واژگان دانشگاهی

در این مقاله، می کوشیم با نگاهی انتقادی کمبود توجه به واژه پژوهی در متون دانشگاهی را بررسی کنیم و با بررسی ابعاد مختلف این موضوع، چشم انداز روشنی از پیش زمینه ها، مسیرها و موانع موجود در این حیطه را ارائه کنیم. در این راستا، تمرکز این مقاله هم بر کمبود پژوهش درمورد زبان علمی فارسی است و هم بر کم توجهی پژوهش ها به زبان آموزان فارسی زبان. ابتدا تصویری کلی از اهمیت یادگیری و تسلط بر ابعاد مختلف واژگان در زبان دانشگاهی را بررسی می کنیم و درادامه، برخی از پیکره ها و لیست های واژگانی پراهمیت را معرفی می نماییم که در ادبیات تحقیق وجود دارند. پس از تبیین اهمیت و ضرورت پژوهش در این حوزه، کوشیدیم تصویری چندبعدی از زوایای مختلف پژوهشی ارائه کنیم که باید مطمح نظر پژوهشگران این حوزه باشد و مورد بحث قرار گیرد. در این میان، مباحثی چون همنشینی واژگان، زنجیره های واژگانی، نوسانات واژگانی درون متنی و بین متنی و برخی موضوعات دیگر را بررسی کردیم و درنهایت، برخی از چالش ها و موانعی را که پیش روی تحقیق در این حوزه قرار دارند معرفی نمودیم.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان حضور واژگان دانشگاهی کاکسهد (2000) در پیکره ای از کتب رشته آموزش زبان انگلیسی است. واژگان دانشگاهی کاکسهد که شناخته شده ترین فهرست واژگان دانشگاهی موجود است، برای کمک به فراگیری واژگان دانشگاهی دانشجویان رشته های مختلف کاربرد دارد. در این پژوهش، پس از طی چند مرحله، پیکره ای با حجم بیش از 11 میلیون واژه مستخرج از کتابهای درسی گرایش آموزش زبان انگلیسی ایجاد گردید. پیکره 13عنوان درسی را با میزانی برابر از واژه در هر درس دربرمی گیرد. در مرحله دوم، با استفاده از نرم افزار میزان پوشش واژه های دانشگاهی در سراسر پیکره مورد تحلیل قرارگرفت. نتایج نشان می دهد که واژگان دانشگاهی کاکسهد 13/11 درصد از کل پیکره را پوشش می دهند. این رقم از رقم بدست آمده در بسیاری از رشته های دیگر بیشتر است. پوشش فهرست کاکسهد در هر یک از زیرپیکره ها نیز مورد بررسی قرارگرفت و تفاوت قابل توجهی بین همپوشانی فهرست با هریک از دروس مشاهده شد.