شفافیت بازار

امروزه بورس اوراق بهادار به عنوان بخشی از نظام مالی کشورها، یکی از شاخص های مهم ارزیابی رشد و توسعه اقتصادی محسوب می شود. از این رو شناخت ارکان این بازار و کارکرد های آن حائز اهمیت است. شرکت بورس اوراق بهادار به عنوان رکن اجرایی بازار وظایف مختلفی در انجام معاملات بازار سرمایه بر عهده دارد. امَا عدم توجه و شناخت آثار و مبانی معاملات بورسی، موجب بروز اختلاف نظر هایی درباره تفسیر و اعمال مقررات مربوط به وظایف این شرکت در قلمرو معاملات بورسی شده است. از آنجا که قواعد حقوقی کلاسیک، در اثر پیچیده شدن روابط معاملاتی قادر به تضمین و حمایت از منافع تمام گروه های درگیر در معاملات بورسی نیست و نمی تواند پاسخگوی اقتضائات و ضروریات بازار در جهت لزوم سازماندهی کارآمد منابع اقتصادی باشد، ارزیابی قواعد و مقررات موجود در خصوص مداخله شرکت بورس در معاملات می بایست با تکیه بر تئوری های اقتصادی از جمله کارایی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. لذا در این مقاله تلاش شده است با روشی تحلیلی مبانی وآثار حقوقی و اقتصادی مداخله شرکت بورس در معاملات بررسی شود.

هدف: یکی از ابزارهای رایج برای ایجاد شفافیت قبل از معامله در بازارهای مالی، دفتر سفارش های محدود است. با اینکه در زمینه دفتر سفارش های محدود مطالعات متعددی صورت گرفته، هنوز در خصوص اثر افزایش شفافیت قبل از معامله بر کیفیت بازار (نقدشوندگی و عمق بازار) اجماع نظری وجود ندارد. افزایش تعداد سطوح دفتر سفارش های محدود از 3 پله به 5 پله برای معامله گران برخط بورس اوراق بهادار تهران در اردیبهشت ماه سال 1396، این فرصت را به وجود آورد که به بررسی این موضوع در بورس تهران پرداخته شود. روش: در این پژوهش با استفاده از معیارهای اسپرد مظنه، اسپرد مؤثر، عمق بازار و انحراف معیار بازدهی، اثر شفافیت دفتر سفارش های محدود بر کیفیت بازار بر اساس رویکرد مطالعات رویدادی، بررسی شده است. یافته ها: بر مبنای یافته های پژوهش، پس از افزایش تعداد سطوح دفتر سفارش های محدود در بورس تهران، تمام معیارهای انتخاب شده، به جز عمق بازار با کاهش معناداری رو به رو بوده اند. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده از بررسی معیارهای کیفیت بازار نشان می دهد افزایش شفافیت دفتر سفارش های محدود برای معامله گران برخط در بورس ایران، به کاهش کیفیت بازار منجر شده است.