تعاونی های پره

ماهی گیری یکی از زیربخش های مهم کشاورزی قلمداد می شود. در این زیربخش بیش از 100 میلیون تن از انواع آبزیان در هر سال تولید می شود که در تغذیه و رفاه نوع بشر نقش مؤثری دارد و وسیلة امرار معاش بیش از 200 میلیون نفر را فراهم می سازد. در زمان حاضر در صید ساحلی دریای خزر الگوی بهره برداری تعاونی وجود دارد که به تعاونی های پره مشهورند. استان گیلان با بیشترین شاغل در بخش صید ساحلی و کمترین میزان میانگین صید پنج ساله پرچالش ترین استان ازلحاظ عملکرد تعاونی های پره است. این مقاله درصدد است با اولویت بندی ابعاد مؤثر بر مدیریت صید ساحلی پایدار، دریابد که کدام بعد وضعیت بهتری ازلحاظ پایداری دارد و در ادامه با رتبه بندی شهرستان های استان دریابد که کدام یک از شهرستان ها ازلحاظ وضعیت ایده آل مدیریت صید ساحلی پایدار وضعیت بهتری دارند. وزن های محاسبه شده ازطریق تکنیک تحلیل مؤلفه های اصلی نشان می دهند که بعد سیاستی بالاترین وزن را در میان شاخص های مدیریت صید ساحلی پایدار تعاونی های پره دارد. با توجه به نتایج پژوهش، شهرستان لنگرود ازلحاظ مدیریت صید ساحلی پایدار کمترین فاصله را با وضعیت ایده آل دارد. شایان ذکر است که شهرستان های تالش و آستارا ناپایدارترین شهرستان های استان از نظر صید ساحلی هستند.

تعاونیها از نادر تشکلهای مشارکتی هستند که با استقبال نسبتاً وسیع کشورهای مختلف جهان روبه رو شده اند. براساس اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز بخش تعاون یکی از پایه های نظام اقتصادی کشور قلمداد گردیده و در اصل 43 هم ضمن تأکید بر انسان محوری اقتصاد و تحقق اهداف عدالت اجتماعی، بر بخش تعاونی تأکید ویژه ای شده است. یکی از مهمترین عوامل مؤثر در موفقیت تعاونیها و توسعه فعالیت آنها، همکاری و مشارکت اعضای آن است. براین اساس تحقیق حاضر با هدف ارزیابی تأثیر مشارکت صیادان عضو تعاونیهای پره استان گیلان در عملکرد اقتصادی این تعاونیها در سال 1386-87 انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل 2610 نفر عضو از میان 40 تعاونی بوده که  با  روش نمونه گیری تصادفی ساده و طبقه ای و با استفاده از فرمول شارپ و کوکران، 407 نفر از بین 14 تعاونی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار اصلی اندازه گیری داده ها، پرسشنامه است و در کنار آن به اسناد مالی تعاونیهای نمونه هم استناد گردید. اعتبار پرسشنامه توسط استادان راهنما و مشاور و نیز متخصصان موضوعی و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ تأیید شد.نتایج نشان می دهد که بین مشارکت و سن رابطه ای وجود ندارد، اما بین مشارکت و سواد، سابقه عضویت، مبلغ سهام، آگاهی از اصول و ارکان تعاونی، رضایتمندی از مدیریت تعاونی، شرکت در کارگاهها و کلاسهای آموزشی- ترویجی و مجامع عمومی و نهایتاً بین عملکرد اقتصادی و مشارکت ( از نظر اعضا و اسناد مالی) رابطه وجود دارد. از میان این متغیرها شرکت در کارگاهها و کلاسهای آموزشی- ترویجی بیشترین رابطه را با مشارکت داشته اند به طوری که مقدار ضریب همبستگی در این مورد در حد متوسط (47/0=r) و در بقیه موارد در حد ضعیف (30/0 r ) بوده است. همچنین مقدار ضریب همبستگی در کلیه موارد به جز در مورد سن و سابقه عضویت، مثبت (رابطه مستقیم) به دست آمد.