پایداری اجتماعی محله

طی چند دهه گذشته، سرمایه اجتماعی از جانب بسیاری از پژوهشگران جهان شمال و جنوب مورد توجه شایانی واقع شده و به عنوان یکی از محوری ترین عوامل در نیل به رشد اقتصادی، سطوح بالای نوآوری، کنش جمعی و شکل گیری شبکه های اجتماعی، سلامت و به طور کلی توسعه اجتماعات شناخته می شود. در کلان شهر تهران نیز، با توجه به مسائل و مشکلات اجتماعی متعدد، موضوع ارتقای سرمایه اجتماعی مورد توجه چشمگیر سازمان های رسمی و غیررسمی قرار گرفته است. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف همسویی با این تحولات بینشی و کمک به آن و با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی و سنجش میزان سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با پایداری اجتماعی در محله اوین می پردازد. در این پژوهش، نمونه گیری در دو سطح کارشناسان و ساکنان محله به صورت غیر احتمالی (اتفاقی و هدفمند) انجام گرفته و داده ها به صورت کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. برای تحلیل داده ها، از مدل AHP با استفاده از نرم افزار Expert Choice و همچنین از آزمون های آماری T-Test تک نمونه ای، آزمون پیرسون و رگرسیون توسط نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که میزان سرمایه اجتماعی در محله اوین در سطح متوسطی قرار دارد و رابطه مثبت و معنی داری میان شاخص های سرمایه اجتماعی و پایداری اجتماعی محله وجود دارد.

تمرکز توسعه در شهر ها و توجه به مفاهیم کالبدی و هندسی و غفلت از اهداف اجتماعی در طرح های توسعه شهری، شهرها را با چرخه نامطلوبی از عدم تعادل اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی روبرو کرده و چالش های زیادی را از نظر فقر، جرم و بزهکاری، تعارضات فرهنگی، نزول کیفیت زندگی، از هم گسیختگی های اجتماعی و غیره به وجود آورده است. رویکرد توسعه پایدار، برنامه ریزی و مدیریت شهری را از خردترین واحد شهر یعنی محله مورد توجه قرار داده و با رویکرد اجتماعی سعی در شناسایی ظرفیت های موجود در محله ها و کاربست آنها به منظور ترمیم و بهبود شرایط موجود و و ایجاد انعطاف لازم برای حل مشکلات آینده دارد. در این میان تلقی شهروندان از محله خود در تحلیل وضع موجود به دلیل انعکاس شرایط عمومی محله و محیط زندگی افراد حائز اهمیت می باشد. همچنین برداشت شهروندان از محله خود بسیاری از واقعیت های محیط را نمایان می سازد که از جنبه های اجتماعی برنامه ریزی درخور اهمیت است. هدف اصلی این تحقیق تعیین میزان پایداری اجتماعی در سطح محله فیض آباد شهر کرمانشاه با استفاد از دیدگاه ساکنین است تا از این طریق بتوان راهکارهایی را برای ترمیم و بازخوانی پایداری اجتماعی استخراج و پیشنهاد نمود. راهبرد اصلی تحقیق کمی است که در آن با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی، همبستگی معیارهای تدقیق شده شناسایی و میزان پایداری اجتماعی محله بررسی شده است. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، تمام معیارها تاثیر مستقیمی بر میزان پایداری اجتماعی محله می گذارند اما شدت تاثیر معیارها متفاوت است. از این نظر، معیارهای رضایتمندی، امنیت اجتماعی و ثبات اجتماعی دارای بیشترین همبستگی با مفهوم پایداری اجتماعی در سطح محله بوده و از دیدگاه ساکنان بیشترین تاثیر را بر سطح پایداری اجتماعی محله دارند.