسـد که جریان اصول گرایى با تعیین منشور خود و تعیین حدود و ثغور اصول گرایى به دنبال اهداف زیر مى باشد:

1. افزایش آستانه تحمل نیروهاى طرفدار و احزاب و گروههاى وابسته به خود؛

2. جلوگیرى از ریزش نیروها و جذب و سازماندهى دوباره آنها؛

3. کـنـار گـذاشـتـن الگـوهـاى دیـگـر در مـورد جـنـاح اصول گرا؛

4. سـازماندهى و مهندسى فضاى سیاسى کشور پس از پشت سر گذاشتن دوره شکنندگى ائتلافها در درون جناح اصول گرا؛

5 . خـنـثـى کـردن تـلاش کـسـانـى کـه در صـدد هـمـسـان کـردن اصول گرایى با حرکتهاى انحرافى طالبانیسم و بنیاد گرایى مى باشند.

را دارند.
6 . عملکرد جناح اصول گرا

از آنـجـا کـه بـررسـى عـمـلکـرد اصـول گـرایـان از قـبـل از انـقـلاب تـا امروز از حوصله یک مقاله خارج است لذا در این بخش از مقاله مى خواهیم بـه ایـن نـکـتـه تـوجـه کـنـیـم کـه عـمـلکـرد ایـن جـنـاح قـبـل و بـعـد از دوم خـرداد 1376 چـگـونـه بـوده اسـت و چـه مـوفـقـیتهایى کسب کرده و چه شکستهایى متحمل شده است ؟ براى سهولت ارائه مطلب و به جهت تغییراتى که این جناح در راهـبـردهـا و تـاکـتـیـکـهـاى خـود در زمـانـهـاى مـخـتـلف داده اسـت ، عـملکرد آن را به دوره قبل از دوم خرداد و بعد از آن تقسیم کرده و مورد بررسى قرار مى دهیم .
1 ـ 6 . عملکرد جناح اصول گرا قبل از دوم خرداد 1376

اولیـن انـشـعـاب جـریـان خـط امـام (ره ) در فـروردیـن 1367 اتـفـاق افـتـاد.بـه هـمـیـن دلیل عملکرد جناح اصول گرا از همین تاریخ مورد بررسى قرار خواهد گرفت ؛ زیرا تا ایـن زمـان هـمـواره یـک لیـسـت مـشـتـرک تـوسـط ایـن جـریـان ارائه مـى شـد. امـا در اواخـر سـال 1365 بـر سـر اینکه چه کسانى در لیست انتخابات تهران قرار بگیرند، اختلاف پـیـش آمـد و آقـاى کـروبـى بـه عـنوان اینکه بعضى از دوستانش از لیست خارج شده اند، اعـتـراض کـرد و بـه هـمـراه دوسـتـان خـود ((مـجـمـع روحـانـیـون مـبـارز تـهـران )) را تـشـکـیل داد. بنابراین ، مجمع روحانیون مبارز براى سراسر کشور لیست جداگانه اى از جـامـعـه روحـانیت مبارز تهران ارائه داد. هر چند که بیشتر افراد دو لیست مشترک بودند اما مـجـمـع روحـانـیـون مـبـارز کـه در آن زمـان بـا عـنـوان جناح چپ مشهور بود، توانست اکثریت کـرسـیـهاى مجلس شوراى اسلامى را به دست آورد و جامعه روحانیت مبارز را در اقلیت قرار دهـد. نـتـیجه اینکه جامعه روحانیت مبارز در اولین اقدام انتخاباتى خود مجبور شد شکست را بـپذیرد. علاوه بر این ، در سال 1368 هاشمى رفسنجانى از ریاست مجلس استعفا داد تا بـه عـنـوان نـامـزد ریـاسـت جـمـهـورى در انـتـخـابـات شـرکـت کـنـد. بـه هـمـیـن دلیـل در انـتـخـابـات هـیـاءت رئیـسـه مـجـلس ، آقـاى کـروبـى بـه عـنـوان رئیـس و رسـول مـنـتـجـب نـیـا و اسـداللّه بـیـات بـه عـنـوان نـواب اول و دوم مـجـلس انـتـخـاب شـدنـد. بـدیـن تـرتـیـب ، سـه سال باقى مانده مجلس سوم هم در دست مجمع روحانیون بود.218

عـنـوان نـامـزد ریـاسـت جـمـهـورى مـعـرفـى کـردنـد، امـّا بـر خـلاف مـیـل جـنـاح چـپ ، هـاشمى اکثریت اعضاى دولت خود را از جناح راست معرفى کرد و این باعث نـارضـایـتى جریان چپ شد. چنین اقدامى از آقاى هاشمى منطقى به نظر مى رسد، چرا که ایـشـان خود عضو شوراى مرکزى جامعه روحانیت مبارز تهران بود.219 بنابراین ، جامعه روحانیت موفقیت نسبى در دولت آقاى هاشمى به دست آورد.

در انـتـخـابـات چـهـارمـیـن دوره مـجـلس شـوراى اسـلامـى در سـال 1371 جـنـاح اصـول گـرا یـا راسـت آن روز، بـا شـعار ((اطاعت از رهبرى ، حمایت از هـاشـمـى ))، اکـثـریت قریب به اتّفاق کرسیهاى مجلس شوراى اسلامى را از آن خود کرد. بـدیـن شـکـل ، اولیـن موفقیت کامل این جناح به دست آمد و آقاى ناطق نورى به عنوان رئیس مـجـلس و مـحـمـد یـزدى و حـسـن روحـانـى بـه عـنـوان نـائب رئیـس اوّل و دوم انتخاب شدند و جناح چپ در اقلیت قرار گرفت .220

