اواخر قرن نوزدهم

در اواسط قرن نوزدهم میلادی ایران شناسی، مانند یک رشته علمی در بسیاری از کشورهای اروپایی شکل گرفت. دوران جدید روابط روسیه با شرق از زمان سلطنت پترکبیر؛ یعنی اوایل قرن هجدهم میلادی صورت می گیرد. اولین کارهای علمی روسها در رشته مطالعات مشرق زمین با نام پتر کبیر ارتباط دارد. در اواخر قرن نوزدهم میلادی با ژوکوفسکی ایران شناس بزرگ روسیه، مطالعات ادبیات فارسی، به عنوان یکی از رشته های مهم علمی ایران شناسی وارد مکتب پترزبورگ روسیه شد. در قرن بیستم، بعد از انقلاب اکتبر 1917 .م در شوروی مسائل و موضوعات جدیدی در مطالعات شرق شناسی از جمله ایران شناسی مطرح شد. قبل از هر چیزی، تغییر ایدئولوژی دولتی در شوروی موجبات پیدایش روش های جدید در مطالعات ایرانشناسی را فراهم کرد. بسیاری از مسائل ایران شناسی، نه تنها آنهایی که با دوران معاصر ارتباط داشتند؛ بلکه آنهایی هم که با تاریخ و حتی فرهنگ و مطالعه منابع مکتوب گذشته ارتباط داشتند، با روش مارکسیستی و لنینیستی بررسی می شدند. در این مقاله ضمن بررسی اجمالی تاریخچه ایرانشناسی در روسیه، تلاش می شود به جایگاه ادبیات فارسی در ایران شناسی اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم روسیه پرداخته شود.