سرپرستی جعفر

جعفربن ابی طالب یکی از شخصیت های برجسته در اسلام است که پیامبر(ص) نیز محبت خاصی به ایشان داشته است. از جمله چالش های مطرح در تاریخ زندگانی ایشان سپرده شدن سرپرستی او به عباس بن عبدالمطلب است. ارزیابی گزارش های مرتبط با این ادعا، مساله محوری این پژوهش است. برای رسیدن به این مهم نخست جمع آوری داده ها و بررسی اسنادی آن ها مدنظر بوده است. آن گاه مساله فقر ابوطالب به سبب عیالواری که سبب اصلی وانهادن این سرپرستی معرفی شده است مورد کاوش تاریخی قرار گرفته است و در آخر نیز چگونگی سرپرستی بررسی شده است. یافته ها نشان از آن دارند که واگذاری سرپرستی جعفر به عباس علی رغم بازتاب در چندین منبع کهن اهل سنت برگرفته از خبری است که راوی نخست آن علاوه بر آن که در زمره شاگردان ابن عباس است خود نیز در زمان واقعه نبوده است. عیالواری ابوطالب نیز به سبب کم جمعیت بودن خانواده وی و ازدواج برخی از این فرزندان پذیرفته نیست لذا نمی توان از فقر او به دلیل عیالواری سخن گفت. به ویژه آن که بررسی وضعیت مالی ابوطالب نیز نشان گر فقر او نیست. نحوه درخواست سرپرستی نیز مناسب شأن ابوطالب به عنوان ریاست بنی هاشم و از بزرگان قریش نیست. به نظر طرح این ادعا در مقابل سرپرستی پیامبر(ص) برای امام علی(ع) و در رقابت خاندان عباسی با طالبیان برای کاستن از جایگاه ابوطالب بوده است.