اصـول گـرایـان در انـتـخـابـات پـنـجـمین دوره مجلس شوراى اسلامى باز هم موفق شدند اکـثـریـت مـجـلس را بـه دسـت آورنـد و قـوه مـقـنـنـه را در اخـتـیـار داشـتـه بـاشـنـد. امـّا قـبـل از بـرگـزارى انـتـخـابـات ایـن دوره ، بـیـن جـنـاح راسـت و اصول گرا و جناح میانه ، یعنى طرفداران هاشمى رفسنجانى اختلافاتى بروز کرد که مـنجر به جدایى آنها و تشکیل حزب کارگزاران سازندگى شد. جناح میانه و چپ در مجلس پـنـجـم ائتـلاف کـرده و اقـلیـت مـهـمـى را تـشـکیل دادند که همین امر زمینه ائتلاف آنها را در انتخابات بعدى فراهم کرد.221

در انـتـخـابـات ریـاست جمهورى سال 1376، جناح چپ و میانه با یکدیگر متحد شد و آقاى سـیـد محمد خاتمى را به عنوان نامزد خود معرفى کردند. آقاى خاتمى توانست با اختلاف فاحش آقاى ناطق نورى نامزد جناح مقابل را شکست دهد. در نتیجه ، جناح راست قوه مجریه را هم به رقیب خود واگذار کرد.222
2 ـ 6 . عملکرد اصول گرایان بعد از دوم خرداد

پس از پیروزى حجة الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمى در دوم خرداد 1376، طرفداران او موسوم به جناح دوم خرداد یا جناح اصلاح طلب شدند و جناح راست یا محافظه کار هم به اصـول گـرا شـهـرت یـافـت . رقـابـت این دو جناح از این به بعد وارد مرحله جدیدى شد، زیـرا، اصـلاح طـلبـان بـا تـرکـیـب طـیـفـهـاى مـخـتـلف ، بـسـیـارى از اصـول و ارزشـهـاى سـاخـتـارهـاى نـظـام جـمـهـورى اسـلامـى شـدنـد. اصـول گـرایـان هـم بـا تـوجـه بـه ویـژگـیـهاى خود، چون دفاع از ارزشهاى اسلامى ، انـقـلابى و نظام جمهورى اسلامى را وظیفه شرعى ، قانونى و اعتقادى خود مى دانستند، در مـقـابل اصلاح طلبان وارد رقابتهاى انتخاباتى شدند تا دوباره قوه مجریه را به دست گـیـرنـد و مـجـلس شـوراى اسـلامـى را هـم حـفـظ کـنـنـد. بنابراین ، در این قسمت به طور جداگانه به عملکرد این جناح در انتخابات بعدى اشاره مى شود.

1 ـ 2 ـ 6 . انـتـخـابـات اولیـن دوره شـوراهـاى شـهـر و روسـتا: یکى از وعده هاى مهم آقاى خـاتـمى در تبلیغات انتخابات ریاست جمهورى ، برگزارى انتخابات شوراهاى اسلامى شهر و روستا بود که از ابتداى پیروزى انقلاب اسلامى ، انجام نشده بود. این انتخابات کـه مـیـدان دیـگـرى بـراى رقـابـت اصـول گـرایـان و اصـلاح طـلبـان بـود، در سـال 1377 بـرگـزار شـد و اصـلاح طـلبـان تـوانـسـتـنـد در بیشتر شهرها و از جمله در پـایـتـخـت اکـثـریـت را بـه دسـت آورنـد. البـتـه اصول گرایان هم در بعضى از شهرهاى کـوچـکـتر توانستند نمایندگانى در شوراها داشته باشند ولى آنچنان که انتظار داشتند، موفق نبودند.223

2 ـ 2 ـ 6 . انـتـخـابـات شـشـمـیـن دوره مـجـلس شـوراى اسـلامـى : دومـیـن مـیـدان رقـابـت اصـول گـرایـان و اصـلاح طـلبـان در مـرحـله جـدیـد، انـتخابات دوره ششم مجلس شوراى اسلامى بود. در این انتخابات که در سال 1379 برگزار شد، اصلاح طلبان توانستند اکـثـریـت مـجـلس شـوراى اسـلامـى را نـیـز بـه دسـت گـیـرنـد و در مـقابل ، اصول گرایان آخرین سنگرشان را نیز که بدان امید بسته بودند از دست دادند. تـا ایـن زمـان ، جـناح اصلاح طلب ، هم قوه مجریه ، هم قوه مقننه و هم شوراهاى اسلامى را بـه دسـت آورده و جـنـاح اصـول گـرا را از صحنه نهادهاى انتخابى خارج کرده بود.224 طـبـیـعـى بـود کـه ایـن مـسـاءله خـوشـایـنـد اصـول گـرایـان نـبـاشـد و آنـان را بـه تاءمل در روشهاى بازگشت به قدرت وادارد.

3 ـ 2 ـ 6 . انـتـخـابـات دومـیـن دوره شـوراهـا: هـر چـنـد اکـثـریـت شـوراى اسـلامـى دوره اوّل در تهران در دست جناح اصلاح طلب بود، امّا در این دوره اختلافات شدیدى بین طیفهاى مـخـتـلف اصـلاح طـلب بـه وجود آمد و سرانجام هیاءت داورى که ریاست آن را وزیر کشور دولت اصـلاحـات ـ مـوسـوى لارى ـ بـر عـهـده داشـت شـوراى شـهـر تـهـران را منحل کرد.

