ارتش جمهوری اسلامی ایران (آجا)

بهره وری سرمایه انسانی ارتش جمهوری اسلامی ایران نقش کلیدی و محوری در حصول و وصول به آمادگی کارآمد دفاعی-امنیتی برای انجام به هنگام مأموریت های محوله و کسب نتایج مورد انتظار با به کارگیری نهاده های موجود بخش های دفاعی و نهاده های در دسترس در محیط ملّی و بین المللی را دارد. پژوهش حاضر به مدل سازی و شبیه سازی بهره وری سرمایه انسانی آجا پرداخته و بر شناسایی سیاست های ارتقاء بهره وری سرمایه انسانی آجا (امیران و افسران ارشد) متمرکز است. برای این منظور پس از بررسی ادبیات، ابتدا با استفاده از داده های موجود در سطح آجا و مشارکت سیاست گذاران توسعه سرمایه انسانی آجا، مدل پویای بهره وری سرمایه انسانی آجا طراحی و پس از اعتبارسنجی مدل، رفتار متغیرهای کلیدی مدل در افق شبیه سازی ده ساله (1410-1400)، تجزیه و تحلیل شد. با توجه به رفتار متغیرها و نتایج آزمون تحلیل حساسیت مدل، سیاست های پیشنهادی در سه راهبرد "توسعه سرمایه فکری آجا، توسعه زیرساخت های نظام اداری، توسعه نظام انگیزشی سرمایه های فکری آجا"، شناسایی و به صورت جداگانه و ترکیبی بر روی مدل اعمال شد و نتایج مقایسه و تحلیل گردید. با توجه به یافته های حاصل از شبیه سازی مدل، سیاست های ترکیبی منتخب شامل "تخصیص منابع مالی به توسعه سرمایه انسانی آجا، مستندسازی و ثبت تجارب امیران و افسران ارشد آجا، همکاری با قطب های دانشی ملّی و بین المللی، جریان آزاد اطلاعات و هوشمندسازی فرآیندها، حمایت سازمانی و بهبود کیفیت زندگی کاری، غنی سازی شغل در راستای بهبود هویت درک شده، اختیار و آزادی عمل تصمیم گیران در راستای توسعه نوآوری و کارآفرینی سازمانی"، به عنوان بهترین سیاست های ارتقاء بهره وری سرمایه انسانی آجا ارائه شده است.

فرهنگ سازمانی مهم ترین بایسته نرم افزاری هرگونه راهبرد تحول زا آجا، طی سالیان متمادی شکل گرفته و لذا تغییر و تحول آن نیز یک شبه اتفاق نمی افتد و مستلزم پژوهش، برنامه ریزی و تخصیص منابع مناسب می باشد. ازاین رو، پژوهش حاضر باهدف تدوین راهبردهای تحولی فرهنگ سازمان آجا صورت گرفته است. این مطالعه بر مبنای نتایج پژوهش، از نوع تحقیقات کاربردی و بر مبنای ماهیت و اهداف پژوهش از نوع تحقیقات اکتشافی-توصیفی می باشد. رویکرد حاکم بر این پژوهش، رویکرد آمیخته اکتشافی می باشد یعنی ابتدا از روش های کیفی (نظیر مرور نظام مند و تحلیل محتوا) و سپس جهت اولویت بندی و امتیازدهی به عوامل راهبردی از روش کمی (پیمایشی) بهره گیری شد. جامعه موردمطالعه و جامعه آماری شامل اسناد راهبردی درون سازمانی و برون سازمانی و نیز خبرگان آجا بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند نمونه های لازم انتخاب شدند. در این پژوهش جهت تحلیل داده ها علاوه بر تحلیل های کیفی از ابزارها و فنون مطالعات راهبردی نظیر ماتریس ارزیابی عوامل خارجی، ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و نیز ماتریس SWOT استفاده گردید. یافته های پژوهش 15 راهبرد تحولی را به عنوان راهبردهای اولویت دار معرفی می نماید؛ که مهم ترین آن ها عبارت اند از بازطراحی ساختار فرهنگی آجا و تشکیل معاونت فرهنگی و شوراهای فرهنگی در تمامی سطوح آجا، تشکیل هسته های فرهنگی و حلقه های صالحین در گستره سازمانی آجا، کیفیت بخشی و تنوع بخشی به برنامه های بصیرت افزایی و تربیت اسلامی کارکنان پایور و وظیفه آجا، تصویب جایزه تعالی فرهنگ سازمانی آجا و تشکیل و تقویت قرارگاه های منطقه ای نهضت نرم افزاری، تولید و توسعه علوم و فناوری های دفاعی و امنیتی.

انجام پژوهش های غیرصنعتی برای اعتلای توان و پویایی نیروهای مسلح، نه یک تلاش جاری، که یک ضرورت مسلم و حرکتی تحول ساز است. بنابراین ارتش جمهوری اسلامی ایران که وظیفه ای خطیر حفظ استقلال، تمامیت ارضی و امنیت مرزهای کشور را بر عهده دارد، با درک این مهم، طی سه دهه اخیر اقدامات و فعالیت های مختلفی برای رشد و توسعه پژوهش های غیرصنعتی در سطوح مختلف سازمانی انجام داده است. بااین وجود، فعالیت های صورت گرفته تا رسیدن به نقطه مطلوب، فاصله زیادی دارد. لذا این پژوهش با هدف ارائه راهبردهای مناسب پژوهش های غیرصنعتی آجا انجام پذیرفته است. این پژوهش بر مبنای دستاورد پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی و برمبنای ماهیت و اهداف پژوهش از نوع توصیفی می باشد که با روش زمینه ای مورد انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش، خبرگان و کارشناسان واجد شرایط آجا بوده که در فرایند پژوهش از نقطه نظرات آن ها بهره گرفته شد. جهت تحلیل داده ها علاوه بر فنون تحلیل های راهبردی از روش تحلیل محتوای تلخیصی نیز بهره گرفته شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که جهت توسعه و ارتقای پژوهش های غیرصنعتی آجا هفت دسته راهبرد تحولی می باید در دستور کار ستاد آجا قرار گیرد که مهم ترین آن بهینه سازی ساختار پژوهش های غیرصنعتی آجا و نیز توانمندسازی و پرورش فرماندهان و مدیران مراکز و دفاتر پژوهش های غیرصنعتی آجا می باشد.