تکنیک های برنامه ریزی

در برنامه ریزی های توسعه در سطح منطقه ای، شناخت و درک تفاوت موجود میان مناطق از حیث برخورداری آن ها از امکانات و زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. با عنایت به مبحث مطرح شده، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی – تحلیلی در پی آن است تا ضمن مشخص کردن وضعیت توسعه یافتگی شهرستان های استان کرمانشاه به لحاظ شاخص های مختلف توسعه با استفاده از دو شاخص HDI و موریس نتایج این دو شاخص را با هم مقایسه نماید و در نهایت به بررسی تحلیل جمعیتی توسعه یافتگی در سطح استان با استفاده از آزمون پیرسون بپردازد. در این پژوهش برای نشان دادن بهتر وضعیت فضایی توسعه ی شهرستان ها در دو شاخص HDI و موریس، نقشه های مربوطه با استفاده از نرم افزار Arc GIS ترسیم شده اند. جامعه آماری پژوهش شامل 14 واحد اداری (شهرستان) استان کرمانشاه می باشد. 55 متغیر مورد استفاده در این پژوهش، طوری انتخاب شده اند که بر تمام جنبه های توسعه شهرستان ها تأکید دارند. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که شهرستان های استان به لحاظ توسعه در وضعیت مناسبی به سر نمی برند، زیرا در سطح استان هیچ شهرستانی در خوشه اول و دوم (توسعه یافتگی بسیار بالا و بالا قرار ندارد)، همچنین مقایسه دو شاخص پژوهش بیانگر آن است که شاخص موریس وضعیت توسعه یافتگی شهرستان ها را بهتر نشان می دهد؛ بنابراین نسبت به شاخص HDI برتری دارد و در نهایت تحلیل وضعیت جمعیتی توسعه یافتگی بیانگر همبستگی مثبت بین درصد شهرنشینی و وضعیت توسعه یافتگی شهرستان ها می باشد.

اهمیت ارزیابی زیست پذیری از آنجا ناشی می شود که با این کار ویژگی های کلی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی یک منطقه آشکار می شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با رویکرد – توصیفی تحلیل در پی آن بوده که وضعیت زیست پذیری کلان شهر کرمانشاه را در بعد ذهنی بررسی نماید. با توجه به اینکه روش پژوهش، پیمایشی (مبتنی بر پرسشنامه) بوده است که حجم نمونه با استفاده از روش کوکران به تعداد 384 نفر انتخاب و بر اساس جمعیت هر منطقه تعداد نمونه مربوطه انتخاب شده است. بعد از تأیید روایی و پایایی پرسشنامه و بعد از جمع آوری پرسشنامه های تکمیل شده؛ پاسخ های شهروندان وارد نرم افزار SPSS21 شده و میانگین هر شاخص در مناطق محاسبه شده است. سپس وزن دهی شاخص ها با استفاده از روش آنتروپی شانون انجام گرفته است. در مرحله بعد وضعیت زیست پذیری مناطق شهری کرمانشاه با استفاده از تکنیک های برنامه ریزی تاپسیس، ویکور و ساو بررسی و با توجه به اینکه این تکنیک ها نتایج متفاوتی از رتبه و وضعیت زیست پذیری مناطق را نشان می دهند، با استفاده از روش درصد و شدت تغییرات بهترین تکنیک جهت سنجش و رتبه بندی وضعیت زیست پذیری کلان شهر کرمانشاه انتخاب شده است. نتایج پژوهش گویایی آن است که بر اساس یافته های تکنیک تاپسیس و ویکور وضعیت زیست پذیری در مناطق کلان شهر کرمانشاه مناسب نمی باشد زیرا تنها منطقه 5 در وضعیت مطلوب زیست پذیری قرار دارد. همچنین نتایج تکنیک ساو برخلاف نتایج دو تکنیک دیگر پژوهش وضعیت زیست پذیری کرمانشاه را مناسب ارزیابی می کند. روش درصد تغییرات نشان داد که تکنیک تاپسیس روش مناسب تری برای رتبه بندی و سنجش وضعیت زیست پذیری کلان شهر کرمانشاه می باشد. در نهایت پیشنهادهای برای مطلوب شدن وضعیت زیست پذیری کلان شهر کرمانشاه ارائه شده است.