پسابرنامه ریزی

در آغاز هزارة سوم متون برنامه ریزی از مفاهیم پیش بینی، آینده نگری و کشف آینده عبور کرده و به حوزة آینده پژوهی و آینده نگاری رسیده است. در برنامه ریزی توسعة منطقه ای، شناسایى عدم قطعیت هاى آینده و فرض های بنیادینى که برنامه هاى بلندمدت بر پایة آن ها طراحی شده است، از مهم ترین زمینه های شناسایى مشکلات و چالش های پیش روى سندهاى توسعه اى است. پسابرنامه ریزی نیز موفقیت یا عدم موفقیت سیاست و برنامة تدوین شده در افق زمانی آینده را ارزیابی می کند. برنامه ریزی فرض بنیاد (ABP) یکی از روش های پسابرنامه ریزی است که می توان به کمک آن برنامه های پابرجا و انطباق پذیر تهیه کرد. این تحقیق از نظر نوع تحقیق، ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی است و از نظر ماهیت بر اساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. برای جمع آوری اطلاعات ابزار پرسشنامه و فن دلفی به کار گرفته شده است و پرسشنامه ها صرفاً از متخصصان توسعه و برنامه ریزی که به مسائل توسعة منطقه احاطه دارند، تکمیل شده است. به این ترتیب میزان همبستگی میان هر راهبرد با عدم قطعیت ها با استخراج نظرهای خبرگان از دو پرسشنامه (پرسشنامة راهبردها، پرسشنامة عدم قطعیت ها) محاسبه شد. نتایج مطالعه نشان داد بهره گیری از روش برنامه ریزی فرض بنیاد، می تواند در برنامه های توسعة منطقه ای به کار گرفته شود، که این امر به برنامه ریزان کمک می کند تا اجماع و تعهد به خروجی ها تحقق یابد. در نتیجه با بهره گیری از روش برنامه ریزی فرض بنیاد می توان ضعف ها و چشم پوشی هایی را که در برنامه های توسعة بلندمدت منطقه ای وجود دارد، شناسایی و بازبینی کرد.

در برنامه ریزی توسعه منطقه ای، شناسایى فقدان قطعیت هاى آینده و فرض های بنیادینى که برنامه هاى بلندمدت بر پایه آن ها شکل گرفته از مهم ترین زمینه هاى اصلى شناسایى مشکلات و چالش هاى پیش روى سندهاى توسعه اى است. پسابرنامه ریزی نیز به ارزیابی موفقیت یا عدم موفقیت سیاست و برنامه ریزی تدوین شده در افق زمانی آینده می پردازد. برنامه ریزی فرض بنیاد از روش های پسابرنامه ریزی است که می توان به کمک آن برنامه های پابرجا و انطباق پذیری تهیه کرد. هدف از کاربرد برنامه ریزی بر پایه فرض، کاهش تعداد شگفتی های اجتناب پذیر است. این پژوهش بر ارتباط و ارزش هر یک از راهبردها در فقدان قطعیت های آینده استان تهران در افق 1404 متمرکز شده و با هدف تصحیح راهبردهای توسعه بلند مدت استان تهران در افق برنامه صورت گرفته است. تحلیل راهبردهای بلندمدت توسعه استان تهران در حوزه مورد مطالعه اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق از نظر نوع، ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت براساس روش های جدید علم آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با استفاده ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام شده است. با توجه به ماهیت این پژوهش، در این تحقیق از روش های تصمیم گیری سلسله مراتبی، تحلیل اثرات متقابل، دلفی و در تحلیل درون دادها از نرم افزارهای مختلف MicMac، Expert Choice، SPSS بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که حوزه اقتصادی در استان دارای راهبردهای آسیب پذیری است. در نتیجه با بهره گیری از روش برنامه ریزی فرض بنیاد می توان ضعف ها و نادیده انگاری هایی که درخصوص توسعه بلند مدت استان تهران وجود دارد را شناسایی و بازبینی کرد.