مهندسی زمین

عملیات بارورسازی ابرها که در دهه های اخیر با اهدافی هم چون مقابله با خشکسالی و کاهش آلودگی های محیطی و نیز به عنوان یکی از طرق مقابله با گرمایش زمین، درسرزمین های بسیاری از جمله ایالات آمریکا به کار گرفته شده است، تحت پوشش قوانین محلی و ایالتی است. گستردگی سرزمینی منطقه تحت پوشش هر عملیات بارورسازی، بارورسازان و افراد متاثر از این عملیات و نیز محاکم را به دلیل قوانین متفاوت ایالتی دچار تعارض و سردرگمی می نماید. فقدان قانون فدرال و عدم هم گرایی قوانین ایالتی، عامل فرار عاملین از مسؤولیت عواقب نامطلوب ناشی از بارورسازی و بی پناهی قانونی متضررین از چنین عملیاتی است. این تحقیق در پاسخ به سوال: قوانین بارورسازی ابر تا چه میزان پاسخگوی نیازهای حقوقی ناشی از این فرآیند است و چه راهکاری برای رفع نقائص احتمالی آن وجود دارد؟ و با هدف تبیین عدم کفایت قوانین موجود و ضرورت ایجاد قانون جامع در سطح فدرال، با روش توصیفی تحلیلی به بررسی مشکلات ناشی از فقدان مقررات فدرال و ایالتی بودن قوانین پرداخته و با برشماری مزایا و معایب تنظیم مقررات فدرال و نیز ارائه راه های رفع معایب و اثبات راهگشا نبودن قوانین عام مسوولیت، کفه محاسن تدوین این قانون و حکومت آن بر قوانین ایالتی را سنگین تر می یابد. هم چنین با اشاره به نواقص اجرایی قوانین موجود، ضرورت تاسیس آژانسی برای تنظیم گری، مدیریت و نظارت بر فرآیند بارورسازی ابرها را اثبات می کند.

دستکاری در آب وهوا از علوم نوبنیادی است که بسیاری از دولت ها مدت هاست از آن در راستای اهداف خویش بهره می جویند؛ اما این اقدام ها و عواقب آن، که غالباً کشورهای غیر از کشور عامل را نیز متأثر می سازد، تحت هیچ قانون ملی و فراملی قرار نگرفته و مسئولیتی متوجه عاملین نیست. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و تطبیقی در پی پاسخ به این سؤال است که با چه سازوکاری می توان معاهده ای بین المللی در خصوص الزام های مهندسی زمین و مسئولیت ناشی از آن تنظیم کرد؟ مدعای این مقاله این است شاخصه های چهار سند بین المللی کنوانسیون انمود، موافقت نامه تریپس و پروتکل مونترال و قانون ملی سیاست محیط زیست آمریکا (نپا) و مسئولیت اعمال منع نشده، می تواند الگو و ساختاری برای معاهده پیشنهادی تلقی شود. یافته های این مقاله نشان می دهد ترکیب سه مشخصه «الزام دولت ها به ارائه ارزیابی زیست محیطی طرح هایشان در قانون نپا، تعیین راه کارهای حل اختلاف در موافقت نامه تریپس و ویژگی اصل احتیاط و رویکرد پیشگیرانه و نیز صندوق چندجانبه در پروتکل مونترال» در چارچوب کلی متخذه از کنوانسیون انمود به انضمام اجتناب از مشکلات آن در مسئول دانستن دولت های عامل می تواند معاهده ای نسبتاً جامع در خصوص مهندسی زمین و مسئولیت عواقب ناشی از آن در اختیار جامعه ی بین الملل قرار دهد.

علم به خودی خود دعوی اخلاقیات و یا حل و بررسی مسائل و مشکلات اجتماعی را ندارد. از این رو به شاخه ای بین رشته ای نیاز داریم تا ضمن آگاهی از مسائلی علمی، با پیچیدگی های علوم انسانی نیز آشنا باشد. اخلاق کاربردی و اخلاق حرفه ای چنین وظیفه ای دارند و در مورد مسائل مربوط به علوم زمین، دانش "اخلاق زمین" این نقش را ایفا می کند. اخلاق زمین (Geo-Ethics) یکی از شاخه های نوظهور اخلاق حرفه ای است. در اخلاق حرفه ای بر مسئولیت ها و اولویت های اخلاقی اعضاء و صاحبان حرفه تاکید می شود. همچنین نحوه مواجهه با مسائل دشواری نظیر دوراهی های پیچیده ی اخلاقی در آن شاخه تبیین و تشریح میگردد. اخلاق زمین، فصل مشترکی است میان فلسفه، علوم زمین، اقتصاد و جامعه شناسی. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا مفاهیم پایه ای اخلاق زمین معرفی گردد و ریشه ها و تاریخچه آن مورد بررسی قرار گیرد. همچنین انجمن های بین المللی اخلاق حرفه ای به عنوان مراجعی جهانی معرفی گردیده است. از جمله مسائل اساسی اخلاق زمین می توان به ارتباط آن با جامعه و مسئولیت های اجتماعی، موضوع تغییر اقلیم و اکوسیستم حیات، بیان دوراهی های اخلاقی و مباحث مرتبط با پژوهش اشاره نمود. همچنین ارتقاء سطح اخلاقی محققین جوان و تشویق آن ها به تفکر انتقادی در خصوص مدیریت منابع زمین و تلاش برای یافتن راه حل های اجتماعی-اقتصادی در چارچوب اصول پایداری، برای نسل های آینده، از جمله مباحث کلیدی در اخلاق زمین می باشند.