تجارت درون صنعت

علی رغم توجه ویژه نظریه های مرسوم تجارت بین الملل به بهره وری، در مدل های جدید تجارت کمتر به این عامل مهم توجه شده است. در این راستا، مقاله حاضر به بررسی اثر بهره وری کل عوامل تولید بر تجارت درون صنعت پرداخته است. برای این منظور، بر اساس آخرین اطلاعات در دسترس، داده های تجارت خارجی و وی ژگی های خاص صنایع برای 16305 ک ارگاه صنعتی بالای 10 نفر کارکن کشور طی دوره ی زمانی 1382-1386 در سطح تجمیع 4 رقم طبقه بندی ISIC اندازه گیری، پالایش و پردازش شده است. نتایج برآورد مدل های داده های تابلویی نشان می دهد بهره وری کل عوامل تولید اثر مثبت بر تجارت درون صنعت صنایع کارخانه ای ایران دارد. همچنین بر اساس سایر نتایج این مقاله، تمایز محصول و صرفه های ناشی از مقیاس، اثر مثبت و معنادار بر تجارت درون صنعت صنایع کارخانه ای ایران دارند. در چهارچوب نتایج به دست آمده در این تحقیق، توصیه می شود ضمن توجه به عوامل مؤثر بر تجارت درون صنعت، ارتقای بهره وری عوامل تولید صنایع و توسعه تولید بخش صنعتی مورد توجه ویژه قرار گیرد.

با افزایش تعاملات بین المللی و استفاده از فن آوری های تولیدی مشابه در سطح بین الملل، تجارت درون صنعت میان کشورها به یک موضوع مورد توجه نظریه پردازان اقتصادی تبدیل شده است و توجه به یک محصول تولیدی غیرنفتی که دارای مزیت نسبی باشد، می تواند سهم بالایی در رشد تجاری کشورها داشته باشد. یکی از صنایع کاربردی و موثردر رشد تجاری ایران، صنعت سیمان است. بنابراین هدف از این پژوهش، بررسی عوامل موثر بر تجارت درون صنعت ایران با شرکای تجاری منتخب در صنعت سیمان در سال های 1401-1388 با روش داده های ترکیبی می باشد. متغیرهای اثرگذار شامل شاخص لیندر، انتشار دی اکسیدکربن، ارزش افزوده بخش صنعت، مسافت جغرافیایی و نرخ ارز حقیقی است.با توجه به نتایج، شاخص انتشار دی اکسیدکربن، تاثیر منفی بر تجارت درون صنعتِ سیمان برای ایران و شرکای تجاری دارد و بین تمام متغیرهای بررسی شده، بزرگ ترین ضریب را دارد. همچنین رابطه بین تجارت درون صنعت با ارزش افزوده بخش صنعت و مسافت جغرافیایی مثبت بدست آمد و متغیرهای لیندر و نرخ ارز نیز دارای اثر غیرمعناداری بر تجارت درون صنعت شده اند.