ماریبل باهیا

ادبیات هر ملت، محملی برای شیوه های گوناگون بیان است و یکی از این شیوه ها که برای ایجاد تعاملی شایسته مخاطب به کار می رود، گفتار تعارف آمیز است که نوع و شیوه های ارائه آن در هر زبان، با زبان دیگر، متفاوت است و افزون بر آن، این شیوه گفتار، نمایانگر ویژگی های اجتماعی، فرهنگی و مذهبی ملت ها نیز هست؛ بنابراین، حفظ این ویژگی ها در برگردان این گفتار از زبانی به زبان دیگر، یکی از مشکلاتی است که مترجمان همواره با آن، مواجه می شوند؛ زیرا بسیاری از منتقدان و نظریه پردازان حوزه ترجمه، معتقدند ترجمه پذیری یا ترجمه ناپذیری متن ادبی، با توانایی مترجم در انتقال عوامل فرازبانی، از جمله واقعیت های فرهنگی و باورهای یک ملت، ارتباطی تنگاتنگ دارد. یکی از آثار ادبی و داستانی فارسی که در آن، استفاده از گفتار تعارف آمیز در چهارچوب آداب و رسوم ایرانیان، به خوبی تصویر شده، داستان مهمان مامان، اثر هوشنگ مرادی کرمانی است که در سال 2007 میلادی، ماریبل باهیا آن را به زبان فرانسه ترجمه کرد. در این مقاله، مسائلی همچون چگونگی برگردان گفتار تعارف آمیز با توجه به ضرورت انتقال ابعاد فرهنگی موجود در اثر با تأکید بر نظریه های ژرژ مونن، تأثیر شناخت عوامل فرازبانی در ترجمه پذیری اثر، انتقال و تعامل های فرهنگی ناشی از برگردان اثر، و چگونگی رفتار مترجم با پیچیدگی های زبانی و معنایی این شیوه گفتار را در ترجمه فرانسوی این داستان بررسی کرده ایم.