ساختار سازمانی فسادخیز

بررسی و شناخت علل پدیدآورنده فساد، فرآیندهای سازمانی و کنش های اجتماعی موجده آن، شاخص ها و پیامدهای فساد و راه های مقابله با این پدیده در عرصه اداری، ضرورتی جدی و انکارناپذیر است. در سطح شهرداری ها نیز فساد به عنوان یکی از مسائل مهم مدیریت شهری شناخته می شود؛ ازاین رو هدف از انجام این پژوهش، دست یابی به مدلی برای تبیین محمل های بروز فساد اداری در شهرداری تهران است. بر این اساس با رویکرد استقرایی و به روش گراندد تئوری و با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته به بررسی پدیده پیش گفته پرداخته شد. در این راستا با 30 نفر از مدیران و متخصصان موضوع فساد اداری مصاحبه صورت گرفت و بعد از انجام فرآیندهای کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی، 12 مقوله اصلی و 44 محور بروز فساد اداری در شهرداری تهران شناسایی و درنهایت مدل پارادایمی، شرایط علّی، شرایط مداخله گر و شرایط زمینه ای بروز فساد اداری در شهرداری تهران تبیین شد. محمل های فساد در دو سطح یعنی ساختار سازمانی و محیط سازمانی و کنشگری بوروکراتیک قابل بررسی اند. محمل ها و محورهای زمینه ساز بروز فساد اداری در شهرداری، همگی حول محور مفهومی کلی تر یعنی «ساختار سازمانی فسادخیز» (که بستر مناسب را برای بروز این زمینه ها ایجاد کرده است) گرد هم می آیند. ساختار سازمانی فسادخیز درنهایت نوعی فرهنگ فساد در شهرداری تهران را پدید آورده که نتیجه آن بازتولید فساد در بستر سازمانی شهرداری تهران است.

پدیده فساد اداری در دنیای امروز به ویژه کشورهای در حال توسعه به عنوان یکی از مهم ترین موانع پیشرفت جامعه مطرح شده است. این پدیده، آسیب های جبران ناپذیری بر سرعت حرکت چرخ توسعه در جامعه وارد کرده، اعتماد و سرمایه اجتماعی را در جامعه تضعیف می کند و نهادهای اجتماعی را از انجام رسالت ها و وظایف خاص خود به دور می سازد. از این رو در این پژوهش تلاش شد تا مسئله فساد اداری، عوامل زمینه ساز و سازوکارهای رخداد فساد در شهرداری تهران و نحوه تعامل عوامل مؤثر در بروز فساد اداری و ماندگاری آن بررسی و کاوش شود. برای رسیدن به اهداف پژوهش، راهبرد روشی استفاده شده، طرح اکتشافی بود. در این راستا محقق از روش ترکیبی یا تلفیقی استفاده کرده است، به این صورت که بخش اول با روش کیفی گراندد تئوری با استراتژی استقرایی- اکتشافی بوده است. نتایج به دست آمده از گراندد تئوری در مرحله دوم که بخش کمّی بوده، از طریق ابزار پرسشنامه و با روش پیمایش ارزیابی شده است. بر اساس یافته های پژوهش، بروز فساد اداری در شهرداری تهران ناشی از یازده عامل اصلی زمینه ساز فساد است. در بخش «به چه میزان در شهرداری وجود دارد»، بیشترین میزان وجود فساد مربوط به زمینه اخذ رشوه در مراحل نقشه ریزی و صدور پایان کار با میانگین 4/01 بوده است. در بخش «به چه میزان خودتان یا همکارانتان با این پدیده مواجه بوده اید»، بیشترین میزان مواجهه مربوط به عامل اهمال کاری و صدور حسن انجام کار و نبود نظارت با میانگین 2/95 بوده است.

پدیده فساد اداری در دنیای امروز به ویژه کشورهای در حال توسعه به عنوان یکی از مهم ترین موانع پیشرفت جامعه مطرح شده است. این پدیده، آسیب های جبران ناپذیری بر سرعت حرکت چرخ توسعه در جامعه وارد کرده، اعتماد و سرمایه اجتماعی را در جامعه تضعیف می کند و نهادهای اجتماعی را از انجام رسالت ها و وظایف خاص خود به دور می سازد. از این رو در این پژوهش تلاش شد تا مسئله فساد اداری، عوامل زمینه ساز و سازوکارهای رخداد فساد در شهرداری تهران و نحوه تعامل عوامل مؤثر در بروز فساد اداری و ماندگاری آن بررسی و کاوش شود. برای رسیدن به اهداف پژوهش، راهبرد روشی استفاده شده، طرح اکتشافی بود. در این راستا محقق از روش ترکیبی یا تلفیقی استفاده کرده است، به این صورت که بخش اول با روش کیفی گراندد تئوری با استراتژی استقرایی- اکتشافی بوده است. نتایج به دست آمده از گراندد تئوری در مرحله دوم که بخش کمّی بوده، از طریق ابزار پرسشنامه و با روش پیمایش ارزیابی شده است. بر اساس یافته های پژوهش، بروز فساد اداری در شهرداری تهران ناشی از یازده عامل اصلی زمینه ساز فساد است. در بخش «به چه میزان در شهرداری وجود دارد»، بیشترین میزان وجود فساد مربوط به زمینه اخذ رشوه در مراحل نقشه ریزی و صدور پایان کار با میانگین 4/01 بوده است. در بخش «به چه میزان خودتان یا همکارانتان با این پدیده مواجه بوده اید»، بیشترین میزان مواجهه مربوط به عامل اهمال کاری و صدور حسن انجام کار و نبود نظارت با میانگین 2/95 بوده است.