بـراى انـتـخـابـات دوره جـدیـد شـوراهـا، جـمـعـى از نـیـروهـاى چـهـار تـشـکـل مـهـم اصـول گـرا، شـامـل حـزب مـؤ تلفه اسلامى ، جامعه اسلامى مهندسین ، جامعه اسلامى پزشکان و جمعیت بر نیروهاى این جریان ، بر اثر شکست در انتخابات گذشته ، چـاره انـدیـشـى کـنـنـد. عـلاوه بـر ایـن ، آنـهـا بـا عـبـرت گـیـرى از حـوادث تـلخـى مـثـل مـاجـراى 18 تـیـر 1378 ـ کـوى دانـشـگـاه تهران ـ مصمم شدند در حوزه هاى نظرى ، سـاختارى و رفتارى خود تجدید نظر کرده ، این جریان را بازسازى و نوسازى کنند. در پـایـان ایـن نـشـسـت ، دوازده نـفـر از افـراد فـعـّال ایـن جـمـع ، شـامل محمود احمدى نژاد، محمدرضا باهنر، حسین فدائى ، على دارابى ، على اکبر پرورش ، مـنـوچـهر متکى ، علیرضا شمیرانى ، حبیب اللّه عسگراولادى ، حمیدرضا ترقى با عنوان ((شـوراى هـمـاهـنـگـى نـیـروهـاى انـقـلاب اسـلامـى )) مـامـور بـرنـامـه ریـزى بـراى اصول گرایان شدند.225

بـا نـزدیـک شـدن بـه انـتـخـابـات دومـین دوره شوراهاى اسلامى شهر و روستا، این شورا تـصـمـیـم گـرفـت بـا عـنوان تازه اى وارد این انتخابات شود. سرانجام نام ((آبادگران ایرانِ اسلامى )) به تصویب رسید و قرار شد که دکتر محمود احمدى نژاد و حسین فدایى مـسـئولیـت انـتـخـاب نـامـزدها و هدایت تبلیغات انتخاباتى را در تهران و مراکز استانها و شهرهاى مهم را بر عهده بگیرند.226

در بـیـستم بهمن ماه 1381 در بحبوحه تبلیغات گروههاى شناخته شده سیاسى ، تعدادى از اصـول گـرایـان گـمـنـام بـا نـام ((ائتلاف آباد گران ایران اسلامى )) جهت حضور در شوراى شهر تهران ، اعلام موجودیت کردند. مهندس مهدى چمران برادر شهید مصطفى چمران ، اسـتـاد رشـتـه مـعـمـارى دانـشـکـده فنى دانشگاه تهران ، شاخص ترین فرد این گروه و سخنگوى آن بود.

چـمراه ((انتخابى آگاهانه ، عملکردى مسئولانه و شهرى آباد)) را به عنوان شعار محورى ایـن گـروه مـطـرح کـرد. علاوه بر این سخنگوى آبادگران در میثاق پنجگانه آن ، التزام به قانون اساسى و ولایت فقیه را محکم ترین سند وفاق ملى خواند. تلاش براى از بین بـردن تـبـعیض و گسترش فرهنگ عدالتخواهى ، ترجیح منافع ملّى بر منافع شخصى و سـیـاسـى ، صـداقـت در گـفـتـار و سـلامـت در عـمـل و پـاى بـنـدى بـه روال مـنـطـقـى تـصـمـیـم گـیـرى جـمـعـى و احـتـرام بـه نـظـر اکـثـریـت را از اصول دیگر میثاق آبادگران نامید.227

سرانجام ائتلاف آبادگران توانست 64 درصد از کرسیهاى شوراهاى شهر و روستا را در سـراسـر کـشـور تـصـاحـب کـند. در تهران نیز تمامى پانزده نفر اصلى اعضاى شورا از شهردارى تهران ، محمود احمدى نژاد را به دلیل سوابق خوب مدیریتى و دکتراى مهندسى عـمـران کـه پـایـان نامه اش ، حمل و نقل و ترافیک تهران بود، به عنوان شهردار تهران بـرگـزیـدند. وى با توجه به سوابق و تجربه مدیریتى به عنوان فرماندار خوى و اسـتـانـدار اسـتـان اردبـیـل ، در تـهـران نـیـز مـوفـقـیـتـهـاى زیـادى کـسـب نـمـود کـه مـورد استقبال مردم این شهر قرار گرفت .228

4 ـ 2 ـ 6 . انتخابات هفتمین دوره مجلس شوراى اسلامى : شکست سنگین و غیر منتظره اصلاح طـلبان در انتخابات دومین دوره شوراهاى شهر و روستا باعث اختلاف بین گروههاى مختلف ایـن جـریـان شـد و هـر یـک از آنـهـا، دیـگـرى را مـسـئول ایـن شـکـسـت مـعـرفـى مى کرد. امّا اصـول گرایان با عنوان ائتلاف آبادگران با توجه به پیروزى در انتخابات شوراها بـا لیـسـت واحـد پا به عرصه انتخابات گذاشت و توانست با قاطعیت به پیروزى دست یابد و 210 کرسى مجلس شوراى اسلامى را از آن خود کند.229

5 ـ 2 ـ 6 . انـتـخـابـات نـهـمـیـن دوره ریـاسـت جـمـهـورى : بـه اعـتـقـاد تـمـامـى تـحـلیـل گـران و نـاظـران بـى طـرف ، انتخاباتِ نهمین دوره ریاست جمهورى یکى از مهم ترین و کثرت گرایانه ترین انتخابات برگزار شده ریاست جمهورى پس از پیروزى انـقـلاب اسـلامـى بـود؛ زیـرا نـیـروهاى سیاسى کشور از میزان راءى و محبوبیت خود آگاه شـدنـد. در ایـن دوره هـر یـک از طـیـفـهـاى دو جـریـان سـیـاسـى نـامـزد خـود را در دور اوّل معرفى کردند. اصلاح طلبان افرادى مانند مصطفى معین ، مهدى کروبى ، اکبر هاشمى رفـسـنـجـانـى و مـهرعلیزاده را وارد کارزار انتخابات کردند تا وزن سیاسى خود را مورد سنجش قرار دهند.

