امامزادگان مازندران

از بین آثار چوبی تاریخی اسلامی برجای مانده در ایران، درهای چوبی یکی از نمونه های تقریبا فراوان و شاخص به منظور مطالعه تاریخ هنر به شمار می روند. آن ها اغلب علاوه بر تزیینات، دارای کتیبه هایی مشتمل بر متون مذهبی و ادعیه هستند که حاوی اطلاعات مهمی از دوره تاریخ ساخت شان هستند. از طرفی مرعشیان از جمله حکومت های محلی ایران هستند که کم تر در منابع به آن ها پرداخته شده است. آن ها در قرن نهم هجری قمری در منطقه تبرستان (مازندران کنونی) حکومت می کرده اند و آثار نسبتا زیادی از آنان در غالب بناهای آرامگاهی برجای مانده است. عدم ثبت درهای ارزشمند این دوره تاریخی علی رغم کثرث آن ها، ضرورت اصلی مقاله حاضر به شمار می رود. هم چنین، هدف این مقاله شناسایی و دسته بندی درهای تاریخی چوبی متعلق به قرن نهم هجری قمری در مازندران و مطالعه تطبیقی و بررسی سیر تحول آن ها در سدهِ مذکور است. بر این مبنا پرسش اصلی پژوهش این است: ویژگی های هنری درهای دوره مرعشیان با گاه نگاری مشخص چیست؟ در این پژوهش، علاوه بر مطالعه تحلیلی و توصیفی از روش تاریخی و تطبیقی استفاده شده است. به نحوی که برای انجام این مطالعه بر اساس پیمایش های میدانی، داده های کتابخانه ای و اسنادی تعداد چهارده درِ تاریخی به صورت هدفمند شناسایی و به عنوان نمونه های پژوهش انتخاب شده است. انتخاب آثار بر اساس مولفه هایی نظیر تاریخ دار بودن، داشتن تزیینات و آرایه های جالب توجه، بوده و جامع آماری پژوهش را شکل داده است. نتایج پژوهش نشان داد که، با توجه به حمایت های جدی مرعشیان از ساخت بناهای آرامگاهی و متعاقبا درهای چوبی، یک سیر حرکتی مداوم و مستمر در ساخت و تزیین این درها دیده می شود، به ترتیبی که رد پای یک سبک معین در ساخت و تزیین آن ها عیان است.