محوطه تاق بستان

تحلیل نوع مداخلات و ویژگی های آن، به عنوان راهی برای درک بهتر آثار و ارزش های تاریخی فرهنگی، در جهت تصمیم گیری متناسب حفاظتی و مرمتی است. تاق بستان به عنوان یکی از نمونه های موردی در مطالعه مداخلات صورت گرفته در آثار تاریخی ایران، نمونه ای از دخالت های انسانی در محوطه های تاریخی ایران است. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، سیر مداخلات تاق بستان براساس شواهد و مدارک کتابخانه ای و میدانی موجود، بررسی و با نظریات و مفاهیم بین المللی حفاظت و مرمت تطبیق و تحلیل شده اند. هدف از این پژوهش درک و نقد مداخله های صورت گرفته در آثار صخره ای تاق بستان و محوطه بلافصل آن ها،  برای روشن تر شدن اقدامات انجام شده و پیشگیری از خطاهای احتمالی حفاظت و مرمت های آینده است. در تحلیل یافته ها مشخص شد که در مداخلات تاق بستان، برخی از آن ها مانند مداخلات دوره قاجار، منجر به خلق یک منظر فرهنگی شده و برخی تخریبی و برخی با رویکرد اقدامات حفاظتی، سبب آشکار شدن ارزش های اثر، طی زمان شده اند. مداخله با رویکرد حفاظتی از دوره پهلوی اول آغاز و هنوز ادامه دارد؛ مداخلات سال های 1390 تا 1396 گرچه رویکرد حفاظتی داشته اند اما با نادیده گرفتن اصول حفاظت و مرمت سبب از بین رفتن شواهد و مدارک تاریخی، منظر فرهنگی، اصالت و یکپارچگی اثر و رویکردی غلط نسبت مفهوم «حداقل مداخله» و اجرای روش های مرمت با رویکرد پاکسازی تاریخی شده اند. از نتایج به دست آمده در این پژوهش، درک ضرورت برخورداری از مبانی نظری شفاف در مداخلات، مبتنی بر نظریه ها، اسناد ملی و بین المللی حفاظت و مرمت، و اهمیت تصویب آن پیش از انجام اقدامات اجرایی است.