در جـنـاح اصـول گـرا هـم انـشـعـابـها و ائتلافها به گونه اى دیگر رقم خورد. شوراى هـمـاهـنـگـى نـیروهاى انقلاب اسلامى ، سرانجام پس از برگزارى چهارماه جلسات مستمر و مداوم ، راءى به نامزدى دکتر على لاریجانى داد. براساس میثاق نامه این شورا، هر یک از نـامزدهاى اصول گرا که حایز بالاترین امتیاز مى شد باید از سوى شورا معرفى و آن فـرد نـامـزد هـمـه اصول گرایان بوده ، بقیه به نفع وى کناره گیرى مى کردند. اما در عـمـل چـنـیـن اتّفاقى رخ نداد؛ زیرا بعضى از نامزدها به نحوه امتیازبندى و راءى گیرى اعـتـراض داشـتـند. به همین دلیل ، پس از کناره گیرى محسن رضایى و على اکبر ولایتى ، دکـتـر مـحـمـود احـمـدى نـژاد و دکتر محمدباقر قالیباف نیز در صحنه رقابت انتخاباتى بـاقـى مـانـدنـد و در کـمال ناباورى ، در دور دوم انتخابات ، همه نیروهاى اصلاح طلب ، میانه رو، نهضت آزادى ، بعضى از طیفهاى اصول گرا، حزب همبستگى ، حزب مردم سالارى ، اعضاى ارشد حزب مؤ تلفه اسلامى ، ملى ـ مذهبیها، بعضى از اعضاى جامعه مدرسین حوزه عـلمـیـه قـم و چهره هاى مطبوعاتى ، هنرى ، ورزشى و... از آقاى هاشمى رفسنجانى حمایت کـردنـد. امـا در جـنـاح مـقـابـل ، نـمـى تـوان از هـیچ حزب یا گروه خاصى نام برد که با صـراحـت و بـه طـور شـفـاف از نـامـزدى دکـتـر احـمـدى نـژاد حمایت یکپارچه و قاطعى به عمل آورده باشد. حتى در طیفهایى همچون حزب مؤ تلفه اسلامى ، جامعه اسلامى مهندسین ، جـمـعـیـت ایـثـارگـران انـقـلاب اسـلامـى و ائتـلاف آبـادگـران هـم نـیـروهـایـى بـودند که تمایل به پیروزى هاشمى رفسنجانى داشتند.230

نـتـیـجـه ایـنـکـه مـى تـوان گـفـت در ایـن انـتـخـابـات اصـول گـرایـان چـه در مرحله اوّل و چه در مرحله دوم خوب عملکرد نکردند. زیرا در مرحله اوّل نـتـوانـسـتند بر فرد واحدى اجماع نظر پیدا کنند و همه از آن حمایت کنند. در مرحله دوم نـیز اصول گرایان دچار اشتباه دیگرى شده ، باز هم از آقاى محمود احمدى نژاد به طور کـامـل حـمـایـت نـکـردنـد. ایـن در حـالى بـود کـه آقـاى هـاشـمـى رفـسـنـجـانـى در مـرحـله اوّل در لیـست اصول گرایان قرار نداشت . بنابراین ، در مرحله دوم همه طیفها، گروهها و احـزاب اصـول گـرا بـایـد از نـامـزد اصـول گـرا کـه مـحمود احمدى نژاد بود، حمایت مى کردند.

6 ـ 2 ـ 6 . انـتـخـابـات سـومین دوره شوراها و خبرگان رهبرى : در این دوره از انتخابات ، جـریـان اصـول گـرا، شـورایـى مـوسـوم بـه ((شـوراى هـمـاهـنـگـى نـیـروهـاى انقلاب )) مـتـشـکـل از هـفـت نـفـر شـامـل احـمـدى نـژاد، حـداد عـادل ، فـدایـى ، زاکانى ، باهنر، چمران ، عـسـگـراولادى تـشـکـیـل دادند تا براى انتخابات خبرگان رهبرى و شوراها لیست یکپارچه مـعرفى کنند. براى انتخابات خبرگان ، اعضاى شورا با اجماع نظر تصویب کردند که از لیـسـت جـامـعـتـین ، ـ جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین ـ حمایت کنند. اما براى نامزدهاى شـوراى شـهـر تـهـران بـه تـوافـق کـامـل نـرسـیـدنـد. بـه هـمـیـن دلیـل اصـول گـرایـان با سه لیست جداگانه با عنوان ((رایحه خوش خدمت ))، ((ائتلاف بزرگ اصول گرایان )) و ((اصول گرایان اصلاح طلب )) وارد انتخابات شدند.231

نـتـیـجـه لیـسـتـهاى متعدد آن شد که اصول گرایان نتوانستند همانند دوره گذشته شورا، توانستند چهار نفر از نامزدهایشان را به شورا بفرستند.

در ایـن انـتـخـابـات اصول گرایان دچار چند اشتباه فاحش شدند که نتیجه آن را به عینه دیـدنـد. اشتباه اول این بود که سه لیست ارائه کردند و همین باعث پراکندگى راءى آنان شـد. اشـتـباه دوم آنها این بود که طرفداران جناب آقاى دکتر احمدى نژاد رئیس جمهور، نام مهدى چمران را از لیست خود حذف کردند. این در حالى بود که مهندس ‍ چمران شاخص ترین فرد اصول گرایان در انتخابات شوراها و رئیس شوراى

شـهـر دوم بـود و نـقـش مـؤ ثـرى در انـتـخـابات جناب آقاى احمدى نژاد به عنوان شهردار تـهـران و ریـاسـت جـمـهـورى داشـت . اشـتـباه سوم هم این بود که عده اى از افراد گمنام و شناخته نشده و امتحان پس نداده را به مردم معرفى کردند و چون مردم آنها را نمى شناختند راى خود را به اسم دیگرانى که مى شناختند به صندوقها ریختند.

