تاریخ چاپ در شبه قاره

هدف : نوشته حاضر، شرحی است به معرفی و بیان نکاتی پیرامون مجموعه هفت جلدی کتاب شناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره (هند، پاکستان، بنگلادش) که به همت یکی از پیشکسوتان فهرست نویسی سامان یافته است و تدوین و نشر آن به سوابق کاری مؤلف آقای دکتر عارف نوشاهی باز می گردد؛ زیرا وی علاوه بر تجربه کار فهرست نویسی در آرشیوها و کتابخانه های متعدد، سالیانی چند با سازمان ها و نهادهای آرشیوی و کتابداری، همکاری کرده است و همه اینها سبب شده است تا او به عنوان پژوهشگر فهرست نگاری نسخه های خطی و چاپی و تصحیح و تألیف آثاری، به عنوان متخصص حرفه مند، به مقایسه آرشیوها و کتابخانه ها و شناسایی منابع مکتوب بپردازد؛ و ضمن ارائه تاریخچه ای از پیدایش ضروری فهرست نگاری در آرشیو کتابخانه های عمومی، دولتی و شخصی، به تحولات تاریخی آن هم اشاره کند و نقش عمده ای را مربوط به تاریخ کتابداری شبه قاره و ایران زمین به دست دهد. اطلاع رسانی و دستیابی پژوهشگران و علاقه مندان به آشنایی با فهرست آثار فارسی چاپ شده و مراجع آن در شبه قاره و نحوه دسترسی آنان به منابع چاپی و پدیده های علمی و دست آوردهای تاریخی در موضوعات مختلف در فراسوی مرزهای ایران. همچنین نمایاندن تاریخ چاپ آثار فارسی و نویسندگان منابع مرجع این دیار و نمایی از وضعیت زبان و ادب فارسی در گذشته تاریخی و در بخشی از تاریخ ادبیات ایران در ممالک هند و پاکستان و بنگلادش مد نظر است. روش پژوهش : به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ گردآوری و تحلیل داده ها، تحقیقات طولی، علمی و توصیفی و مقایسه ای است و با در نظر گرفتن معیار زمان و مقاطعی از ادوار تاریخی را از آغاز صنعت چاپ تا سال 2023 دربرمی گیرد و به عواملی که موجب پیدایی دگرگونی ها در صنعت نشر پدید آمده توجه دارد. نتیجه گیری : نتایج حاصل از توصیف، معرفی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره برای آگاهی اهل علم و ادب و پاسخ به نیازهای آنان و کسانی است که تمایل دارند با موضوعاتِ مختلفِ انجام گرفته در شبه قاره آشنا شوند و در تهیه پژوهش های خود استفاده کنند و نقش تألیفی بیشتری را در ارائه و تولید دانش علمی به دست آورند و قطعاً زمینه ای را برای انجام تحقیقات دیگر تقویت می کند و در نهایت، مهارت پژوهشگران را در زمینه مناسب ادبیات نظری و پژوهشی و آموزشی ارتقا می دهد و باعث توسعه مهارت های ارتباطی و همکاری و تقویت مبانی مشترک فرهنگی می شود.