زبان شناسی و ترجمه

ترجمه پژوهان نظریه های گوناگونی برای نشان دادن ماهیت ترجمه پرورانده اند. یکی از آنها رویکرد پسا استعماری آدم خوارانه (کانیبالیستی) است. ماجرا از این قرار است که بومیان برزیلی، در مراسمی آیینی، کشیش پرتغالی (نماد استعمار) را می خورند. بعدها از این واقعه با عنوان بیانیه آدم خواری رونمایی شد و خوردن گوشت و خون طرف مقابل در چرخشی استعاری به هضم و جذب دستاوردهای استعمارگر برای تقویت و رشد مستعمره تبدیل شد. به منظور واکاوی تأثیر قرآن بر مثنوی معنوی از دیدگاه ترجمه پسا استعماری، الگوی وینی و داربلنه مدنظر قرار گرفت؛ زیرا نظریه های پسا استعماری، اغلب رویکرد توصیفی دارند و ضروری است که با رویکردهای الگومحور و تحلیلی ادغام شوند. الگوی وینی و داربلنه ناظر به دو استراتژی ترجمه مستقیم و غیرمستقیم در مطالعات زبان شناسی و ترجمه است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مثنوی معنوی از دیدگاه پسا استعماری، شکلی از ترجمه قرآن است؛ انگیزه مولوی در استفاده از آیات قرآن، افزون بر مانایی اشعارش، ساختن آرمان شهر ادبیات فارسی است تا بدین وسیله جایگاه زبان و ادبیات فارسی را به سطح فرهنگ های برتر دنیا برساند؛ و سرانجام اینکه مولوی با وجود استفاده متناوب از راهبردهای ترجمه مستقیم و غیرمستقیم در انتقال آیات قرآن به مثنوی معنوی، نسبت به بهره گیری از برخی روش ها نظیر قرض گرفتن، مدولاسیون و تعادل علاقه بیشتری نشان داده است.