7. قوّتها و ضعفهاى اصول گرایان در آستانه انتخابات هشتم مجلس

در آسـتانه انتخابات هشتمین دوره مجلس شوراى اسلامى مى توان مهم ترین نقاط قوت این جناح را چنین برشمرد:

1. اعتقاد و التزام به اصول و ارزشهاى انقلاب و نظام جمهورى اسلامى ایران ؛

2. عـدم وجـود اخـتـلاف بـنـیـادى و تـاکـتـیـکـى در زیـر مـجـمـوعـه گـروهـهـاى اصول گرا؛

3. توجه به مطالبات واقعى مردم و پاسخگویى به آنها به دور از سیاسى کارى ؛

4. طـرح گـفـتـمـان عـدالتـخـواهـى در جـامـعـه و مـطـالبـه گـرى افـکـار عـمـومـى از اصول گرایان ؛

5 . بهره مندى از اعتماد، پشتوانه و رضایت عمومى مردم ؛

6 . اتکا به پشتیبانى مراجع ، روحانیت متعهد و نخبگان متدین جامعه ؛

7. اعـتـقـاد راسـخ بـه اسـتـراتـژى مقاومت و ایستادگى ملى در دستیابى به منافع ملى در عرصه بین المللى ؛

8 . تلاش براى حفظ ارزشهاى دینى در عرصه مدیریت اجرایى کشور؛

9. حاکمیت یکدست اصول گرایى در قواى مجریه و مقننه ؛

10. شکستهاى راهبرد آمریکا در منطقه و افزایش اهمیت جایگاه ایران در میان کشورهاى مسلمان ؛

و دفاعى ؛

12. حمایتهاى قوّى و مستمر رهبرى نظام از اصول گرایى ؛

13. ایـجـاد جـبـهـه مـتـحـد اصـول گـرایـى ، تـدویـن مـنـشـور و تشکیل گروه 6 + 5 به عنوان روش اجرایى تصمیم گیرى آنها.

اما جبهه اصول گرایان در عین داشتن نقاط قوّى ، داراى ضعفهایى نیز مى باشد که باید در مدت باقى مانده به انتخابات مجلس شوراى اسلامى در رفع آنها اقدام کند.

بعضى از این ضعفها چنین اند:

1. ضـعـف رسـانـه اى تـاثـیـرگـذار بـر افـکـار عـمـومـى ، ایـن در حـالى است که جریان مقابل در این مورد خیلى خوب عمل مى کند؛

2. عدم انسجام و یکپارچگى در ارائه دیدگاههاى اقتصادى واحد در میان نخبگان و گروههاى اصول گرا؛

3. عدم اجماع نظر در انتصاب مدیران اجرایى و سیاستهاى اجرایى ؛

4. عـدم آمـادگـى بـراى رقـابـت زودرس تـبـلیـغـاتـى بـه دلیل حضور در عرصه هاى اجرایى ؛

5. تـشـکـیـل گـروهـهـاى جـدیـد اصـول گـرا مـثـل اصـول گـرایـان مستقل ، حزب الله مجلس ‍ و...؛

6. تشدید روند افزایش قیمتها و افزایش تورم و نارضایتى مردم از این روند؛

7. بـروز اخـتـلاف بـیـن شـهـردارى تـهـران و دولت در طـرحـهـایـى مثل مونوریل و مترو.

8 . راهبرد اصول گرایان براى انتخابات هشتمین دوره مجلس

اصـول گـرایـان بـراى پـیروزى در انتخابات 24 اسفند 1386 مجلس شوراى اسلامى و حـفـظ ایـن نهاد مهم قانونگذارى و نظارتى کشور، راهبردهایى در نظر گرفته اند تا از این طریق به هدف خود برسند. برخى از مهم ترین این راهبردها بدین قرارند:

1. تـشـکـیـل ائتـلاف فـراگـیـر جـبـهـه اصـول گـرایـان بـا حـضـور هـمـه طـیـفـهـاى اصول گرا در کشور براى حفظ اکثریت مجلس شوراى اسلامى ؛

2. جلوگیرى از تشتت و چند دستگى در میان اصول گرایان ؛

3. تلاش در جهت ارائه لیست واحد اصول گرایان در همه حوزه هاى انتخابیه با روش ‍ 4. تـدویـن اسـتـراتـژى انـتـخـابـات و تـعـیـیـن مـعـیـارهـاى ارزیـابـى بـراسـاس اصل شایسته سالارى با شاخصهاى صلاحیت فردى ، مقبولیت اجتماعى و کارآمدى ؛

5 . تقویت تعامل مناسب بین مجلس و دولت و کاهش نسبى اختلافات میان آن دو؛

6 . عدم تخریب چهره هایى چون آقایان هاشمى ، خاتمى و کروبى ؛

7. بهره گیرى از حمایتهاى مقام معظم رهبرى از جریان خود در کشور؛

8 . اصرار بر پیشبرد گفتمان عدالتخواهى و کاهش فاصله طبقاتى ؛

9. مـانـور تـبـلیـغـاتـى بـر روى دسـتـاوردهـاى دولت اصـول گـرا در عـرصـه داخلى و خارجى ، مثل موفقیت در غنى سازى و گزارش آژانس مبنى بر عدم انحراف ایران از انرژى هسته اى صلح آمیز.
نتیجه گیرى

بـا تـوجـه بـه شـرایـط حساس نظام جمهورى اسلامى ایران در عرصه داخلى و خارجى ، انـتـخـابـات هـشـتـمین دوره مجلس شوراى اسلامى موقعیت منحصر به فردى یافته ، اهمیت و حـساسیت هاى مهمى براى کشور و نیز هر دو جناح سیاسى آن دارد. در اینجا اهم این موارد را برمى شماریم :

1. جـنـاح اصول گرا و دولت نهم هنوز در آغاز ایجاد تغییر و تحولات اساسى هستند. این تغییرات علاوه بر اینکه به زمان بیشترى نیاز دارند، نیازمند نوعى هماهنگى ، همسویى و هـم بـاورى در قـواى نـظـام نـیـز هـسـتـنـد. از ایـن رو، وجـوه مـجـلس هـمـسـو بـا دولتـِ اصـول گـرا در آیـنـده فـرصـت طـلایـى بـراى دولت پـیـش خـواهـد آورد امـّا در صـورت تـشـکیل مجلس ناهمسو، چالشهایى بین آنها به وجود خواهد آمد. علاوه بر این ، کسب اکثریت کـرسـیـهـاى مـجـلس آیـنـده از سـوى اصـول گـرایـان مـمـکـن اسـت مـنـجـر بـه تـداوم چـهار سال دیگر ریاست جمهورى اصول گرا شود.

