رویکرد سیستماتی

در حوزه پژوهش های کیفی، کتاب های مرجع زیادی وجود دارد که هریک به دلیلی، مشروعیت و مقبولیت مناسبی میان خوانندگان کسب کرده اند. کتاب مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه ای، به قلم اشتراس و کوربین و ترجمه ابراهیم افشار از جمله کتاب های موفقی است که در این حوزه به رشته تحریر درآمده، 9 بار به چاپ رسیده و به عنوان منبع درسی مقاطع تحصیلات تکمیلی مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله تلاش شد با رویکرد توصیفی-تحلیلی، با ذکر شواهد و مستندات و بر مبنای معیارهای ارزیابی معرفی شده از سوی شورای نقد و بررسی متون و کتب علوم انسانی، به نقد منصفانه و بدون سوگیری کتاب مذکور پرداخته شود. نقدها از دو نظرگاه شکلی و محتوایی ارائه شدند. بر این اساس، نقاط قوت اصلی کتاب، جامعیت محتوا در خصوص نظریه زمینه ای، دیدگاه منسجم و ساختارمند نسبت به موضوع و ارائه مثال های کاربردی هستند. در عین حال، این اثر نقاط قابل بهبودی دارد که از جمله مهم ترین آن ها می توان به فقدان توجه کافی به مرحله آماده سازی و ارائه گزارش پژوهش، روزآمد نشدن موضوعات به رغم تجدید چاپ های متعدد کتاب و عدم توجه به سایر روش های پژوهش کیفی اشاره داشت.