معنی شناسی توزیعی

«تأویل» از موضوعات مهم علوم قرآنی، با کاربردهای متعدد در قرآن و روایات است؛ که در میان آن ها «تأویل قرآن» به سبب ارتباط با حوزه فهم آن جایگاه مهمی دارد. با وجود این که نظریه های متفاوتی در بیان معنی تأویل در قرآن مطرح شده، آثار متعدد معاصر، نشانگر عدم بیان دیدگاهی جامع و تلاش پژوهشگران برای یافتن این معنی است. در پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، از طریق روش های معنی شناسی جدید، به معنای واژه تأویل در قرآن پرداخته می شود. به این منظور، پس از معرفی اجمالی دیدگاه های مختلف در مورد واژه تأویل در قرآن از دو روش «تحلیل توزیع پیکره ای» و «نظریه شبکه های شعاعی» برای یافتن معنای این واژه استفاده شد. بر اساس روش توزیعی، برای واژه تأویل در قرآن دو معنای کلی «رجوع به یک معیار»، و «منشأ ایجاد یک پدیده» به دست آمد؛ که معنای اخیر، خود به چهار معنا، شامل تعبیر رؤیا (منشأ ایجاد رؤیا)؛ هدف و مراد فاعل (منشأ ایجاد عمل)؛ حقایق وجودی، و مفاهیم الفاظ (منشأ ایجاد قرآن)، گسترش یافته است. در بررسی این واژه با نظریه شبکه های شعاعی نیز، واژه سرنمون «آل»، به معنای «ستون خیمه»، شبکه شعاعی معنا را برای ریشه «أول» شکل می دهد. از دستاوردهای ارزیابی نظریات تأویل با نتایج معنی شناسی واژه تأویل، حذف معنای «عاقبت» از مجموعه معانی ذکرشده برای این واژه است.