2. جـنـاح دوم خـرداد یـا اصـلاح طـلب نـیـز در صدد کسب قدرت در مجلس آینده براى ایجاد تـغـیـیـر در قـوه مـجـریـه مى باشد. تشکیل یک مجلس اصلاح طلب در آینده و بهره مندى از ابزارهاى قانونى براى تضعیف تحولات اصول گرایى مى تواند منجر به چالش جدّى بین مجلس و دولت نهم شده و زمینه را براى پیروزى نامزد اصلاح طلبان در مى باشد.

3. فـضـاى سـیـاسـى تـهـدیـدآمیز دشمنان نظام جمهورى اسلامى و نقش مشارکت حداکثرى و مـجـلس اصـول گـراى هـمـگـام بـا دولت نـهـم ، مـى تـواند نقش اساسى در بازدارندگى تهدیدات خارجى و بویژه تهدیدات ایالات متحده امریکا داشته باشد.

4. تـحـلیـل وضـعـیـت و تـبـیـیـن شـرایـط و مـوقـعـیـت نـظـام جـمـهـورى اسـلامـى در حـال حاضر، یکى از رسالتهاى فرماندهان ، مدیران ، هادیان سیاسى و فرهیختگان سپاه مـى بـاشـد. تـبـیـین موقعیت و جایگاه عزت مندانه جمهورى اسلامى ایران در منطقه و جهان و حـاکـمـیـت گـفـتـمـان اصـول گرایى در کشور، اقتدار داخلى و خارجى نظام را ارتقاء خواهد بـخـشـیـد و به همان اندازه دشمنان منطقه اى و بین المللى ایران ناامید و سرافکنده خواهند شد.
پى نوشتها:

75. بـراى آشـنایى بیشتر با این مطلب ر.ک : صحیفه امام ، ج 15، ص 368، 23، 7 و ج 14، ص 186، 455، 187 و نـیز بیانات مقام معظم رهبرى 5/7/68، 28/7/68، 7/9/68، 21/5/71، 9/7/78.

76. جامعه مدرسین از آغاز تا کنون ، ص 18، مرکز اسناد و انقلاب اسلامى .

77. صحیفه امام ، ج 19، ص 305 و ج 1، ص 412 و ج 3، ص 407.

78. همان ، ج 3، ص 331.

79. همان ، ج 21، ص 273 ـ 293.

80. همان ، ج 11، ج 12 و ج 13 (نامه ها و احکام امام در بهار و تابستان 58).

81. همان ، ج 19، ص 302. 82. همان ، ج 21، ص 367.

83. بیانات در دیدار با جامعه مدرسین ، 24/3/68.

84. هـفـتـه نـامـه افـق حـوزه ، 16/8/86، ش 166، ص 6. (بـه نقل از آقاى محمد یزدى ) و نیز ر.ک : بیانات رهبرى 30/6/73.

85. هـیـاءت هـاى مـؤ تـلفـه اسـلامـى ، بـادامـچـیـان و بـنـایـى (انـتـشـارات عـروج سال 62)، ص 151.

86. صحیفه امام ، ج 1، ص 229.

87. همان ، ج 1، ص 82 و 93.

88. هـمـان ، ج 18، ص 275. و نیز ر.ک ، ج 3، ص 310، 334، 359 و ج 5، ص 421 و 422.

89. همان ، ج 19، ص 182.

90. دیدار با جمعى از بازاریان تهران ، 4113/70.

91. صحیفه امام ، ج 1، ص 191.

92. همان ، ج 2، ص 255 و 278.

93. همان ، ص 437.

94. همان ، ج 13، ص 307.

95. همان ، ج 10، ص 493.

96. پیام به گردهمایى ـ انجمن هاى اسلام دانشجویان ، 10/5/77.

97. بیانات در دیدار با دانش آموزان و دانشجویان ، 13/8/81.

98. احـزاب و جـنـاح هاى سیاسى ایران امروز، ص 243، عباس شادلو، تهران ، انتشارات گستر، 1379.

99. صحیفه امام ، ج 15، ص 271 و ج 16، ص 103.

.100 همان ، ج 15، ص 271.

101. همان ، ج 20، ص 139.

102. احزاب و جناح هاى سیاسى ایران امروز، ص 246.

103. خـاطـرات مـانـدگـار از زنـدگى شهید بهشتى ، مرتضى نظرى (دفتر نشر فرهنگ اسلامى ، چاپ اول ، 1378) ص 199 ـ 200.

104. صحیفه امام ، ج 7، ص 178 و ج 15، ص 18.

105. همان ، ج 18، ص 411، ج 21، ص 287 و ج 18، ص 211.

106. بیانات در دیدار با جامعه روحانیت مبارز تهران ، 31/3/68.

107. صحیفه امام ، ج 5، ص 165، ج 6، ص 104 ؛ ج 2، ص 308، 489؛ ج 3، ص 114 و 262، 475.

108. هـمـان ، ج 8، ص 60، 455؛ ج 9، ص 210، 344، 345، 453 ؛ ج 10، ص 53، 54.

109. همان ، ج 10، ص 406ـ411 ؛ ج 11،ص 232 و کتاب عوام و خواص از دیدگاه امام ، ص 108.

110. امـام جـریـان دکـتر شریعتى را صریحا تاءیید یا تکذیب نکرد، ولى این جریان را دسـتـاویـزى بـراى رژیـم شـاه دانـسـت تـا قـشـر جـوان دانـشـگـاهـى را در مقابل حوزویان قرار دهد. از این رو تلاش ایشان این بود که همه اقشار جامعه را به وحدت و توجه به مسیر انقلاب دعوت کند. (ر.ک : صحیفه امام ، ج 3، ص 206 ؛ ج 4، ص 237؛ ج 7، ص 424 و 410 ؛ ج 8، ص 460 و 534؛ ج 9، ص 43. و نـیـز ر.ک : صـحـیـفـه دل (2)، ص 100، واحـد خـاطـرات مؤ سسه آثار امام ، به کوشش حمید بصیرت منش و احمد میریان )

111. بیانات مقام معظم رهبرى ، 18/6/69، 21/5/71، 22/2/77.

