کارکردهای استقلال دانشگاهی

در این تحقیق به بررسی مقایسه ای تغییرات ساختاری و کارکردی استقلال نظام دانشگاهی در برنامه های پنج ساله بخش آموزش عالی پس از انقلاب اسلامی پرداخته شده است. مبانی نظری این تحقیق تلفیقی از تئوری سیستم ها و نظریات ارائه شده در زمینه های مدل های حکمرانی آموزش عالی و کارکردهای استقلال دانشگاهی است. هدف از این تحقیق، بررسی و تشریح روند تغییرات ساختاری (مدل های سه گانه حکمرانی آموزش عالی) و کارکردی استقلال نظام آموزش عالی ایران، در طی برنامه های پنج گانه توسعه است.  بدین منظور از روش تحلیل محتوا با رویکرد کمّی و مصاحبه استفاده شده است. هدف از تحلیل محتوا، بررسی میزان فراوانی مقوله های مرتبط با مدل های حکمرانی آموزش عالی و کارکردهای استقلال دانشگاهی در متن برنامه های پنج گانه توسعه است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی همانند آزمون مجذور کای استفاده شده است. در بخش مصاحبه، از سؤالات نیمه ساختاریافته برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. یافته های تحقیق هم در سه بخش ارائه شده اند که بخش اول شامل یافته های حاصل از تحلیل محتوا، بخش دوم شامل یافته های حاصل از مصاحبه با خبرگان موضوعی و بخش سوم نیز مشتمل بر مقایسه یافته های حاصل از تحلیل محتوا و مصاحبه است. در حالت کلی و با نگاهی به سیر تغییرات ساختاری (مدل های حکمرانی آموزش عالی) و کارکردی استقلال دانشگاهی در طول پنج برنامه توسعه، ملاحظه می شود که یک تغییر در جهت گیری و نگرش برنامه ریزان و سیاست گذاران کشور، از مدل های حکمرانی دولت گرا به مدل های حکمرانی هومبولتی و بازار محور ایجاد شده که به تبع این تغییر نگرش، میزان توجه به برخی از کارکردهای استقلال دانشگاهی در طی برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه، بیش از سایر برنامه ها بوده است. همین رابطه مثبت نشان دهنده تعامل بین ابعاد ساختاری و کارکردی استقلال دانشگاهی در طی برنامه های توسعه است.   کلیدواژه ها : استقلال دانشگاهی، مدل های حکمرانی آموزش عالی، نظریه سیستم ها، کارکردهای استقلال دانشگاهی، تحلیل محتوا