112. تـحـولات سـیـاسـى اجـتـمـاعـى ایـران ، دکـتـر مـجتبى مقصودى ، (انتشارات روزنه ، 1380)، ص 203 و 204.

113. همان ، ج 3، ص 487.

114. همان ، ج 5، ص 346 و 385 و 417 و 425.

115. همان ، ج 17، ص 422.

116. بیانات رهبرى در دانشگاه صنعتى شریف ، 1/9/78.

117. ر.ک : صحیفه امام ، ج 9، ص 298، 311، 317، 342، 372 ؛ ج 14، ص 352.

118. تحولات سیاسى ، اجتماعى ایران ، ص 180.

119. صحیفه امام ، ج 3، ص 439.

120. ر.ک : هـمـان ، ج 4، ص 412، 438 ؛ ج 5، ص 71 ـ 72؛ ج 6، ص 362 ؛ ج 7، ص 367 ؛ ج 13، ص 51 ـ 52.

121. همان ، ج 13، ص 209.

122. همان ، ج 14، ص 449 ـ 475.

123. جـریـان هـا و جـنـبـش هـاى مـذهـبـى سـیـاسـى ایـران ، ص 199، رسول جعفریان .

124. صـحیفه امام ، ج 4، ص 128؛ ج 5، ص 58 و 59. شهید بهشتى در خاطرات خود مى گـویـد: ((سـه مـاه قـبـل از پـیـروزى انـقـلاب اسـلامى یکى از بزرگان نهضت آزادى خدمت حضرت امام در پاریس مى روند تا ایشان را قانع کند که اگر شوراى سلطنت باشد و یک آزادى انـتـخابات هم باشد، مبارزه تا همین جا ختم شود و امام بر ایران تشریف بیاورند.)) خاطرات ماندگار از زندگى شهید بهشتى ، ص 172.

125. صحیفه امام ، ج 14، ص 438.

126. همان ، ج 15، ص 30؛ ج 14، ص 458 و 262؛ ج 15، ص 32 و ج 19، ص 116.

127. همان ، ج 20، ص 479 ـ 482.

128. همان ، ج 1، ص 290 و 291؛ ج 5، ص 198.

129. همان ، ج 14، ص 437.

130. بـراى آشـنایى بیشتر با دیدگاه هاى امام در این موضوع . ر.ک : آمریکا از دیدگاه امام (انتشارات زمزم هدایت ، 1374) ص 117 - 129.

131. براى آشنایى بیشتر با دیدگاه هاى رهبرى در این موضوع ر.ک : آمریکا از دیدگاه مقام معظم رهبرى (انتشارات محدث ) ص 119 ـ 124.

132. تـاریـخ سـیـاسـى بـیـسـت و پـنج ساله ایران (غلامرضا نجاتى ، انتشارات رسا، تهران ، 1371) ج 1، ص 393 ـ 399.

133. ر.ک : صـحـیـفه امام ، ج 8، ص 143 ؛ ج 10، ص 460 و 461؛ ج 17، ص 278؛ ج 18، ص 255 ـ 256.

134. همان ، ج 17، ص 304 ؛ ج 19، ص 456.

135. همان ، ج 14، ص 342 و 343.

136. همان ، ج 15، ص 139.

137. همان ، ج 17، ص 413 و 427؛ ج 19، ص 182 و 435.

138. ر.ک بیانات معظم له 11/4/68، 8/4/70، 10/2/82.

139. پیام رهبرى به مناسبت انفجار در حرم امام رضا(ع ) 30/3/73.

140. بیانات در دیدار با دانشجویان ، 23/12/76.

141. صحیفه امام ، ج 10، ص 337 و نیز رک ، همان ، ص 520.

142. ر.ک ، هفته نامه صبح صادق ، ش 139، ص 14، 2/7/86.

143. ر.ک ، صحیفه امام ، ج 3، ص 71 ـ 75.

144. همان ، ص 76.

145. ر.ک ، همان ، ص 368، 395.

146. ر.ک هـمـان ، ج 20، ص 136، 145، 186 ؛ ج 21، ص 330 و 331 و نـیـز ر.ک رنـجنامه حاج سید احمد خمینى ، اردیبهشت 68، و نیز ر.ک خاطرات سیاسى آقاى رى شهرى ، مرکز مطالعات و پژوهش هاى سیاسى 69.

147. ر.ک پیام مقام معظم رهبرى خطاب به مردم اصفهان ، 24/2/77

148. بـراى آشـنـایـى بـیشتر با عملکرد و افکار این جریان انحرافى . ر.ک جریان ها و سـازمـان هـاى مـذهبى سیاسى ایران ، (رسول جعفریان ، مؤ سسه فرهنگى دانش و اندیشه معاصر، چاپ چهارم ، 1383) ص 295 ـ 332.

149. ر.ک : صحیفه امام ، ج 7، ص 179، 183، 192؛ ج 11، ص 334، 526؛ ج 14، ص 325.

150. ر.ک : هـمـان ، ج 18، ص 242، 252؛ ج 16، ص 288؛ ج 19، ص 67 و 302؛ ج 21، ص 447.

151. بیانات در دیدار با دانشجویان دانشگاه شهید بهشتى ، 22/2/82.

152. صحیفه امام ، ج 21، ص 278.

153. ر.ک : همان ، ج 11، ص 236؛ ج 18، ص 314؛ ج 21، ص 279.

154. همان ، ج 21، ص 278.

155. ر.ک : بیانات رهبرى ، 9/11/68، 26/1/70، 7/11/81.

156. ر.ک : صـحیفه امام ، ج 1، ص 18؛ ج 7، ص 261؛ ج 18، ص 511 و 512؛ ج 20، ص 232، 367، 495، 116.

157. بـراى آشـنـایـى بیشتر ر.ک : تاریخ جامع بهائیت (بهرام افراسیابى ، انتشارات سخن )، ص 5 ـ 35 ؛ و نیز ر.ک : بهائیت به روایت تاریخ ، ص 15 ـ .23

158. زنـدگـى و مـبـارزات آیـت اللهـى ، (تـدویـن دکـتر محمدباقر وثوقى ، مرکز اسناد انقلاب اسلامى ، چاپ اول 1386) ص ‍ 116.

159. صحیفه امام ، ج 1، ص 237.

160. همان ، ج 17، ص 460 ـ 461.

161. همان ، ج 20، ص 350.

162. همان ، ج 21، ص 80.

163. همان ، ج 2، ص 323؛ ج 15، ص 455.

164. بـیـانـات در جـمـع روحـانـیون شیعه اهل سنت و شیعه سیستان ، خراسان ، مازندران ، 5/10/68.

165. صحیفه امام ، ج 21، ص 281.

166. همان ، ج 20، ص 24.

167. نشریه آبادى ، 15/7/81، روزنامه کیهان ، 6/2/82.

168. ر.ک : صحیفه امام ، ج 2، ص 299 ـ 300.

169. همان ، ص 357.

170. روزنامه اعتماد ملى ، 27/6/84، خاطرات آقاى محتشمى پور.

171. براى نمونه ر.ک : صحیفه امام ، ج 21، ص 13، 14، 477، 580.

172. خاطرات ماندگار، ص 266 ـ 268. 173. صحیفه امام ، ج 15، ص 201.

174. ر.ک : همان ، ج 16، ص 169ـ173.

175. بـیـانـات در دیـدار بـا اعـضـاى هـیـات مرکزى نظارت بر انتخابات مجلس شوراى اسلامى ، 4/12/70.

176. ر.ک : صحیفه امام ، ج 3، ص 395، ج 9، ص 282، 331؛ ج 16، ص 111 ؛ ج 17، ص 194.

177. ر.ک : همان ، ج 16، ص 314، 362؛ ج 17، ص 262؛ ج 20، ص 320 ؛ ج 21، ص 326.

178. ر.ک : بیانات رهبرى ، 11/4/68، 23/4/68 ،1/11/71، 23/6/74، 28/1/75.

179. بیانات در جمع اعضاى ستاد سالگرد امام ، 10/3/84

180. ر.ک حـدیث ولایت ، ج 1، ص 83 ؛ ج 64، ص 293؛ ج 8، ص 140 و پیام سالگرد امام ، 14/3/69.

181. بـیـانـات در دیـدار با اعضاى ستاد سالگرد امام ، 10/3/84. 182. ر.ک : بیانات رهبرى در دیدار با مردم قم ، 19/10/84

183. ر.ک : صحیفه امام ، ج 21، ص 26 ـ 28.

184. همان ، ص 47.

185. سـنـد ایـن مـطلب فهرست جلد اول و دوم حدیث ولایت (مجموعه سخنرانى ها و پیام ها و دیـدارهـاى مـقـام مـعـظـم رهـبرى ) است که جامعه مدرسین ، جامعه روحانیت مبارز، ائمه جمعه و جـمـاعـات و سایر نهادهاى انقلابى و روحانى با مقام معظم رهبرى بیعت نمودند اما نامى از ایـن جـریـان سـیـاسـى روحـانى نیست ، البته برخى از اعضاى مجمع روحانیون مبارز به عـنـوان اشـخـاصـى حقیقى یا حقوقى با زیر مجموعه هاى خود در نهادهاى مختلف با رهبرى بیعت داشته اند، اما کلیه اعضاى مجمع تحت عنوان این نام ملاقاتى در تابستان 68 و بیعت با رهبرى همانند سایر جریانات سیاسى همسو با انقلاب و امام نداشته اند.

186. بیانات رهبرى در جمع اعضاى هیات دولت ، 5/6/80.

187. بیانات در جمع اعضاى مجلس خبرگان رهبرى .

188. ر.ک بیانات رهبرى ، 5/6/80، 18/10/82، 2/1/83.

189. بیانات در دیدار با انجمن اهل قلم ، 7/11/81.

190. بیانات در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه کرمان ، 19/2/84.

191. ر.ک : صحیفه امام ، ج 15، ص 97؛ ج 17، ص 222؛ ج 21، ص 440 و 465.

192. ر.ک شـریـعـتـمدارى در دادگاه تاریخ ، ص 154 ـ 178، سید حمید روحانى ، دفتر اسناد انقلاب اسلامى ، 1361.

193. صحیفه امام ، ج 10، ص 309 ؛ ج 11، ص 174 ـ 177 و 200 ـ 202، 212، 526، 527.

194. بیانات رهبرى در دیدار مسئولان صدا و سیماى استان هاى کشور، 7/12/70.

195. صحیفه امام ، ج 14، ص 462.

196. ر.ک بیانات مقام معظم رهبرى ، 18/3/68، 8/4/70، 4/9/70.

197. ر.ک : آمـریـکـا از دیـدگاه امام خمینى ،(پژوهشکده اسلامى سپاه ، 1378)، ص 324 ـ 326.

198. ر.ک : آمریکا از دیدگاه مقام معظم رهبرى ، 232 ـ 235.

199. بـراى آشـنـایـى بـیشتر با دیدگاه هاى امام و رهبرى ر.ک عوام و خواص از نگاه امام خمینى ، پژوهشکده تحقیقات اسلامى سپاه و نیز سخنرانى مقام معظم رهبرى خرداد ماه 75 در جمع فرماندهان لشکر 27 محمدرسول الله (ص ).

200. ر.ک : صـحـیـفه امام ، ج 15، ص 368؛ ج 17، ص 446 ـ 447 ؛ ج 21، ص 93 ؛ ج 19، ص 160 و نـیـز آسـیب شناسى انقلاب اسلامى از نگاه امام خمینى (انتشارات یاقوت ، 1379) فصل هفتم .

201. ر.ک : بیانات مقام معظم رهبرى ، 15/7/77، 7/4/78، 8/5/78، 9/7/78، 15/5/82.